دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در جدیدترین اقدام خود دستور آغاز آزمایش سلاح‌های هسته‌ای آمریکا به طور «برابر» با روسیه و چین را صادر کرد. ترامپ در پیامی که در پلتفرم «سوشال تروث» منتشر کرد، اعلام کرد به دلیل پیشرفت‌های آزمایشی کشورهای رقیب، زمان آن رسیده که ایالات متحده نیز در این عرصه به رقابت بپردازد. این اقدام ترامپ در حالی صورت می‌گیرد که در جنگ تحمیلی ۱۲روزه رژیم صهیونیستی، نیروهای نظامی ایالات متحده به سه تأسیسات هسته‌ای ایران در فردو، نطنز و اصفهان حمله و تلاش کردند مانع ادامه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بشوند.
در این میان، روزنامه «قدس» با تحلیل و ارزیابی رفتار دوگانه واشنگتن در عرصه هسته‌ای، به واکاوی ابعاد مختلف این تصمیم ترامپ پرداخته و کارشناسان مختلف را برای تبیین پیامدهای آن به گفت‌وگو دعوت کرده است.
راهبرد حفظ برتری رژیم صهیونیستی در منطقه
«دکتر سیداحمد سادات» مدیر پیشین شبکه العالم و استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با روزنامه قدس، به تحلیل مجموعه‌ای از سیاست‌های دوگانه آمریکا در قبال منطقه خاورمیانه پرداخت و اظهار کرد: آمریکا همیشه به دنبال اعمال استانداردهای دوگانه بوده است. این کشور از یک سو زرادخانه هسته‌ای دارد و از سوی دیگر به ایران اجازه نمی‌دهد حتی برای استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای اقدام کند. یا از تسلیحات هسته‌ای رژیم اشغالگر قدس دفاع می‌کند و همزمان به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ما حمله می‌کند.
سادات با اشاره به حمایت‌های گسترده آمریکا از رژیم صهیونیستی افزود: آمریکا هر ساله میلیاردها دلار کمک نظامی به اسرائیل می‌کند. این کمک‌ها شامل تأمین مالی سامانه‌های دفاع موشکی نظیر گنبد آهنین، تسلیحات دقیق و مهمات جنگی است. همچنین نیروهای نظامی‌اش را در پایگاه‌های اسرائیل مستقر کرده تا از این رژیم به طور کامل حمایت کند.
او تصریح کرد: این حمایت‌های یک‌جانبه آمریکا، بخش مهمی از راهبرد حفظ برتری رژیم صهیونیستی در منطقه است. این سیاست در واقع به فشار آمریکا علیه ایران منجر می‌شود و توازن قوا را در منطقه به نفع اسرائیل تغییر می‌دهد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: در واقع آمریکا تلاش می‌کند اسرائیل در منطقه حرف اول را بزند و ایران را در حد یک تهدید محدود نگه دارد. این راهبرد موجب شده ایران ناچار شود صنایع دفاعی‌اش را بومی‌سازی کند و به روش‌های مختلف تحریم‌ها را دور بزند.
دکتر سادات در خصوص جنبه‌های استراتژیک این رقابت افزود: آمریکا سال‌هاست به دنبال حفظ هژمونی خود در خاورمیانه است. از طریق تقویت اسرائیل و محدودسازی توانمندی‌های دفاعی ایران، آمریکا قصد دارد در خاورمیانه بازیگر اصلی باقی بماند و هر گونه استقلال عمل در کشورهای مخالف را سرکوب کند.
بازگشت به رویکرد آشکار در حوزه تسلیحات هسته‌ای
«بهادر نوکنده» کارشناس مسائل استراتژیک هم در گفت‌وگو با روزنامه قدس، به تحلیل تصمیم دونالد ترامپ برای از سرگیری آزمایش‌های هسته‌ای پس از بیش از ۳۰ سال پرداخت و این اقدام را بازگشتی به رویکرد فعال و آشکار آمریکا در حوزه تسلیحات هسته‌ای دانست.
وی با اشاره به پیام روشن این تصمیم، اظهار کرد: آمریکا با از سرگیری آزمایش‌های هسته‌ای قصد دارد پیامی واضح به رقیبان به ویژه روسیه و چین ارسال کند که ایالات متحده همچنان برتری هسته‌ای خود را حفظ کرده و در صورت ضرورت، توان عملیاتی خود را ارتقا می‌دهد. این تصمیم در واکنش به نگرانی ترامپ از نوسازی زرادخانه‌های هسته‌ای رقیبان بزرگ و احتمال کاهش فاصله توانمندی‌ها در این حوزه اتخاذ شده است.
