به گزارش ایرنا، آمارهای هواشناسی از تداوم بیش از یک دهه خشکسالی اقلیمی در چهارمحال و بختیاری حکایت دارد؛ پدیده‌ای که اکنون از مرز هشدار گذشته و به خشکسالی هیدرولوژیکی و کشاورزی تبدیل شده است و نتیجه این روند، کاهش چشمگیر تولیدات زراعی، خسارت گسترده به باغ‌ها و تهدید مستقیم معیشت هزاران خانوار روستایی است.
در این ارتباط میزگرد چالش خشکسالی و اثرات و راهکاری سازگاری با آن با حضور معصومه نوروزی مدیرکل هواشناسی، سید نعیم امامی رییس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، سید هاشم فاطمی مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای، سید روح الله سعیدی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی و مرتضی درخشان رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری در خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) مرکز چهارمحال و بختیاری برگزار شد.
در میزگرد تخصصی ایرنا مرکز چهارمحال و بختیاری مدیران و کارشناسان حوزه‌های هواشناسی، جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات و اصناف کشاورزان با نگاهی همه‌جانبه به ابعاد بحران پرداختند و هشدار دادند که نبود راهبرد ملی برای احیای دشت‌ها و کم‌توجهی به طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری، آینده کشاورزی استان را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.
کاهش ۱۰۰ درصدی بارش‌ها از ابتدای پاییز
چهارمحال و بختیاری یکی از سردترین و پربارش‌ترین استان‌های کشور، امسال در شرایطی متفاوت و نگران‌کننده قرار گرفته است تازه‌ترین گزارش‌های هواشناسی نشان می‌دهد از ابتدای پاییز هیچ بارشی در استان به ثبت نرسیده است و دمای هوا نیز به شکل کم سابقه‌ای افزایش یافته است.
تداوم بیش از یک دهه خشکسالی، کاهش منابع آبی و تغییرات شدید اقلیمی زنگ خط جدی برای کشاورزی، منابع آب و معیشت مردم این استان به صدا درآورده است.
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی بارش در سال گذشته و رکورددار بودن استان در افزایش ۱.۷ درجه‌ای دما، از تشدید خشکسالی در استان خبر می‌دهد و می‌گوید: براساس آمارهای موجود میانگین افزایش دمای چهارمحال و بختیاری نیم درجه بالاتر از میانگین کل کشور است که رکوردی در میان استان‌ها به شمار می‌رود.
معصومه نوروزی با بیان اینکه چهارمحال و بختیاری از نظر هواشناسی درگیر خشکسالی است می‌گوید: این پدیده بیش از ۱۰ سال است که تداوم دارد و منجر به خشکسالی هیدرولوژیکی نیز شده است؛ در این شرایط استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، کاهش آورد رودخانه‌ها، افزایش دما، ذوب زودهنگام یخچال‌های طبیعی و افزایش تبخیر در نتیجه افزایش دما از عوامل تشدیدکننده این شرایط به شمار می‌روند.
نوروزی با اشاره به تأثیر مخرب خشکسالی بر بخش کشاورزی خاطرنشان می‌کند: بر اساس رصد شاخص‌های گیاهی، پوشش گیاهی چهارمحال و بختیاری به دلیل افزایش دما و کاهش بارندگی، نسبت به سال گذشته آسیب دیده است.
بیشتر بخوانید:
زخم خشکسالی در چهارمحال و بختیاری عمیق‌تر شد/ کم‌بارش‌ترین سال استان
آمار نگران‌کننده پاییز ۱۴۰۴ بر بام زاگرس؛ ۱۰۰ درصد کاهش بارش
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به آمار بارش‌ها از ابتدای مهرماه ۱۴۰۴ ادامه می‌دهد: در این بازه زمانی شاهد ۱۰۰ درصد کاهش بارندگی و کمبود ۸.۳ میلی‌متری بارش‌ها در استان بوده‌ایم همچنین هر چند دما نسبت به سال گذشته تعدیل شده است با این وجود میانگین دما از اول مهرماه تاکنون نسبت به میانگین بلند مدت ۶دهم درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است.
