ترکیب شیمیایی و رفتار غیرعادی دنباله‌دار «3I/ATLAS»، پرسش‌های تازه‌ای درباره منشأ و تنوع سامانه‌های سیاره‌ای در کیهان مطرح کرده است. این جرم آسمانی در اوایل ژوئیه ۲۰۲۵ توسط سامانه جست‌وجوی ATLAS در شیلی شناسایی شد. مسیر حرکت آنکه به‌صورت هذلولی است، نشان می‌دهد 3I/ATLAS برخلاف دنباله‌دارهای معمول، به خورشید وابستگی گرانشی ندارد و از بیرون منظومه شمسی آمده است. از همین رو، این سومین جرم میان‌ستاره‌ای مشاهده‌شده پس از «اوموآموا» در سال ۲۰۱۷ و «۲I/ بوریسوف» در سال ۲۰۱۹ به شمار می‌رود.
به‌محض اعلام کشف، رصدخانه‌های ناسا، آژانس فضایی اروپا و مراکز اخترشناسی در سراسر جهان فوراً تلسکوپ‌های خود را به سوی آن نشانه رفتند تا پیش از خروجش از محدوده دید، داده‌های کافی گردآوری کنند. مشاهدات اولیه نشان داد این دنباله‌دار برخلاف «اوموآموا» که ظاهری شبیه سیارک داشت و فاقد دنباله بود، دارای ساختار قابل مشاهده از گاز و غبار است؛ نشانه‌ای روشن از تبخیر مواد فرار هنگام نزدیک شدن به خورشید.
براساس برآوردها، هسته 3I/ATLAS تنها چند کیلومتر قطر دارد، اما دنباله آن ده‌ها هزار کیلومتر امتداد یافته است. این جرم در نزدیک‌ترین فاصله خود از خورشید حدود ۱٫۴ واحد نجومی (بیش از ۲۰۰ میلیون کیلومتر) فاصله خواهد داشت و بنابراین هیچ تهدیدی برای زمین ایجاد نمی‌کند. اهمیت علمی این کشف اما بی‌نظیر است؛ چراکه هر دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای مانند نمونه‌ای زنده از مواد اولیه تشکیل‌یافته در پیرامون ستاره‌ای دیگر است و می‌تواند سرنخ‌هایی از چگونگی شکل‌گیری منظومه‌های فراخورشیدی به دست دهد.
آنچه بیش از همه نگاه پژوهشگران را جلب کرده، ترکیب شیمیایی غیرمعمول این دنباله‌دار است. داده‌های طیفی به‌دست‌آمده از تلسکوپ فضایی جیمز وب نشان می‌دهد نسبت دی‌اکسیدکربن (CO₂) به آب (H₂O) در ساختار آن به‌طور غیرمنتظره‌ای بالاست؛ پدیده‌ای که در هیچ‌یک از دنباله‌دارهای بومی منظومه شمسی دیده نشده است. این نسبت غیرعادی احتمال می‌دهد که 3I/ATLAS در ناحیه‌ای بسیار سرد از زادگاه خود شکل گرفته باشد، جایی که CO₂ توانسته یخ بزند، درحالی‌که آب در حالت جامد و محبوس باقی مانده است. از سوی دیگر، بعضی فرضیه‌ها این ترکیب را ناشی از تغییرات سطحی در اثر سفر طولانی میان‌ستاره‌ای آن می‌دانند.
رصدهای بیشتر همچنین نشان داده است که فوران گاز از سطح این دنباله‌دار متقارن نیست و در یک سمت بسیار فعال‌تر رخ می‌دهد. این ویژگی می‌تواند بیانگر ساختاری ناهمگون در سطح یا ترکیب داخلی آن باشد؛ جزئیاتی که برای اخترشناسان سرنخ‌های ارزشمندی از تاریخچه و مسیر این جرم در فضای بین‌ستاره‌ای فراهم می‌کند.
در روزهای اخیر بعضی رسانه‌ها با استفاده از واژه‌هایی چون «سیگنال مرموز» یا «هشدار کیهانی ناسا»، این یافته‌ها را به‌گونه‌ای جنجالی بازتاب داده‌اند، درحالی‌که از نظر علمی، واژه «سیگنال» صرفاً به داده‌های طیفی اشاره دارد که از نور بازتابی و گسیلی دنباله‌دار به‌دست می‌آید. ناسا نیز تنها برای تشویق رصدخانه‌ها به گردآوری داده‌های بیشتر، اطلاعیه علمی منتشر کرده است و هیچ نشانه‌ای از پدیده‌ای غیرطبیعی یا تهدیدآمیز وجود ندارد.
دنباله‌دار 3I/ATLAS اگرچه با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، اما علاقه‌مندان به نجوم می‌توانند با تلسکوپ‌های متوسط و تجهیزات عکاسی نجومی آن را دنبال کنند. اخترشناسان توصیه می‌کنند برای رصد دقیق، از جدول‌های به‌روز موقعیت سماوی استفاده شود و تصاویر و گزارش‌ها تنها از منابع معتبر علمی دریافت گردد.
دانشمندان امیدوارند مطالعه این دنباله‌دار بتواند درک بشر را از فراوانی اجرام میان‌ستاره‌ای افزایش دهد. تا چند سال پیش هیچ‌کدام از این میهمانان کیهانی شناخته نشده بودند، اما اکنون سه نمونه در کمتر از یک دهه کشف شده است؛ نشانه‌ای از آنکه قطعاتی از سامانه‌های دیگر، بیش از تصور ما در حال عبور از فضای میان‌ستاره‌ای هستند. هر یک از این اجرام داستانی متفاوت روایت می‌کنند: «اوموآموا» با شکل غیرعادی خود، «بوریسوف» با شباهتش به دنباله‌دارهای معمول و اکنون «3I/ATLAS» با ترکیب غنی از دی‌اکسیدکربن و رفتار گازی غیرمتقارن.
ظهور این دنباله‌دار یادآور آن است که «میان‌ستاره‌ای» الزاماً به معنای «خطرناک» نیست. بلکه فرصتی نادر برای نگاه به فراسوی منظومه شمسی است؛ نگاهی به مواد اولیه‌ای که در مدار ستاره‌ای دیگر شکل گرفته‌اند و پس از میلیون‌ها سال سفر در تاریکی، برای مدتی کوتاه از همسایگی زمین عبور می‌کنند و رازهایی از خاستگاه‌های دوردست کیهان را با خود می‌آورند.