او به تضاد آشکار سیاست‌های آمریکا در قبال ایران و سایر رقبای جهانی پرداخت و افزود: آمریکا بیش از سه دهه است که ایران را از توسعه توان هسته‌ای بازداشته و حتی اقدام‌هایی نظیر حملات نظامی محدود به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داده است. در حالی که همین کشور برای روسیه و چین مجوز و حتی توجیه بازدارندگی هسته‌ای صادر می‌کند.
این کارشناس مسائل استراتژیک معتقد است: این استاندارد دوگانه نه تنها از منظر اخلاقی بلکه از لحاظ حقوق بین‌الملل نیز بر وجهه بین‌المللی آمریکا تأثیر منفی می‌گذارد و اصول توازن امنیتی را به چالش می‌کشد.
نوکنده همچنین به پیام بازدارنده آمریکا در برابر روسیه و چین اشاره کرد و گفت: ترامپ در بیانیه‌اش، روسیه و چین را به عنوان هدف اصلی قرار داده و با اشاره به فاصله چین از آمریکا در زرادخانه هسته‌ای، پیامی بازدارنده ارسال می‌کند. این تصمیم می‌تواند متحدان آمریکا در آسیا و اروپا را نیز متقاعد کند که واشنگتن به امنیت جمعی و برتری نظامی خود پایبند است.
وی تصریح کرد: اما باید توجه داشت چنین اقدام‌هایی احتمال تشدید رقابت تسلیحاتی و افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی را بالا می‌برد. آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا ممکن است انگیزه سایر کشورها به ویژه ایران و کشورهای منطقه‌ای با مناقشات هسته‌ای را برای تقویت توان دفاعی خود افزایش دهد.
ایجاد موازنه قدرت در برابر آمریکا، تنها گزینه است
«علیرضا مجیدی» کارشناس مسائل غرب آسیا هم در گفت‌وگو با روزنامه قدس با اشاره به سیاست‌های هسته‌ای کشورهای مختلف در غرب آسیا و چالش‌های مرتبط با ایران، بر تفاوت‌های اساسی میان برخورد آمریکا با ایران و سایر کشورهای منطقه تأکید کرد.
وی در این گفت‌وگو با اشاره به نگرش آمریکا نسبت به کشورهای مختلف منطقه گفت: آمریکا به نوعی سیاست دوگانه را در قبال کشورهای مختلف دنبال می‌کند. برای مثال، ایران را تحت فشار شدید قرار می‌دهد تا حتی از حداقل ظرفیت‌های هسته‌ای خود نیز استفاده نکند، اما در مورد کشورهای دیگر، رویکرد متفاوتی دارد. مثلاً در مورد روسیه، چین، پاکستان و هند، با وجود تمامی اختلافات و چالش‌هایی که ممکن است وجود داشته باشد، آمریکا به طور غیررسمی پیشرفت‌های هسته‌ای این کشورها را پذیرفته است.
او به سیاست‌های هسته‌ای برخی کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی اشاره کرد و افزود: در مورد کشورهایی همچون عربستان سعودی و امارات، آمریکا ناظر به سطح روابط آن‌ها با خود این کشورهاست. واشنگتن به این کشورها اجازه داده در راستای امتیازاتی که به آمریکا می‌دهند، به نوعی ظرفیت‌های هسته‌ای محدود را برای خود در نظر بگیرند.
اما نکته کلیدی که مجیدی به آن اشاره کرد، تفاوت فاحش در برخورد آمریکا با ایران است. این کارشناس مسائل غرب آسیا تصریح کرد: آمریکا نه تنها غنی‌سازی ایران را به طور مطلق رد می‌کند، بلکه حتی تأسیسات هسته‌ای ایران را نیز نمی‌پذیرد، مگر اینکه تحت نظارت شدید بین‌المللی و با پیمانکاران خارجی باشد.
مجیدی معتقد است: اینکه ایران نباید تحت هیچ شرایطی هیچ نوع غنی‌سازی در خاک خود داشته باشد، به ویژه در شرایطی که بسیاری از کشورهای دیگر به فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای دست یافته‌اند، نشان‌دهنده یک استاندارد دوگانه از سوی ایالات متحده است.
وی با تأکید بر چالش‌های پیش روی ایران در قبال فشارهای آمریکا، اظهار کرد: واقعیت این است که ایران در این شرایط، هیچ گزینه‌ای جز ایجاد یک سطح از موازنه قدرت در برابر آمریکا ندارد. هیچ راه دیگری برای مقابله با فشارها و محدودیت‌هایی که از سوی واشنگتن اعمال می‌شود، وجود ندارد. ایران باید در چارچوب‌های بین‌المللی و منافع خود عمل کرده تا این امر را به عنوان یک واقعیت سیاسی و هسته‌ای به دنیا ثابت کند.
خبرنگار: سیدحسین حسینی