او یادآور می‌شود: بیشترین افزایش دما مربوط به مناطق فلارد با ۲ درجه، کیار و اردل با ۱.۹ درجه و شهرکرد با ۱.۳ درجه سانتی‌گراد گزارش شده است.
نوروزی در ادامه با اشاره به پیش‌بینی‌های هواشناسی ادامه می‌دهد: انتظار می‌رود روند افزایش دما تا پایان زمستان ادامه یابد و در برخی بازه‌های زمانی، به ویژه از نیمه بهمن تا پایان اسفند، بین یک تا ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش دما در چهارمحال و بختیاری پیش‌بینی شده است.
پیش‌بینی بارش‌ها؛ پاییز کم بارش در پیش است
به گفته مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری، پیش‌بینی می‌شود بارش‌های فصل پاییز، کمتر از نرمال (عادی) باشد و برای ۲ ماه اول زمستان (دی و بهمن) بارش‌ها در حد نرمال و بارش‌های فصل بهار نیز به ویژه در فروردین ماه در حد نرمال پیش‌بینی می‌شود.
او با یادآوری تاثیر گرمایش جهانی هشدار می‌دهد: با توجه به گرمایش جهانی، شرایط جوی به سمت رویدادهای حدی پیش می‌رود بنابراین نمی‌توان با قطعیت از بارش‌های خوب سخن گفت از سوی دیگر، با توجه به روند افزایش دما، احتمال بارش برف و ماندگاری پوشش برفی نیز کاهش یافته است.
هشدار جدی: سرمازدگی بهاره در کمین باغات
نوروزی هشدار می‌دهد : این افزایش دما منجر به «رخداد بهار اقلیمی» و شکوفه‌زنی زودهنگام درختان می‌شود و از آن‌جایی که در فروردین‌ماه به طور معمول شاهد سرمازدگی هستیم، لازم است ارتباط نزدیک‌تری بین هواشناسی و بخش کشاورزی برقرار شود تا هشدارهای لازم به موقع به کشاورزان ابلاغ شود.
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری در پاسخ به سوالی درباره آغاز خشکسالی می‌گوید: این استان از دهه ۸۰ تاکنون درگیر خشکسالی شده است و با رد باورهای شبه‌علمی درباره «جابه‌جایی سامانه‌های بارشی توسط بشر» ، عامل اصلی تداوم خشکسالی را افزایش گازهای گلخانه‌ای و گرمایش جهانی می‌داند.
او ادامه می‌دهد: این افزایش دما با شیب تندتری در منطقه خاورمیانه در حال وقوع است.
چهارمحال و بختیاری در آستانه تغییر اقلیم
کاهش بارندگی و افزایش دمای هوا نشانه‌های روشن ورود چهارمحال و بختیاری به مرحله تغییر اقلیم است؛ استانی که امروز با بحران خشکسالی، افت منابع آب و خطر فرونشست زمین روبه رو است.
پژوهشگر مرکز تحقیقات چهارمحال و بختیاری با اشاره به کاهش شدید بارش‌ها و افزایش دمای هوا در سال‌های اخیر می‌گوید: بررسی شرایط اقلیمی استان نشان می‌دهد این استان به دلیل طولانی شدن تغییرات اتفاق افتاده در دما و بارش وارد مرحله ابتدایی تغییر اقلیم شده اما هنوز تغییر اقلیم به معنای واقعی خود اتفاق نیفتاده است.
سید نعیم امامی می‌گوید: تغییر اقلیم شامل تغییرات بلندمدت و پایدار در الگوهای دما، بارش و پدیده‌های جوی است و زمانی مصداق واقعی پیدا می‌کند که این تغییرات بیش از یک دهه تداوم یابد.
به گفته او، طی ۱۰ سال گذشته میزان بارش‌ها در چهارمحال و بختیاری بین ۵۱ تا ۶۴ درصد کاهش یافته و میانگین دمای سالانه حدود یک درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است همین امر موجب شده تا استان با یک خشکسالی مزمن روبرو شود که به مرور آثار زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی آن را خواهیم دید.
