مهرداد عرب‌اول، روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هم‌اندیشی بررسی گرد و غبار و تالاب بین‌المللی هامون که با حضور جمعی از مدیران دستگاه‌های اجرایی سیستان و بلوچستان، اساتید دانشگاه و اعضای هیات علمی در دانشگاه زابل برگزار شد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: موضوع کنترل ریزگردها در تالاب هامون یکی از مسائل مهم شمال استان است که تاکنون اقدامات متنوعی از سوی دستگاه‌های اجرایی برای مهار آن انجام شده، اما نتایج مورد انتظار حاصل نشده است.
وی افزود: به همین منظور و بنا به دستور استاندار سیستان و بلوچستان، مقرر شد دانشگاه زابل به عنوان دانشگاه مرجع منطقه، تمامی پژوهش‌های انجام‌شده خود در حوزه ریزگردها را مورد بررسی و جمع‌بندی قرار دهد تا از دل این مطالعات، یک مدل اجرایی مناسب برای مقابله با گرد و غبار استخراج شود و دستگاه‌های اجرایی مرتبط، آن را به مرحله اجرا برسانند.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سیستان و بلوچستان ادامه داد: در نشست امروز که با حضور رئیس دانشگاه زابل و اساتید برجسته حوزه منابع طبیعی، تالاب و بیابان برگزار شد، مباحث متنوعی مطرح و مقرر شد طی ۱۰ روز آینده، دانشگاه زابل پژوهش منتخب و قابل اجرا با توجه به شرایط فعلی منطقه و کمبود آب را ارائه کند.
وی گفت: همزمان، دستگاه‌های اجرایی نیز مطالعات خود را از طریق مهندسان مشاور جمع‌بندی خواهند کرد تا در کارگروه ویژه‌ای که به‌زودی در اداره‌کل محیط‌زیست استان برگزار می‌شود، تلفیق نتایج مطالعات دانشگاهی و اجرایی انجام و مدل نهایی کنترل ریزگردها تدوین شود.
عرب اول تصریح کرد: با نهایی شدن این مدل، از محل منابع اعتباری سالجاری که در قانون بودجه و مصوبات شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان برای موضوع تالاب هامون پیش‌بینی شده است، عملیات اجرایی آغاز خواهد شد.
وی تأکید کرد: بهره‌گیری از ظرفیت علمی دانشگاه زابل در کنار توان اجرایی دستگاه‌های مسوول، می‌تواند مسیر جدیدی برای احیای تالاب بین‌المللی هامون و کنترل پدیده گرد و غبار در شمال استان بگشاید.
به گزارش ایرنا، تالاب بین‌المللی هامون که از سه بخش هامون پوزک، صابری و هیرمند تشکیل شده، یکی از مهم‌ترین تالاب‌های آب شیرین ایران و از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره یونسکو به شمار می‌رود. این تالاب در شمال استان سیستان و بلوچستان و در مرز ایران و افغانستان واقع شده و نقش حیاتی در معیشت، کشاورزی، دامداری و تثبیت ریزگردهای منطقه دارد.
در ۲ دهه اخیر به‌دلیل کاهش آورد رودخانه هیرمند، خشکسالی‌های پیاپی و مدیریت ناپایدار منابع آبی در بالادست، بخش عمده‌ای از هامون خشک شده و به کانون اصلی گردوغبار در شمال استان تبدیل شده است. این پدیده، علاوه بر خسارت‌های گسترده زیست‌محیطی، سبب مهاجرت جمعیت، نابودی پوشش گیاهی و افزایش بیماری‌های تنفسی در منطقه سیستان شده است.
در سال‌های اخیر طرح‌های متعددی از سوی دستگاه‌های اجرایی برای مهار ریزگردها، تثبیت ماسه‌های روان و احیای تالاب اجرا شده اما به دلیل پراکندگی اقدامات و نبود یک مدل واحد، اثربخشی آنها محدود بوده است. اکنون تصمیم شورای اداری استان برای استفاده از مطالعات دانشگاه زابل به عنوان مبنای مدل اجرایی کنترل ریزگردها، تلاشی برای یکپارچه‌سازی رویکرد علمی و اجرایی در مدیریت بحران هامون به شمار می‌رود.