به گزارش ایرنا، آذربایجان غربی، سرزمینی با طبیعتی دل‌انگیز و فرهنگی ریشه‌دار، از دیرباز به عنوان یکی از کهن‌ترین و زیباترین مناطق ایران شناخته می‌شود. این استان با برخورداری از روستاهایی تاریخی و چشم‌اندازهایی بکر، گنجینه‌ای ناب از تمدن، هنر، آیین و زیبایی‌های طبیعی را در دل خود جای داده است. هر گوشه از این دیار، داستانی از گذشته‌های دور را روایت می‌کند و هر روستا، برگ زرینی از دفتر پرشکوه تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین است.
روستاهای تاریخی و کهن این استان همچنان اصالت و داشته‌های ارزشمند خود را حفظ کرده‌اند و همچون راویانی خاموش، برای هر مسافر و گردشگری از تاریخ، طبیعت و زیبایی‌های این سرزمین سخن می‌گویند. جاذبه‌های تاریخی و طبیعی ثبت‌شده در فهرست‌های ملی و جهانی، آبشارها، رودخانه‌ها و چشم‌اندازهای بدیع، همه گواهی روشن بر این حقیقت‌اند که دیار اقوام و ادیان، آلبومی زنده از تاریخ، فرهنگ و طبیعت ایران است.
کافی است در تاریخ هر یک از این روستاها تأملی شود تا برگ‌های پربار آن از گنجینه‌هایی حکایت کنند که چشم هر گردشگر را خیره و ذهن هر پژوهشگری را متحیر می‌سازد. استان آذربایجان غربی با داشتن ۴۹ روستای هدف گردشگری، از دیرباز میزبان مهمانان و مسافرانی از نقاط مختلف کشور بوده است. افزون بر این، وجود بیش از سه هزار روستا با تنوع قومیتی و جاذبه‌های تاریخی بی‌نظیر، چهره‌ای متفاوت و غنی به این استان بخشیده است؛ هر یک از این روستاها، روایتگر تاریخی کهن و آداب‌ورسومی بی‌مانند هستند.
بسیاری از این روستاها قدمتی چندصد تا چند هزار ساله دارند و زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی‌شان در طول قرون متمادی، نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب کرده است. روستاهای چشم‌نوازی چون «بند، باراندوز، گورچین‌قلعه، امامزاده، سوله‌دوکل و شلمکان» در ارومیه، «سهولان» در مهاباد، «باغچه‌جوق» در ماکو، «چورس» در چایپاره و «احمدآباد» در تکاب، تنها بخشی از روستاهای دیدنی و تاریخی این استان هستند. بی‌تردید می‌توان گفت زیباترین تابلوهای خلقت در این دیار به نمایش گذاشته شده‌اند؛ چنان‌که روستای ۶ هزارساله «باراندوز» نمونه‌ای از شکوه بی‌پایان طبیعت و تاریخ آذربایجان غربی است.
باغ سیب باراندوز
باراندوز؛ روستای ۶ هزارساله، قلمرو باستانی سومرها و مانناها
در میان روستاهای دیدنی و کهن آذربایجان غربی، روستای تاریخی باراندوز در جنوب‌غربی ارومیه جایگاهی ویژه دارد. این روستای زیبا که به‌ویژه در فصل پاییز جلوه‌ای تماشایی به خود می‌گیرد، در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر ارومیه واقع شده است. مسیر منتهی به باراندوز با درختان سر به فلک کشیده و مراتعی که دامنه تپه‌ها را پوشانده‌اند، چشم‌اندازی دل‌انگیز و شاعرانه پدید آورده است.
باراندوز، روستایی با پیشینه‌ای ۶ هزارساله است که از روزگاران کهن، محل سکونت تمدن‌ها و اقوامی همچون سومرها، هوری‌ها، قوتتی‌ها، اورارتوها، مانناها و مادها بوده است. این تاریخ طولانی و پرافتخار، روحی زنده از گذشته‌های دور را در کالبد این روستا جاری ساخته است.