امامی ادامه می‌دهد: افزایش دما سبب شده بخش عمده‌ای از بارش‌ها از برف به باران تبدیل شود و همین موضوع باعث کاهش تغذیه سفره‌های زیرزمینی و افت سطح آب در ۱۰ دشت استان شده است.
بیشتر بخوانید:
زخم خشکسالی بر استانی که روزگای سرزمین آب‌ها بود
فیلم | ردپای خشکسالی روی برف شهرکرد
او یادآور می‌شود: در زمان حاضر چهارمحال و بختیاری با ۵۷۰ میلیون مترمکعب کسری مخزن آب روبرو است که بیشترین میزان آن در دشت شهرکرد با ۲۰۲ میلیون مترمکعب گزارش شده و همین مساله خطر فرونشست زمین را افزایش داده است.
این پژوهشگر تاکید می‌کند: تغییر اقلیم تأثیر مستقیمی بر کشاورزی گذاشته و باعث کاهش عملکرد محصولات دیم و تغییر مراحل رشد گیاهان شده است به نحوی که در برخی مناطق نیز زمین‌های کشاورزی به بیابان تبدیل شده و زمینه ساز شکل‌گیری کانون‌های گرد و غبار شده‌اند که تبعات اجتماعی و اقتصادی هم‌چون بیکاری و مهاجرت را به‌دنبال دارد.
وضعیت نگران‌کننده منابع آبی چهارمحال و بختیاری
سرزمین چشمه‌های خروشان این روزها با بحرانی‌ترین وضعیت منابع آبی خود روبرو است؛ افت بی‌سابقه آب‌های زیرزمینی، کاهش روان‌آب‌ها و تداوم خشکسالی زنگ خطر جدی برای آینده شرب و کشاورزی استان را به صدا درآورده است.
مدیر مطالعات آب شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه وضعیت منابع آبی استان بحرانی است می‌گوید: با تداوم روند کنونی، طی ۱۰ سال آینده نه آبی برای شرب باقی می‌ماند و نه برای کشاورزی، از این‌رو چاره‌ای جز سازگاری با کم‌آبی وجود ندارد.
سید هاشم فاطمی اضافه می‌کند: وضعیت تخصیص آب در استان بسیار نگران‌کننده است و در شرایطی که کشاورزان از کمبود آب گلایه دارند، باید این پرسش اساسی را مطرح کرد که آیا امنیت غذایی بدون پایداری منابع آب ممکن است یاخیر؟.
او ادامه می‌دهد: با روند کنونی بهره‌برداری از منابع آب، امکان تداوم کشت محصولات پرآب‌بر مانند ذرت در دشت‌های استان در سال‌های آینده امکان‌پذیر نیست.
فاطمی با اشاره به اجرای طرح‌های بزرگ آبرسانی استان از جمله طرح انتقال آب کوهرنگ، طرح بن – بروجن و سد غدیر باباحیدر و طرح‌های در دست مطالعه شامل شهدای چشمه‌علی و آب سفید می‌گوید: این طرح‌ها برای تأمین شرب استان ضروری است.
او ادامه می‌دهد: در حالی که سرانه مصرف آب شرب در جهان حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ لیتر در روز است، در ایران این رقم بسیار بالاتر است و بخش زیادی از آن به‌دلیل هدررفت در شبکه توزیع است.
این کارشناس منابع آب با اشاره به افت سطح آب‌های زیرزمینی معتقد است: در سال آبی گذشته، سطح ایستابی در دشت شهرکرد ۱.۵ متر، در خانمیرزا حدود پنج متر و در دشت جونقان و فارسان بیش از ۲ متر کاهش داشته که بیانگر بحرانی بودن وضعیت است.
فاطمی تصریح می‌کند: استان طی ۲ سال اخیر با خشکسالی متوالی روبه‌رو بوده است و پاییز و زمستان بدون برف موجب شده نفوذ آب به آبخوان‌ها کاهش یابد در نتیجه، دِبی چشمه‌ها و رودخانه‌ها کاهش یافته و نگران سال آبی آینده هستیم.
