در میان مشاغل خانگی گوناگون، حرفه تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی از جمله شغل‌هایی است که می‌توان با حداقل هزینه و سرمایه و در فضای کوچک منزل آن را آغاز کرد؛ با ابزار ابتدایی و اندکی مهارت، می‌توان به تولید سنگ‌های زینتی پرداخت و ذوق و خلاقیت را به سرمایه‌ای پایدار بدل ساخت.
گوهرتراشی از جمله مشاغلی است که در صورت حمایت مؤثر، می‌تواند با هزینه‌ای اندک، زمینه‌ساز اشتغال جوانان در حوزه‌های مختلفی همچون اکتشاف، تولید، تجارت و حتی صادرات شود؛ ایران ظرفیت‌های قابل‌توجهی در زمینه تولید این سنگ‌ها دارد و اگر فرآوری اصولی انجام شود، ارزش افزوده آنها چندین برابر می‌شود؛ امری که اشتغال پایدار و درآمد قابل‌توجهی برای کشور ایجاد می‌کند.
در دنیای امروز، زیورآلات و هنر سنگ‌تراشی طرفداران بسیاری دارد و یکی از دلایل رشد این صنعت، درآمد پایدار و ارزآوری بالای آن است؛ گوهرتراشی که تلفیقی از هنر و مهارت محسوب می‌شود، به یکی از عرصه‌های هنری ثروت‌آفرین تبدیل شده است و هر روز افراد بیشتری به آن جذب می‌شوند.
گوهرتراشی تلفیقی از هنر و مهارت
گوهرتراشی تلفیقی از هنر و مهارت و یکی از پول‌سازترین عرصه‌های هنری بوده که هر روز افراد بیشتری در سراسر جهان به آن جذب می‌شوند
سیستان و بلوچستان با نعمت‌هایی همچون معادن، جایگاهی ویژه در این میان دارد؛ این استان با دارا بودن انواع معادن فلزی و غیرفلزی، «رنگین‌کمان معدن کشور» لقب گرفته و معادن بکر و گسترده این منطقه ظرفیت عظیمی برای توسعه رشته‌های معدنی و صنایع وابسته را فراهم کرده‌اند.
در سال‌های اخیر، با اجرای طرح‌های اکتشافی در سیستان و بلوچستان، بسیاری از جوانان متوجه وجود این ظرفیت در نقاط مختلف این استان پهناور شده‌اند و به مهارت‌آموزی و راه‌اندازی کارگاه‌های تراش سنگ روی آورده‌اند؛ سنگ‌هایی چون بلور نمک، عقیق قرمز و آبی، عقیق سلیمانی، لاجوردی و جاسبر از مهمترین گوهرهای کشف‌شده از دل معادن این استان هستند؛ سنگ‌هایی که پس از تراش و فرآوری به جواهری درخشان و آثار هنری مبدل می‌شوند.
امروز، در کارگاه‌های کوچک خانگی و آموزشی در شهرهای مختلف سیستان و بلوچستان، صدای دستگاه‌های تراش و برق سنگ‌های نیمه‌قیمتی، نوای امیدی را زمزمه می‌کنند؛ امید به اشتغال، درآمد و آینده‌ای روشن برای جوانانی که از دل سختی، گوهر زندگی را می‌تراشند.
حمایت مسئولان، موتور محرک هنر گوهرتراشی
کارآفرین هنر گوهرتراشی در زاهدان درباره فعالیت خود در حوزه زیورآلات طلا و نقره، گفت: از چهار سال گذشته وارد عرصه ساخت زیورآلات شده‌ام و در زمینه تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی فعالیت می‌کنم.
طه عباسیان افزود: ابتدا با تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی کار را شروع کردم اما برای تکمیل ایده‌ها و رسیدن به طرح‌های مورد نظرم، لازم بود کار ساخت رکاب نقره و طلا را نیز فرا بگیرم.
وی اظهار کرد: سیستان و بلوچستان میراث فرهنگی زیبایی دارد و در آثارم تلاش کرده‌ام این اصالت و هنر محلی را با ساخت زیورآلات تلفیق کنم تا تنوع و جذابیت بیشتری ایجاد شود.