از دیگر جلوه‌های شاخص باراندوز، باغ‌های گسترده و سرسبز سیب آن است که آوازه‌شان در سراسر استان پیچیده است؛ تا آنجا که بسیاری این روستا را «نگین باغ‌های سیب آذربایجان‌غربی» می‌نامند. در کنار زیبایی طبیعی، وجود آثار تاریخی متعدد در این منطقه نیز جلوه‌ای دیگر از شکوه و قدمت آن را نشان می‌دهد.
پل تاریخی باراندوز
پل تاریخی باراندوز یکی از مهم‌ترین آثار برجای‌مانده از دوران قاجار است. این پل با معماری منحصربه‌فرد خود، بر فراز رودخانه‌ای به همین نام ساخته شده و از جاذبه‌های دیدنی روستا به شمار می‌رود. طول پل حدود چهار متر و عرض آن پنج متر است و با ۶ چشمه بزرگ با قوس‌های جناغی و پنج چشمه کوچک با طاق‌های رومی، جلوه‌ای زیبا از هنر و مهندسی معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارد.
بی‌تردید، باراندوز تنها یک روستا نیست؛ بلکه روایتی زنده از تاریخ، فرهنگ و طبیعت آذربایجان غربی است که هر گوشه‌اش داستانی از تمدن و زیبایی را بازگو می‌کند.
پل تاریخی باراندوز
تپه تاریخی باراندوز
دومین جاذبه شاخص روستای باراندوز، تپه تاریخی باراندوز یا گوی‌تپه است. اثری ارزشمند با قدمتی بیش از ۶ هزار سال که از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی آذربایجان‌غربی به‌شمار می‌آید. این تپه، گواهی زنده از تمدن‌های کهن منطقه و نشانی روشن از حضور اقوام باستانی در این سرزمین است.
بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، در سال ۱۳۲۲ خورشیدی، در این تپه تصویر «قیل‌قمیش» بعنوان اسطوره نامدار سومریان و بابلیان کشف شد. اثری که نشان‌دهنده پیوندهای تاریخی و فرهنگی این منطقه با کهن‌ترین تمدن‌های بین‌النهرین است.
گوی‌تپه باراندوز نه تنها یادگاری از روزگار دور، بلکه گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ بشریت است که هنوز رازهای بسیاری از گذشته را در دل خود نهفته دارد.
رودخانه روستای باراندوز
رودخانه باراندوز
از دیگر جلوه‌های طبیعی و گردشگری روستای باراندوز، رودخانه باراندوز است. رودی زلال و پرآب که از رشته‌کوه‌های مرزی ایران، ترکیه و عراق سرچشمه می‌گیرد. این رود پس از پیمودن مسیرهای پرپیچ‌وخم، وارد جلگه شده و دشت حاصلخیز بیل را سیراب می‌کند. در ادامه مسیر نیز زمین‌های کشاورزی و روستاهای اطراف را آبیاری کرده و نقش مهمی در رونق کشاورزی و حیات روستایی منطقه ایفا می‌کند.
دخمه قبور شاهان اورارتو
در دل باراندوز، اثری تاریخی و رازآلود با نام دخمه قبور شاهان اورارتو وجود دارد که از دیگر جاذبه‌های دیدنی این روستا به شمار می‌رود. این دخمه‌ها که قدمت آن‌ها به حدود سه هزار سال پیش بازمی‌گردد، بر فراز تپه‌ای قرار دارند که امروزه با نام تپه شیرین‌وفرهاد شناخته می‌شود. بر اساس پژوهش‌های تاریخی، این مکان در دوران اورارتوها، به‌عنوان شهری کوچک و قلعه‌ای مستحکم در اوج اقتدار آن تمدن باستانی ساخته شده و آرامگاه پادشاهان و اشراف آن دوران بوده است.