به گفته فاطمی، ذخیره سد زاینده رود به حدود ۱۴۶ میلیون مترمکعب رسیده و با توجه به پیش بینی‌ها که تا نیمه آذر بارش موثری در چهارمحال و بختیاری نخواهیم داشت در صورت کاهش بیشتر میزان ذخیره پایداری این سد به خطر می‌افتد.
این کارشناس با تأکید بر اینکه تامین آب شرب حق مسلم مردم است اظهار داشت: تمام دستگاه‌های مسوول باید این حقیقت را مد نظر داشته باشند.
او با اشاره به افزایش دما و تبخیر آب می‌افزود: طی ۲ دهه گذشته در بخش منابع آب سطحی استان چهارمحال و بختیاری روندی کاهشی داشته‌ایم و بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از روان‌آب‌ها در حوضه‌های کارون و زاینده‌رود کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید:
چشمه کوهرنگ زیر سایه خشکسالی؛ آخرین رمق‌های یکی از مهمترین منبع آب شرب چهارمحال و بختیاری
کسری مخزن تجمیعی آبخوان‌های چهارمحال و بختیاری ۸۳۱ میلیون مترمکعب است
فاطمی خاطرنشان می‌کند: ورودی تونل‌های اول و دوم کوهرنگ در شرایط کنونی و در این تاریخ سرجمع ۵.۵ مترمکعب در ثانیه و ورودی سد نیز حدود هفت مترمکعب در ثانیه است که نسبت به گذشته کاهش چشمگیری یافته است بر همین اساس، سازگاری با کم‌آبی باید به یک اولویت اصلی تبدیل شود، زیرا در صورت ادامه روند کنونی، طی پنج تا ۱۰ سال آینده آبی برای شرب، صنعت و فضای سبز باقی نمی‌ماند.
او با بیان اینکه امنیت غذایی مهم است اما با این روش تحقق نمی‌یابد یادآور می‌شود: باید با یک مترمکعب آب، حداقل ۱.۵ کیلوگرم ماده خشک تولید شود و از کشت‌های پرمصرف پرهیز کرد.
کشاورزی در برابر طوفان سهمگین خشکسالی و تنش‌های دمایی
چهارمحال و بختیاری در سال زراعی گذشته با یکی از سخت‌ترین و خشک‌ترین دوره‌های اقلیمی در ۵۷ سال گذشته مواجه بود؛ دوره‌ای که نوسانات شدید دمایی و کاهش بی‌سابقه بارش‌ها، کشاورزی استان را در شرایطی بحرانی قرار داد و خسارت‌های سنگینی به مزارع و باغ‌ها وارد کرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: در پاییز سال گذشته گرمای غیرمعمول و نبود بارش مؤثر، جوانه‌زنی را در مزارع با تأخیر مواجه کرد و در بعضی مناطق جوانه‌زنی ناقص صورت گرفت و موجب شد گیاهان از همان ابتدای رشد با تنش روبرو شوند و در مزارع گندم و جو باعث کاهش پنجه‌های بارور و عملکرد شد.
روح الله سعیدی ادامه می‌دهد: وقوع سرمای دیررس بهاره در روزهای ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت‌ماه موجب تشکیل قندیل‌های یخ بر روی خوشه‌های گندم در بعضی مناطق استان شد، اما تنها هشت روز بعد، در ۲۷ و ۲۸ اردیبهشت، افزایش ۹.۳ درجه‌ای دما نسبت به میانگین بلندمدت، رکوردی جدید از گرمای بهاری در استان به ثبت رساند.
بیشتر بخوانید:
خسارت خشکسالی کشاورزی چهارمحال و بختیاری ۱۱۴ هزار و ۹۰۰ میلیارد ریال برآورد شد
افزایش سیستم‌های نوین آبیاری در چهارمحال و بختیاری برای مقابله با تنش آبی ضروری است
به گفته سعیدی، این نوسان شدید دمایی در فاصله‌ای کوتاه، فیزیولوژی گیاه را مختل و فرآیندهای حیاتی مانند فتوسنتز و تنفس را دچار اختلال کرد که در نهایت به کاهش عملکرد محصولات زراعی و خسارات سنگین منجر شد.