این کارآفرین با اشاره به اهمیت ایجاد بازارچه‌های فروش صنایع‌دستی، ادامه داد: راه‌اندازی بازارچه برای فروش محصولات هنری به‌ویژه افتتاح بازارچه «ملک» در زاهدان، تأثیر بسزایی در رونق کار هنرمندان خواهد داشت، علاوه بر این از ظرفیت فضای مجازی نیز برای معرفی و فروش آثار استفاده می‌کنیم.
عباسیان اضافه کرد: جواهرات ساخته‌شده را در نمایشگاه‌ها به معرض نمایش می‌گذارم و بخشی از آنها نیز در شهرهای مختلف به فروش می‌رسد، به‌طور معمول دوستان، آشنایان و بازدیدکنندگان نمایشگاه‌ها پس از مشاهده آثار، سفارش خرید می‌دهند.
وی اظهار کرد: بیشتر سنگ‌هایی که تراش می‌دهم به سایزهای مختلف آماده می‌شوند و در کلانشهرها به‌دلیل تازگی سبک و طراحی خاص، مورد استقبال قرار گرفته‌اند، این سنگ‌ها در ساخت انواع زیورآلات مانند انگشتر، گوشواره، دستبند و منسوجات به‌کار می‌روند و حتی در طراحی البسه نیز کاربرد دارند.
وی گفت: در یک دوره، مربی آموزش گوهرتراشی بودم و در حوزه ساخت زیورآلات حدود ۶۰ هنرجو داشتم، این رشته ظرفیت رشد زیادی دارد و علاقه‌مندان می‌توانند با بهره‌مندی از خلاقیت، مسیر موفقی در آن طی کنند.
این کارآفرین هنر گوهرتراشی تأکید کرد: اگر متولیان امر با خرید محصولات و معرفی آثار از هنرمندان حمایت کنند، دلگرمی و انگیزه هنرمندان افزایش می‌یابد.
عباسیان ادامه داد: این هنر در صورت حمایت مسوولان، می‌تواند اشتغال مناسبی برای جوانان ایجاد کند، کار با سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی بسیار ظریف و مورد توجه مردم است و چنانچه طرح‌های خاص و نمونه‌ای ارائه شود، بازار کار خوبی برای فعالان این رشته فراهم خواهد شد.
از سنگ تا اشتغال؛ تبدیل مهارت‌های بومی به ثروت
جهاد دانشگاهی یکی از نهادهایی است که در زمینه آموزش مهارت گوهرتراشی در سیستان و بلوچستان فعالیت داشته است؛ به گفته معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی سیستان و بلوچستان، دوره‌های سنگ‌تراشی و آموزش کار با سنگ‌های زینتی از دوره‌های آموزشی این نهاد است که توانسته زمینه اشتغال و بازار کار خوبی را در استان فراهم کند.
مهدی کشته‌گر افزود: فراگیران دوره‌های آموزشی جهاد دانشگاهی با استفاده از تسهیلات اشتغال، می‌توانند پس از طی دوره‌ها وارد بازار کار شده و فعالیت خود را آغاز کنند.
وی اظهار کرد: تاکنون سه دوره و سه کارگاه سنگ‌تراشی در سیستان و بلوچستان برگزار شده و این دوره‌ها همچنان تداوم دارند، در منطقه سیستان، شهر زاهدان و چابهار، همکاران ما در بخش آموزش مشغول راه‌اندازی مجموعه‌های آموزشی هستند تا مردم از این ظرفیت بهره‌مند شوند.
کشته‌گر اضافه کرد: در شهر زاهدان سه کارگاه فعال داریم که در هر کارگاه حدود ۲۰ نفر به فراگیری آموزش‌ها مشغول هستند. در مجموع، در سطح سیستان و بلوچستان حدود ۹۰۰ نفر فراگیر در این حوزه آموزش دیده‌اند که بخش عمده‌ای از آنان پس از پایان دوره‌ها توانسته‌اند وارد بازار کار شوند و به اشتغال دست یابند.