آبشار باراندوز
در نزدیکی روستای باراندوز، آبشاری زیبا و چشم‌نواز جریان دارد که از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه محسوب می‌شود. این آبشار در گذر زمان و بر اثر بارش‌های برف و باران پدید آمده و در میان چشم‌اندازی سرسبز و دل‌انگیز، صحنه‌ای روح‌نواز از طبیعت بکر آذربایجان غربی را به نمایش می‌گذارد.
آبشار باراندوز، با صدای دلنشین و خنکای مطبوع خود، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگران در فصول گرم سال است؛ جایی که آرامش، زیبایی و طراوت در کنار هم معنا می‌یابند.
طبیعت پاییز باراندوز
روستای بند؛ نگینی با سه قرن در دامنه‌های ارومیه
در میان روستاهای تاریخی و دیدنی آذربایجان غربی، روستای بند یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های منطقه به‌شمار می‌رود. این روستای گردشگری که در مجاورت شهر ارومیه قرار دارد، با قدمتی بیش از سه قرن، همچنان اصالت و هویت فرهنگی خود را حفظ کرده است.
روستای بند در میان دو کوه صخره‌ای و در امتداد دره‌ای دل‌انگیز واقع شده است، دره‌ای که رودخانه شهرچای، یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های ارومیه، از میان آن عبور می‌کند و به این روستا طراوت و زندگی بخشیده است.
این روستا از شمال به میرآباد، از غرب به نوشان علیا و سفلی، از شرق به کلیسای تاریخی سیرجانوسلو و بزوه، و از جنوب به شملکان محدود می‌شود. موقعیت جغرافیایی خاص بند باعث شده است که از گذشته‌های دور، محل مبادله کالا و برپایی بازارهای محلی منطقه ارومیه باشد. ساختار خطی روستا در امتداد بستر رودخانه شهرچای، بازتابی از پیوند دیرینه انسان و طبیعت در این ناحیه است.
مردم روستای بند به زبان‌های ترکی و کردی (شکاک) سخن می‌گویند و پیرو دین اسلام و مذهب شافعی هستند. شغل اصلی آنان کشاورزی و دامداری است و زمین‌های زراعی کوچک و پراکنده در اطراف روستا، منبع اصلی تأمین معاش ساکنان محسوب می‌شوند. گندم و جو از مهم‌ترین محصولات زراعی این منطقه‌اند که بخش بزرگی از تولیدات محلی را تشکیل می‌دهند.
بافت قدیمی روستا جلوه‌ای از معماری سنتی آذربایجان غربی را در خود دارد. خانه‌ها با مصالح طبیعی چون سنگ، چوب، خشت و گل ساخته شده‌اند و در خانه‌های جدیدتر از سیمان و تیرآهن نیز استفاده می‌شود. فضای خانه‌های روستایی شامل بخش‌هایی همچون آغل، اصطبل، انبار علوفه، اتاق‌های استراحت، دالان و حیاط است که با سادگی و هماهنگی با محیط پیرامون طراحی شده‌اند.
یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعی بند، باغ‌های سرسبز اطراف روستا است که به‌ویژه در فصل پاییز با ریزش برگ‌های رنگارنگ، منظره‌ای چشم‌نواز و رویایی پدید می‌آورد.
روستای بند، با ترکیبی از تاریخ، فرهنگ، طبیعت و زندگی بومی، نمونه‌ای کم‌نظیر از هویت زنده و پویای آذربایجان غربی است؛ جایی که گذشته و حال در کنار هم جاری‌اند.