کاهش ۴۰ درصدی تولید باغات و ۵ هزار میلیارد تومان خسارت
او با اشاره به تأثیر این شرایط بر بخش باغی استان گفت: میزان خسارت به باغات در سطحی معادل ۱۵ هزار و ۴۰۰ هکتار خیلی شدید ارزیابی شده و در مجموع تولید محصولات باغی تا ۴۰ درصد کاهش یافته است.
سعیدی برآورد مجموع خسارت‌های وارده به باغداران چهارمحال و بختیاری در سال زراعی گذشته را پنج هزار و ۶۰ میلیارد تومان اعلام می‌کند.
او از اجرای طرح‌های فوری برای نجات باغ‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: آبرسانی با تانکر با اعتباری افزون بر ۱۰۰ میلیارد ریال و ۲۰ درصد مشارکت کشاورزان (در مجموع ۱۲۰ میلیارد ریال) در ۱۲ شهرستان استان انجام شد و ۹۰ کیلومتر لوله نیز برای انتقال آب با اعتباری بالغ بر ۹۰ میلیارد ریال تهیه و در اختیار باغداران مناطق بحرانی قرار گرفت.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری از مشکلات تامین کود شیمیایی در زمستان پارسال و از دست رفتن زمان تغذیه مزارع خبر داد و گفت: تامین به موقع نهاده‌ها و توسعه بذرهای مقاوم از اولویت‌های امسال است.
گام موثر جهاد کشاورزی برای مقابله با خشکسالی
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به برنامه‌های اجراشده برای کاهش خسارت‌ها می‌گوید: این اقدامات در ۲ محور زراعی و باغی و در قالب طرح‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در حال پیگیری است.
به گفته سعیدی، در بخش زراعی، توزیع بذر ارقام جدید، پرمحصول و مقاوم به تنش گندم و جو دیم ، توسعه کشت‌های تناوبی از جمله علوفه و حبوبات دیم در اراضی استان در قالب طرح جهش تولید در دیم‌زارها، توسعه کشت حفاظتی، مصرف متعادل کودهای شیمیایی و جای‌گذاری آنها در زیر بذر و از جمله برنامه‌های اجرا شده است.
او یادآور می‌شود: در بخش باغی نیز، اجرای طرح حذف و جایگزینی باغات پر آب با کاشت محصولات کم‌آب‌بر مانند بادام، توسعه کشت گیاهان دارویی نظیر زعفران و موسیر در مناطق مستعد و صدور اطلاعیه‌های پیش‌آگاهی برای باغداران از مهمترین اقدامات صورت‌گرفته به شمار می‌رود.
کشاورز در خط مقدم امنیت غذایی است
چهارمحال و بختیاری در حالی با بحران جدی آب و افت شدید منابع زیرزمینی روبرو است که کشارزان این استان همچنان در خط مقدم تامین امنیت غذایی کشور ایستاده‌اند با این حال نبود برنامه‌ریزی مدون برای احیای دشت‌ها و کاهش سطح زیر کشت تولید را با چالش جدی مواجه کرده است و نگرانی‌هایی درباره آینده معیشت و پایداری کشاورزی را افزایش داده است.
رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری با وجود تلاش کشاورزان برای حفظ امنیت غذایی کشور، نبود برنامه‌ریزی اصولی در مدیریت منابع آب، دشت‌های استان را در معرض زوال قرار داده است.
مرتضی درخشان می‌افزاید: سد زیرزمینی احداث‌شده در استان طی سه سال از نظر کمی و کیفی مورد پایش قرار گرفته و نتایج آن نشان داده که تغییرات منفی در منابع آب مشاهده نشده و توانسته به افزایش سطح زیرکشت و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشاورزان منجر شود.
او معتقد است: در موضوع مصرف آب، آمارهای رسمی با واقعیت فاصله دارد ادعای مصرف ۷۰ تا ۹۰ درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی صحیح نیست، زیرا میزان بالایی از آب از طریق تبخیر، فضای سبز شهری و صنعت مصرف می‌شود و برآورد ما این است که سهم واقعی کشاورزی از کل منابع آب بیش از ۶۰ درصد نیست.
