گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، علیرضا میرشکار، نویسنده‌ای که با انجام دو سال پژوهش میدانی و گفتگو با زائران پاکستانی، حدود پنجاه روایت و قصه از تجربه‌های این زائران را در کتابی به نام «شاه است حسین» گردآوری کرده است.

یکی از پایه‌هایی که کتاب بر آن استوار است انتخاب سوژه‌ای است که کمتر در فضای عمومی دیده شده بود؛ یعنی زائران پاکستانی پیاده مسیر اربعین که از سمت شرق کشور وارد ایران می‌شوند. کتاب توانسته است هم تصویر آنچه هست را نشان دهد و هم حس عاشقانه این زائران به امام حسین (ع) را. قصه‌ها و روایت‌هایی از زائران پاکستانی که شور و شوق آن‌ها به سیدالشهداء را در قیاس با سایر ملت‌های مسلمان، به‌وضوح نمایان می‌سازد.

زائران پاکستانی برای شرکت در مراسم بزرگ اربعین حسینی هر ساله مسیر دشواری را طی می‌کنند تا به مرزهای ایران برسند. بیشتر این زائران از شهرهای پاراچنار، کراچی، حیدرآباد و لاهور و دیگر شهرهای ایالت‌های سند و پنجاب پاکستان وارد شهر «کویته» می‌شوند. این زائران مجبورند پس از رسیدن به کویته مسیر ۱۳ ساعته کویته تا میرجاوه را طی کنند.

زائران پاکستانی که از شهرهای شیعه نشین این کشور قصد عزیمت به کربلا را دارند باید مصافت ۱۰۰۰ کیلومتری تا مرز ایران طی کنند و پس از عبور از مرزهای میرجاوه و ریمدان وارد خاک ایران می‌شوند که اکثر زائران مسیری ۴ هزار کیلومتری را در ۷ شبانه‌روز طی می‌کنند. استان سیستان و بلوچستان تنها مسیر زمینی ورود زائران پاکستانی به کشور عراق است و این زائران از مرزهای میرجاوه و ریمدان وارد کشور می‌شوند.

وقتی زائران به مرز میرجاوه می‌رسند، بخش مهمی از دشواری مسیر به پایان می‌رسد؛ اما این تنها شروع بخش دیگری از تجربه است. برخی از زوار پاکستانی هزاران کیلومتر را طی کرده‌اند تا به این مرز برسند و برخی با همان امید، نرسیده از دنیا رفته‌اند.

این زائران با وجود مشکلات مالی اما با زحمت فراوان در اربعین شرکت می‌کنند و مدت‌ها کار می‌کنند تا پول سفرشان جمع شود. برای نمونه در خاطره یکی این زائران نوشته شده که یکی از بانوان شرکت‌کننده در راهپیمایی اربعین حسینی پاکستان بیشتر از ۱۵ سال با فروش تخم مرغ و پس انداز آن هزینه سفرش را تامین کرده است.

شاه است حسین با انتخاب سوژه زائران پاکستانی و با مصاحبه و روایت میدانی توانسته است بخشی از واقعیت کمتر دیده‌شده این مسیر سخت را به مخاطب ایرانی منتقل کند. این اثر پس از کتاب «پاک‌سِتان» دومین کتاب حوزه هنری با موضوع اربعین محسوب می‌شود که به روایت فرهنگ زیارت پاکستانی‌ها پرداخته است.

کتاب ضمن ثبت و نگهداری روایت‌های تازه، ظرفیت فرهنگی-اجتماعی کشور همسایه و قرابت های مذهبی ایرانی-پاکستانی را نیز برجسته کرده است و نویسنده در ابتدای کتابش بیان کرده که هدف از نگارش این کتاب آن است که دست‌کم در سیستان و بلوچستان شناخت دقیق‌تر و عمیق‌تری از این زائران داشته باشیم و روایت آنان را به جامعه منتقل کنیم.

از سوی دیگر، این نکته توجه دارد که کتاب به خوبی نشان می‌دهد که عشق به امام حسین (ع) در میان زائران پاکستانی نه صرفاً یک عمل مذهبی، بلکه فرآیندی فرهنگی است که پیوندهای فراملی و بین‌المللی را نیز فعال می‌کند. شیعیان پاکستانی خود را ملزم می‌دانند که هر سال از مرز میرجاوه و ریمدان، خودشان را به پیاده‌روی اربعین برسانند و از این مسیر دو هزار تایش داخل خاک آن‌هاست که با چه مصیبتی خود را باید از دست وهابی‌ها و تندروهایی به نام «سپاه صحابه» نجات دهند تا به مرز ایران برسند.

کتاب «شاه است حسین» اثری است مستند و میدانی که روایت گروهی از زائران پاکستانی است که با عشق به حضرت امام حسین (ع) و با تحمل دشواری‌های بسیار و مسیر طولانی از سمت استان سیستان و بلوچستان وارد ایران شده‌اند. این کتاب در متن خود به خوب نشان می‌دهد که این سفر تنها یک زیارت نیست، بلکه خاستگاه فرهنگی، مذهبی و اجتماعی دارد و نشان می‌دهد چطور عشق به امام حسین (ع) مرزها را درمی‌نوردد و ملت‌ها را به هم پیوند می‌دهد.

کیانوش رضایی- خبرنگار*

انتهای پیام/