جوان آنلاین: یک دو راهی سخت؛ از آن دست دو راهی‌هایی که البته یک مسیرش نور و دیگری تاریکی است، اما گاهی وقت‌ها خیلی چیز‌ها وجود دارد که تو را به سمت تاریکی هل می‌دهد. اینجاست که اگر بتوانی انتخاب درست داشته باشی و وارد مسیر نور و روشنایی شوی، برکت به زندگی ات سرازیر می‌شود و شیرینی آرامش این انتخاب درست بر جانت می‌نشیند. این حکایت مادرانی است که در بحبوحه کشاکش درونی برای نگهداشتن یا سقط فرزند ناخواسته‌شان بر کید شیطان پیروز شده‌اند و فرزندشان را نگه داشته‌اند تا خیر و برکت زندگی‌شان شود و حالا با درآغوش کشیدن نوزادشان خدا را بابت هدایت به مسیر نور و روشنایی شکر می‌کنند. در این مسیر، اما هستند افرادی که سبب خیر می‌شوند و مادرانی را که قصد سقط جنین دارند، آگاه می‌کنند تا مبادا مرتکب قتل پیش از تولد فرزندشان شوند و یک نفس به دنیای امروزمان اضافه شود. حالا پس از سه سال فعالیت پویش «نفس» برای نخستین‌بار در دو دهه گذشته، روند افزایشی سقط عمدی جنین در ایران نه فقط متوقف شد، بلکه طبق داده‌های جدید، آمار سقط جنین در کشور بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته‌است.
شاید برای سقط جنین هم مانند بسیاری از اقدامات غیرقانونی دیگر نتوان آمار معتبری ارائه داد، با وجود این تا همین یک سال گذشته طبق اعلام رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت وقت وزارت بهداشت روزانه حدود هزار سقط جنین غیرقانونی در کشور اتفاق می‌افتاد. بگذریم از اینکه برخی آمار‌ها این رقم را تا روزانه ۲ هزار سقط هم گزارش می‌کردند. با فرض همان روزی هزار سقط جنین عمد و فارغ از تبعات فردی و سلامت این کار برای مادرانی که سقط جنین انجام می‌دهند، مرگ پیش از تولد روزانه هزار جنین موجب می‌شد تا ۳۶۰ هزار نفر جمعیت بالقوه‌ای که می‌توانست به جمعیت کشورمان اضافه شود، به کام مرگ فرو روند. بر این اساس، پویش‌هایی همچون پویش نفس شکل گرفت تا با آگاهی بخشی به مادران مانع از سقط جنین شود. حالا سه سال پس از اجرایی شدن این طرح آمار‌ها از موفقیت پویش‌های شکل گرفته برای حمایت از جنین و ممانعت از سقط جنین حکایت دارد به گونه‌ای که سقط جنین عمدی تا ۵۰ درصد کاهش یافته‌است.
روند کاهشی سقط جنین بعد از ۲۰ سال
نتایج آخرین و جامع‌ترین پژوهش شیوع‌شناسی سقط جنین در ایران حاکی از آن است که برای اولین‌بار پس از ۲۰ سال، روند سقط عمدی جنین در ایران که همواره افزایشی بود، به صورت معناداری روزانه ۵۰۰ سقط عمدی کاهش یافته‌است.
به گفته محمداسماعیل اکبری، رئیس پژوهشکده سرطان دانشگاه شهید بهشتی و مسئول این پژوهش درباره مطالعه ملی سقط جنین، این مطالعه با مشارکت دانشگاه‌های معتبر و مراکز پژوهشی در ۳۱ استان کشور انجام شده و قابل تعمیم به کل جمعیت زنان ۱۸ تا ۴۹ سال کشور است.
طرح بررسی فراوانی و علل سقط در جمهوری اسلامی ایران به عنوان جامع‌ترین پژوهش در این حوزه، اطلاعات خود را در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ جمع‌آوری و تحلیل کرده و نتایج آن در سال ۱۴۰۴ منتشر کرده‌است. این مطالعه مقطعی- توصیفی و تحلیلی با رویکرد کمی، اولین تحقیق فراگیری است که تمامی ۳۱ استان کشور را پوشش داده‌است.