درخشان می‌گوید: در حوضه زاینده‌رود، بیشترین مصرف آب مربوط به بخش صنعت است، اما تاکنون هیچ‌گاه اجازه داده نشده تا این آمار به‌صورت شفاف منتشر شود.
تعدیل پروانه‌های کشاورزی فاجعه است
رییس اتاق اصناف کشاورزان چهارمحال و بختیاری با اشاره به مشکلات جدی دشت‌ها و آبخوان‌ها افزود: وزارت نیرو هیچ برنامه مدونی برای احیای دشت‌ها ندارد و تنها اقدام این وزارتخانه محدود به طرح‌های انتقال آب است درحالی که اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری می‌تواند بخش مهمی از مشکلات کشاورزان را برطرف کند.
او یادآور می‌شود: در دشت شهرکرد، پروانه‌های بهره‌برداری کشاورزی بین ۳۷ تا ۴۰ درصد تعدیل شده‌اند و این رقم فاجعه‌بار است وبه دنبال این تعدیل، سطح زیرکشت نیز حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است.
درخشان ادامه می‌دهد: تا زمانی که آب در رودخانه‌های ما از طریق طرح‌های انتقالی پایدار نباشد، باید آب را به‌گونه‌ای به دشت‌ها هدایت کرد که هیچ فردی اجازه برداشت نداشته باشد و تنها به صورت گردشی در آبخوان‌ها جریان یابد تا منابع زیرزمینی احیا شود.
کاهش چشمگیر تولید و تهدید امنیت غذایی
به گفته درخشان، امسال با وجود برنامه‌ریزی برای تولید یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار تن گندم، به‌دلیل ناترازی برق، افت آبخوان‌ها، تعدیل پروانه‌ها و خسارت سرمازدگی، عملکرد محصولات به شدت کاهش یافته است به نحوی که تولید بادام نسبت به سال گذشته یک‌سوم شده و احتمالاً امسال تنها ۳۰ درصد محصول سال گذشته برداشت خواهد شد.
او می‌افزاید: هرچند همه از این شرایط خشکسالی متضرر شده‌اند، اما نمی‌توان تولید را متوقف کرد، چراکه امنیت غذایی و اشتغال جامعه به خطر می‌افتد.
درخشان با اشاره به از دست دادن کشت بهاره و در معرض تهدید بودن کشت پاییزه می‌گوید: برخی تصمیم‌گیری‌ها منجر به از بین بردن اشتغال کشاورزان می‌شود و امنیت غذایی را با تهدید مواجه می‌کند.
به گفته رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری در این استان تنها ۲ فصل کشت بهاره و تابستانه وجود دارد، اما در استان‌های مجاور سه فصل کشت بهاره، پاییزه و تابستانه انجام می‌شود و این تفاوت نشان‌دهنده لزوم بازنگری در سیاست‌های آبی و کشاورزی کشور و ایجاد عدالت در تخصیص منابع است.
راهکارهای سازگاری با کم آبی
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با تاکید بر ضرورت هماهنگی بیشتر در مدیریت اقلیم و کشاورزی می‌گوید: با وجود کمبود اعتبارات طی سال گذشته ۱۰ ایستگاه جدید در استان راه‌اندازی شده و در حال حاضر داده‌های ۵۸ ایستگاه برای پایش وضعیت جوی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نوروزی ادامه می‌دهد: تجهیزات هواشناسی، از جمله ایستگاه‌های خودکار و سایر ادوات به صورت مداوم بروز رسانی می‌شود هرچند کمبود اعتبار روند توسعه را کُند کرده است.
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به افزایش میانگین دمای استان در پنج دهه گذشته گفت: طی ۵۰ سال اخیر هر دهه حدود چهار دهم درجه سانتی‌گراد افزایش دما را در کشور تجربه کرده‌ایم و این روند در استان نیز ثبت شده و بیانگر رخداد تدریجی تغییر اقلیم است.
