صاحب‌خبر - صنعت دام و طیور ایران که روزی از پایه‌های اصلی امنیت غذایی کشور محسوب می‌شد، این روزها در سکوت مرگباری به سر می‌برد. قفس‌های مرغ تخم‌گذار خالی است و گاوداری‌ها با کاهش ذخیره علوفه دست و پنجه نرم می‌کنند. این سکوت، آغازی بر یک طوفان تمام‌عیار است؛ طوفانی که از دل بحران کم‌سابقه تامین نهاده‌های دامی سربرآورده وامنیت غذایی و زنجیره تولید را تا مرز فروپاشی پیش برده است.گزارش‌های میدانی از سراسر کشور حاکی از آن است که تامین نهاده‌های دامی مانند ذرت، کنجاله سویا و جو به وضعیتی شبیه به قحطی رسیده است. تولیدکنندگان در اقصی نقاط ایران تاکید می‌کنند که حتی برای تامین نیاز اولیه گله‌های خود، به بازار آزاد روی آورده‌اند، اما در کمال ناباوری، نهاده را با قیمت‌های دو تا سه برابری نیز به سختی و در مقادیر ناچیز می‌یابند. این امر هزینه‌های تولید را به صورت نجومی افزایش داده و تولید را کاملا غیراقتصادی کرده است.
در میان این آشفتگی، تولیدکننده در وضعیت بلاتکلیفی مطلق به سر می‌برد. سوال اصلی اینجاست: دلیل اصلی این کمیابی بی‌سابقه چیست؟ وزارت جهاد کشاورزی و دولت، به عنوان متولیان مستقیم این امر، پاسخی شفاف و دقیق به این پرسش حیاتی نداده‌اند.
ابهام در علل بحران، خود به بحران بزرگتری دامن زده است. تولیدکنندگان در گیرودار حدس و گمان‌های مختلف هستند. آیا مشکل از عدم تامین ارز مورد نیاز برای واردات نهاده است؟ آیا کارشکنی بازماندگان تیم دولت قبلی که در دولت چهاردهم حضور دارند، باعث این اختلال شده است؟ یا این وضعیت، نتیجه بی‌برنامه‌گی و ضعف مدیریتی مسئولان فعلی است؟ این سوالات بی‌پاسخ، فضایی از بی‌اعتمادی و یأس را ایجاد کرده که بر دامنه بحران می‌افزاید.
در چند سال گذشته، وزارت جهاد کشاورزی، سامانه بازارگاه را تنها کانال رسمی و تنظیم‌گر بازار خرید نهاده معرفی کرده بود. اما نزدیک به یک ماه است که این سامانه کارکرد خود را به طور کامل از دست داده و نهاده‌ای طبق روال قبل عرضه نمی‌شود. در خلأ به وجود آمده، برخی عرضه‌کنندگان با ایجاد یک بازار دو نرخی و غیررسمی، نهاده را با قیمت‌های گزاف به فروش می‌رسانند. این امر عملاً سیستم رسمی را به حاشیه رانده و تولیدکننده را به دامان دلالان انداخته است. پیامدهای این بحران دیگر قابل کتمان نیست. بخش عمده‌ای از دامداران و مرغداران، به دلیل عدم تامین نهاده و زیان روزافزون، راهی جز کاهش گله و ارسال دام و طیور مولد به کشتارگاه‌ها ندارند. این اقدام به معنای کاهش شدید تولید گوشت مرغ و تخم‌مرغ در ماه‌های آینده و به خطر افتادن امنیت غذایی کشور است.
در سطحی فراتر، برخی تولیدکنندگان، به ویژه مرغداران تخم‌گذار، برای نشان دادن اعتراض و جلوگیری از ورشکستگی، از فروش محصول خود خودداری کرده‌اند. هشدارها از شکل‌گیری تجمعات اعتراضی در آینده‌ای نزدیک حکایت دارد. ادامه این روند نه تنها یک بحران اقتصادی، که یک بحران اجتماعی و امنیتی را به همراه خواهد داشت. افزایش قیمت پروتئین حیوانی، کمبود آن در سفره مردم و نابودی مشاغل هزاران نفر در این صنف، می‌تواند به عاملی برای ناآرامی‌های اجتماعی تبدیل شود. به نظر می‌رسد دولت وقت برای جلوگیری از یک فاجعه قریب‌الوقوع، باید بیش از این منتظر نماند. شفاف‌سازی در مورد ریشه بحران، ارائه یک برنامه اضطراری فوری برای تامین نهاده، و ایجاد ارتباط مستقیم و صادقانه با تشکل‌ها و جامعه تولیدکننده، تنها راه‌های ممکن برای عبور از این پرتگاه است. زمان به سرعت در حال اتمام است.∎