روستای بند ارومیه
گورچین‌قلعه؛ روستایی کهن در کرانه دریاچه ارومیه
در شمال‌غربی ارومیه و در فاصله‌ای حدود ۷۰ کیلومتر از مرکز شهر، روستایی تاریخی و دل‌انگیز با نام گورچین‌قلعه قرار دارد. این روستا که از توابع بخش انزل شهرستان ارومیه است، در ساحل زیبای دریاچه ارومیه واقع شده و از قدمتی طولانی برخوردار است؛ گواهی زنده از حضور انسان در این ناحیه از روزگاران دور.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت گورچین‌قلعه ۵۹۸ نفر در قالب ۱۹۴ خانوار بوده است. با وجود کوچکی جمعیت، این روستا نقشی مهم در تاریخ منطقه ایفا کرده و آثار باستانی ارزشمندی را در دل خود جای داده است.
یکی از شاخص‌ترین آثار تاریخی این منطقه، قالا داشی یا کاظم داشی است؛ صخره‌ای عظیم و دژمانند که در دل طبیعت اطراف دریاچه ارومیه جلوه‌ای چشمگیر دارد. این مکان در دوره‌های مختلف تاریخی، به‌ویژه در جنگ جهانی اول، به‌عنوان پناهگاه مردم هفت روستای اطراف مورد استفاده قرار گرفته است. نام «کاظم داشی» از کاظم‌خان، فرمانده شجاع نیروهای محافظ این منطقه که اهل قوشچی بوده، برگرفته شده است.
در روایت‌های محلی، گفته می‌شود نام اصلی این مکان قالا داشی بوده و در روزگاران کهن با عنوان قیرخلار (به‌معنای «چهل نفر») نیز شناخته می‌شده است. بنا بر گفته سالخوردگان روستا، در روزگاری دور، گروهی از چهل نفر برای رهایی از ستم حاکم وقت، به این ناحیه پناه می‌برند و مدتی در این مکان زندگی می‌کنند. از آن زمان، این صخره و ناحیه پیرامون آن به همین نام شهرت یافته بود تا اینکه با حضور کاظم‌خان در دوران جنگ جهانی اول، نام آن به کاظم داشی تغییر یافت.
گورچین‌قلعه امروز با ترکیبی از تاریخ، طبیعت و افسانه، یکی از مقاصد گردشگری منحصربه‌فرد آذربایجان غربی به شمار می‌آید؛ جایی که صخره‌های سترگ، افسانه‌های مردمانش را در دل خود حفظ کرده و آرام در کنار امواج دریاچه ارومیه ایستاده‌اند.
روستای گورچین قلعه
گلمرز؛ روستایی که گوشه‌ای از بهشت را در دل خود دارد
در دل طبیعت دل‌انگیز آذربایجان غربی، روستایی آرام و تماشایی به نام گُلمَرْز واقع شده است. روستایی از توابع دهستان باش‌قلعه شهرستان ارومیه که با طبیعتی بکر، مناظری چشم‌نواز و هوایی روح‌نواز، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری و طبیعت‌گردی منطقه به‌شمار می‌آید.
گلمرز نه‌تنها از نظر طبیعی، بلکه از دیدگاه تاریخی و فرهنگی نیز جایگاهی ویژه دارد. آنچه بیش از هر چیز نام این روستا را بر سر زبان‌ها انداخته، تالاب زیبای گلمرز است، تالابی آرام و شفاف که همچون آیینه‌ای در میان دشت‌های سبز اطراف روستا می‌درخشد.
این تالاب که به آبگیر گلمرز نیز شهرت دارد، از جلوه‌های بی‌نظیر طبیعت ارومیه است. عمق آن به حدود ۱۴ متر می‌رسد و در آب زلالش ماهی‌هایی چون کپور و قزل‌آلا زندگی می‌کنند. اطراف تالاب را چشمه‌ها و برکه‌های کوچک متعددی فرا گرفته‌اند که زیبایی خیره‌کننده‌ای به چشم‌انداز منطقه بخشیده و آن را به‌راستی به گوشه‌ای از بهشت تبدیل کرده‌اند.