نوروزی درباره دقت پیش‌بینی‌ها افزود: پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت با دقت بالای ۹۰ درصد انجام می‌شود، اما در پیش‌بینی‌های فصلی و ماهانه به‌دلیل دخالت متغیرهای جهانی مانند دمای اقیانوس‌ها و پوشش برفی قطب‌ها، ضریب اطمینان حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است اگرچه با توجه به گرمایش جهانی در مجموع پیش بینی پذیری شرایط جوی کم شده است.
او با اشاره به خسارت‌های سرمازدگی اوایل مهرماه تصریح کرد: ذرت محصولی نیست که با اقلیم استان ما سازگار باشد، زیرا در دمای کمتر از پنج درجه دچار آسیب می‌شود، باید برنامه‌ریزی کشت به گونه‌ای صورت گیرد که کشاورزان تا قبل از نیمه شهریورماه محصول خود را برداشت کرده باشند در غیر این صورت با توجه به اینکه در پایان شهریورماه بیشتر کاهش دما رخ نمی‌دهد احتمال سرمازدگی وجود دارد و توصیه به کشت چنین محصولی پیشنهاد نمی شود.
نوروزی تاکید می‌کند: پیامدهای خشکسالی و تغییر اقلیم در تمامی امور از جمله بهداشت و سلامت، کشاورزی و امنیت غذایی، اشتغال، حیات وحش، پوشش گیاهی قابل توجه است، اما هنوز در سیاست‌گذاری‌ها جدی گرفته نشده است.
او پیشنهاد کرد: در بخش‌های خبری صدا و سیما پس از گزارش وضعیت جوی، به ویژه در شرایط خاص آب و هوایی کارشناسی از بخش کشاورزی حضور یابد تا نکات فنی و توصیه‌های لازم را به کشاورزان ارائه دهد.ختلف و در بازه‌های زمانی گوناگون اندیشیده و اجرایی شود.
با مدیریت بهینه شود
رییس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی راهکار مقابله با خشکسالی را در اجرای مجموعه‌ای از اقدامات مدیریتی، فنی و آموزشی می‌داند و می‌گوید: مدیریت بهینه منابع آب، توسعه روش‌های نوین آبیاری، کاشت محصولات مقاوم به خشکی، آگاهی‌بخشی به کشاورزان و حفاظت از منابع طبیعی از جمله مهمترین راهکارهای پیشنهادی است.
امامی استفاده از فناوری‌های نوین برای پایش تغییرات اقلیمی، تقویت همکاری میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی و ایجاد تسهیلات حمایتی برای کشاورزان را از دیگر الزامات مقابله با خشکسالی می‌داند.
او یادآور می‌شود: برای هماهنگی بیشتر در مدیریت بحران آب و تدوین سیاست‌های پایدار، تشکیل ستاد استانی خشکسالی به ریاست استاندار یا معاون عمرانی و با حضور کارشناسان حوزه‌های مرتبط ضروری است تا برنامه‌های منسجم و علمی برای مهار تبعات تغییر اقلیم در چهارمحال و بختیاری تدوین و اجرا شود.
کشت فقط براساس الگو
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای با بیان اینکه توسعه کشاورزی در اراضی شیب‌دار و مرتعی توجیه چندانی ندارد تاکید می‌کند: در کشور ما برنامه کشت منسجمی وجود ندارد و در برخی از سال‌ها برخی محصولات مانند هندوانه، سیب زمینی و سایر محصولات دیگر مازاد تولید می‌شود و بخشی از این محصولات به هدر می‌رود.
به گفته فاطمی ، صادرات محصولات کشاورزی در کشور کم آب ایران توجیهی ندارد و باید با برنامه کشت مناسب در راستای استفاده بهینه از آب و متناسب با نیازهای کشور اقدام کرد.
او معتقد است: با اجرای کامل طرح‌های مدیریت مصرف، اصلاح الگوی کشت و الگوی آبیاری بین ۲۰ تا ۲۵ درصد صرفه‌جویی در منابع آبی استان به خصوص در بخش کشاورزی که مصرف کننده اصلی است ایجاد کرد.