این طرح با حجم نمونه ۰۴۴، ۱۶ نفر در کل کشور انجام شد و محاسبات حجم نمونه به گونه‌ای صورت گرفت که نتایج در سطح هر استان قابل استناد باشد. جامعه پایه مطالعه، زنان در سن باروری، ۴۹- ۱۸ سال بوده‌اند. طبق تأکید پروفسور اکبری این پژوهش کاهش قابل‌توجه سقط عمدی جنین را در سطح کشور نشان می‌دهد. طبق نتایج، تعداد سقط جنین عمدی از حدود ۰۲۳، ۵۳۰ مورد در سال ۱۳۹۸ به حدود ۱۵۳، ۲۵۴ مورد در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته‌است. آمار ثبت‌شده در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد، روزانه هزارو۲۰۰ سقط عمدی در ابتدای سال به روزانه ۷۰۰ سقط عمدی کاهش داشته‌است. این روند کاهش ۵۰۰ سقط عمد در روز حتی به نسبت کاهش نرخ باروری (به علت جابه‌جایی هرم سنی) نیز سنجش و به صورت محسوسی تأیید شده‌است. در سال‌های گذشته هر ۶۰ ثانیه (یک دقیقه) یک سقط ثبت شده‌بود، ولی در پژوهش جدید، به نرخ هر ۱۲۰ ثانیه (دو دقیقه)، جان یک جنین با سقط جنین، به صورت عمدی گرفته می‌شود.
پویش‌های موفق
امیرحسین بانکی‌پورفرد، رئیس کمیسیون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مجلس هم با اشاره به نتایج پژوهش‌های اخیر گفت: «طبق داده‌های جدید، آمار سقط جنین در کشور بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته که این موفقیت نتیجه تلاش مشترک فعالان مردمی، اجتماعی و رسانه‌ای، به‌ویژه حمایت‌های فرهنگی صدا و سیما است.»
بما به تأکید وی جوسازی رسانه‌ای نسبت به شکست قانون جوانی جمعیت به هیچ وجه پذیرفته نیست، چراکه آمار‌ها نشان می‌دهد این قانون علاوه بر جلوگیری از هزاران سقط جنین در سال توانسته با وجود کاهش آبشاری نمودار تعداد مادران ۲۰ الی ۴۰ سال (بهترین سن برای باروری) که نتیجه سیاستگذاری غلط دوران تنظیم خانواده است، باز هم به نسبت آن خوب عمل کند. فاطمه محمد بیگی، رئیس فراکسیون جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی هم با تأکید بر اینکه در سال‌های اخیر سقط عمدی جنین به یکی از مسائل حساس اجتماعی و اخلاقی جامعه ما تبدیل شده‌بود، می‌گوید: «بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که پس از سال‌ها افزایش، اکنون این پدیده در کشور روندی کاهشی و معنادار یافته‌است.»
به گفته وی طی سه سال گذشته با اجرای پویش‌های مردمی همچون «جنبش نفس» و «پویش از حیات جنین» که با حمایت بسیج و گروه‌های جهادی صورت گرفته، شاهد کاهش چشمگیر سقط‌های عمدی هستیم. امروز با ارائه مشاوره‌های مؤثر به خانواده‌ها، نزدیک به دو سوم مواردی که در آستانه تصمیم به سقط قرار داشتند، از این کار منصرف شده‌اند.
نایب‌رئیس اول کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تصریح می‌کند: «بسیاری از خانواده‌هایی که در ابتدا تصمیم به سقط گرفته‌بودند، پس از مشاوره و تولد فرزندشان اذعان کرده‌اند که وجود این کودک برای ما برکت و آرامش به همراه آورده است.»
محمدبیگی با هشدار نسبت به عوارض جسمی و روحی سقط غیرقانونی می‌گوید: «به‌عنوان پزشک شاهد بوده‌ام که بسیاری از زنان پس از سقط خودخواسته دچار ناباروری ثانویه، چسبندگی رحم و تخمدان، عفونت‌های لگنی و افسردگی می‌شوند. این آسیب‌ها نه‌تنها سلامت جسم را تهدید می‌کند، بلکه آثار روانی و اجتماعی گسترده‌ای بر جای می‌گذارد.»
به گفته این نماینده مجلس آزمایش‌های اجتماعی نشان داده که اغلب این تصمیم‌ها ناشی از ترس از آینده و مسئولیت‌پذیری پایین است، اما این نگرانی‌ها با مشاوره و آموزش قابل‌رفع است.