در فصول پر بارش، آب تالاب به اوج شفافیت می‌رسد و جلوه‌ای رویایی پیدا می‌کند، اما با فرارسیدن تابستان و گرمای هوا، از حجم آب آن کاسته می‌شود. نکته جالب آنکه آب این تالاب در زمستان یخ نمی‌زند و منظره شنا کردن اردک‌ها و پرندگان مهاجر بر سطح آب، صحنه‌ای دل‌انگیز و شاعرانه می‌آفریند.
تالاب گلمرز از زیباترین چشم‌اندازهای طبیعی ایران به‌شمار می‌رود و به پناهگاهی برای علاقه‌مندان به طبیعت، سکوت و آرامش تبدیل شده است. در روزهای تعطیل و پایان هفته، این منطقه میزبان گردشگران، عکاسان و دوستداران طبیعت است که برای لحظه‌ای آرامش و تماشای زیبایی ناب خلقت، راهی این گوشه از بهشت می‌شوند.
تالاب روستای گلمرز ارومیه
گولان؛ روستای وحدت و نماد همزیستی در ایران
در کنار روستاهای تاریخی و طبیعی آذربایجان غربی، روستایی وجود دارد که بیش از هر چیز به نماد وحدت و همزیستی اقوام و ادیان تبدیل شده است. روستای گولان. این روستا در کنار دریاچه ارومیه واقع شده و با جمعیتی حدود ۳۰۰ خانوار و قدمتی نزدیک به ۱۸۰۰ سال، یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شمال‌غرب ایران به شمار می‌آید.
گولان را می‌توان خاص‌ترین روستای ایران نامید. جایی که شیعه و سنی، آشوری و ارمنی، ترک و کرد سال‌هاست در صلح و آرامش کنار هم زندگی می‌کنند. همزیستی مسالمت‌آمیز ساکنان این روستا، الگویی ارزشمند برای دوستی و همدلی مردم منطقه است و جایگاه گولان را به عنوان روستای وحدت تثبیت کرده است.
در این روستا، مسلمانان تنها یک مسجد مشترک دارند که هم شیعیان و هم اهل سنت در کنار یکدیگر نماز می‌خوانند. در فاصله‌ای کوتاه و تنها با یک دیوار، مسیحیان شامل آشوریان و ارامنه به عبادت خود مشغول‌اند. این هم‌نشینی بی‌نظیر، جلوه‌ای ملموس از همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان و فرهنگ‌ها را در قلب آذربایجان غربی به نمایش می‌گذارد و گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ را مجذوب خود می‌کند.
به گزارش ایرنا، آذربایجان غربی با دارا بودن روستاهای تاریخی، کهن و بی‌نظیر، بستری ایده‌آل برای گردشگری روستایی فراهم آورده است. بدون شک بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها می‌تواند گردشگری روستایی استان را رونق بخشد و راهی نوین برای توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه ترسیم کند.
وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کم‌نظیر، بسیاری از آن‌ها با قدمتی بالا و ثبت ملی، سالانه گردشگران و طبیعت‌گردانی از اقصی نقاط ایران و جهان را به این استان جذب می‌کند. علاوه بر این، توسعه گردشگری روستایی می‌تواند اشتغال‌زایی برای ساکنان محلی، به ویژه روستاییان، فراهم آورد و از خالی شدن روستاها جلوگیری کند.
استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ها، به ویژه رسانه ملی و به تصویر کشیدن زیبایی‌های روستاهای تاریخی و کهن، گامی مؤثر در مسیر حفظ و ماندگاری این گنجینه‌های ارزشمند، توسعه اقتصادی استان و رونق صنعت گردشگری است.
آذربایجان غربی با این سرمایه‌های طبیعی و تاریخی، فرصتی بی‌نظیر برای تجربه تلاقی فرهنگ، تاریخ و طبیعت فراهم کرده و می‌تواند مقصدی جذاب و ماندگار برای همه علاقه‌مندان به گردشگری باشد.