خودداری از مصرف کودهای ازته
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری با هشدار و توصیه‌های فنی به باغداران؛ از شخم و تیلرزنی در باغ‌ها برای حفظ رطوبت خاک جلوگیری شود و علف‌های هرز پس از حذف، در محل تشتک درختان ریخته شود تا از تبخیر آب کاسته شود.
سعیدی توصیه می‌کند کشاورزان از مصرف کودهای ازته خودداری کنند زیرا این نوع کودها نیاز آبی گیاه را افزایش می‌دهند و در مقابل از کودهای پتاسه ، کلسیمی و انواع اسیدهای آمینه استفاده کنند تا مقاومت گیاه در برابر تنش‌های گرمایی و خشکی افزایش یابد.
به گفته سعیدی، استفاده از پایه‌های مقاوم در نهالستان‌ها، هرس شدید و حتی حذف میوه‌ها در شرایط بحرانی از دیگر توصیه‌های کارشناسی برای کاهش تنش درختان است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اهمیت برنامه‌ریزی علمی در برابر تغییرات اقلیمی می‌گوید: بخش کشاورزی محور امنیت غذایی کشور است و باید شرایطی فراهم شود تا کشاورز با کمترین دغدغه به تولید ادامه دهد.
او افزود: در برنامه‌های آتی، استفاده از ارقام مقاوم به گرما و خشکی، بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری مانند سیستم‌های قطره‌ای، TAPE و بارانی، مدیریت هدفمند تغذیه گیاهی بر اساس آزمایش خاک در اولویت قرار دارد.
سعیدی با تاکید بر ضرورت انجام بیمه مزارع و باغات با توجه به شرایط اقلیمی از سوی کشاورزان اضافه کرد: صندوق بیمه کشاورزی به عنوان پشتیبان کشاورزان باید نسبت به بررسی دقیق و علمی خسارت‌ها در هر منطقه و پرداخت میزان خسارت واقعی به بهره بردارن اقدام نماید.
استفاده از منابع آب سطحی
رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز می‌گوید: کشت دیم در چهارمحال و بختیاری باید در مناطق پرباران توسعه یابد و در مناطق خشک، از آب‌های سطحی به جای منابع زیرزمینی استفاده شود.
درخشان تاکید می‌کند: کشاورزان در خط مقدم تأمین امنیت غذایی کشور قرار دارند و«سیاست تولید نکنید» منطقی نیست در همین ارتباط دولت باید در کنار کشاورزان بایستد و ضمن جلوگیری از تخریب منابع آب، زمینه اشتغال و پایداری تولید را فراهم کند.
او با تاکید براینکه در کنار اجرای طرح‌های انتقال آب احیای دشت‌ها باید از اولویت وزارت نیرو در این شرایط باشد گفت: اگر قرار است از کشاورز خواسته شود نکارد، باید برای او شغل جایگزین و برنامه حمایتی مشخص شود.
کلام آخر:
کارشناسان حاضر در میزگرد ایرنا تاکید کردند که تداوم خشکسالی، کاهش سطح زیر کشت و افت آبخوان‌ها زنگ خطری برای آینده معیشت و امنیت غذایی کشور است و تنها با برنامه ریزی جامع، اصلاح الگوی کشت و حمایت از کشاورزان می توان از این بحران عبور کرد.
به گزارش ایرنا، خشکسالی یکی از ابرچالش‌هایی است که سال‌ها گریبان چهارمحال و بختیاری را گرفته است، این استان زمانی یکی از منابع مهم تولید آب شیرین در کشور بود، به‌گونه‌ای که رودخانه‌های با نام و نشانی مانند کارون، زاینده‌رود و دز از این استان سرچشمه می‌گرفت، اما اکنون دشت‌های آن ممنوعه شده است.
خشکسالی در سال‌های اخیر باعث شده است برخی از منابع آبی چهارمحال و بختیاری که پیشتر وجود داشت، دیگر وجود نداشته باشد و برخی از دشت‌های حاصل‌خیز این استان اکنون به دشت ممنوعه و ممنوعه‌بحرانی تبدیل شود.