همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در سال ۲۰۲۵، دیگر خبری از صفوف طولانی تانک و موشک‌های تنفگ‌شکن نیست؛ بلکه انقلاب سلاح‌های هوشمند آغاز شده است. فناوری‌هایی مثل لیزرهای هدایت‌شده، پهپادهایی که گروهی عمل می‌کنند، جنگ الکترونیکی پیشرفته و سیستم‌های شبکه‌ای خودترمیم شو، همه نشان می‌دهند که آینده جنگ نه در قدرت منفرد یک اسلحه، بلکه در هم‌افزایی داده، هوش مصنوعی و ارتباطات لحظه‌ای نهفته است.
شلیک نوری؛ نشانه دوره تازه جنگ
یکی از برجسته‌ترین نمادهای سلاح‌های هوشمند، ظهور لیزرها و سلاح انرژی هدایت‌شده است. این سلاح‌ها با نور عمل می‌کنند؛ سرعتشان تقریباً لحظه‌ای است و هزینه شلیکشان نسبت به موشک‌ها بسیار پایین‌تر است. در رژه‌های نظامی و نمایش‌های تسلیحاتی، کشورهایی مثل چین و ایالات متحده توجه زیادی به این تکنولوژی دارند.
پهپادها و ربات‌های خودران؛ سربازان بی‌وقفه
در سال‌های اخیر، سیستم‌های هوشمند زمینی و هوایی به‌سرعت پیش رفته‌اند. یکی از تازه‌ترین نمونه‌ها، ربات رزمی ایرانی با نام Aria است که نه‌تنها در نقش رزمی بلکه در شناسایی و پشتیبانی حضور دارد.
همچنین، پهپاد پنهان‌کار ایران موسوم به حدید ۱۱۰ (Dalahu / Hadid ۱۱۰) نیز یکی از موارد جذاب این تحول است؛ پهپادی که با سرعت قابل‌توجه و طراحی مخفی برای مأموریت‌های نظامی عرضه شده است.
البته در بسیاری مواقع، تصمیمات پیچیده همچنان به انسان وابسته‌اند و امکان هک یا تهدیدات الکترونیکی می‌تواند کارکردشان را مختل کند.
بیشتر بخوانید :
جنگ الکترونیک و شبکه‌های هوشمند
در جنگ آینده، نه فقط انفجارها و موشک‌ها تعیین‌کننده‌اند؛ بلکه جنگ الکترونیکی، اختلال در شبکه‌ها و کنترل داده‌ها جای گلوله را می‌گیرد. سامانه‌هایی که می‌توانند امواج دشمن را خنثی کنند، ارتباطات را قطع کنند یا سیستم‌های هوشمند را به خطا بیندازند، نقش حیاتی پیدا کرده‌اند.
همچنین در شبکه‌های نظامی، فناوری‌هایی مانند ارتباطات تاکتیکی خودترمیم‌شونده با بهره از هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از روندهای نوظهور دیده می‌شوند.
در میدان نبرد امروز، مهم‌ترین گام، «کند کردن دشمن» است؛ نه لزوماً تخریب کاملش.
موشک‌ها، پهپادها و ربات‌های ایرانی در نمایش قدرت
ایران نیز در سال‌های اخیر چند پیشرفت نظامی را رونمایی کرده است:
موشک Qassem Bassir، نسخه‌ای به‌روزرسانی شده از سری Haj Qasem، با سوخت جامد، بازة شلیک تا حدود ۱۲۰۰ کیلومتر و ادعاهای مقاومت در برابر اخلال الکترونیک معرفی شده است.
پهپاد حدید ۱۱۰ با طراحی پنهان‌کار و توانایی حمل محموله‌های نظامی متنوع رونمایی شد.
ربات رزمی Aria، یک وسیله زمینی هوشمند با توانایی شلیک از راه دور، شناسایی و فعالیت ترکیبی، نمونه‌ای از به‌کارگیری قدرت سخت‌افزاری با هوش مصنوعی در خطوط مقدم است. این نمونه‌ها، نه فقط ساخته‌های نمادین، بلکه نشانه عینی از جهش ایران در عرصه تسلیحات هوشمندانه.
خطای شناسایی: آیا سیستم هوشمند اشتباه می‌کند؟
در نهایت، فناوری به‌تنهایی کافی نیست؛ ترکیب آن بااخلاق، شفافیت و قوانین بین‌المللی است که تعیین می‌کند این ابزارها به کار گرفته شوند یا نه.
اما آینده جنگ دیگر در زرادخانه‌های عظیم خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در عصب شبکه‌ها، هوش مصنوعی و ارتباطات لحظه‌ای نهفته است. سلاح‌هایی که می‌توانند خود تصمیم بگیرند، شلیک و دفاع کنند، دیگر تخیل نیستند و در حال تبدیل‌شدن به واقعیت‌اند.
بااین‌حال، اگر فناوری بدون کنترل‌های اخلاقی و قانونی وارد میدان شود، خطراتش به‌مراتب بیشتر از مزایایش خواهد بود