به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، همایش ملّی «آذربایجان، دیپلماسی و تمامیّت ارضی ایران» در بزرگداشت میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو، روزهای ۷ و ۸ آبان‌ماه ۱۴۰۴ در تبریز و مرند برگزار با حضور متخصصان و پژوهشگران حوزه‌های تاریخ و سیاست و روابط بین‌الملل برگزار می شود.

محمدعلی موحد، ادیب و مولوی‌شناس در پیامی به همایش بزرگداشت میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو، از این نگارنده پژوهشگر بزرگ یاد کرد که قرار است مشروح این پیام تصویری آغاز همایش باشد.

در پیامی از برگزار کنندگان همایش آمده است: قریب یکصد و سه سال، همچنان هوش و حافظه جوان و درخشان. نیک به یاد داشت که چندسال پیش مقدمه‌ای بر کتاب «حقوق ملل» میرزا محبعلی‌خان نوشته، یاد داشت که کتاب «غوغای تبریز» را چاپ کردیم و برایش هدیه بردم و از خصوصیات کتاب برایش گفتم.

چه موهبتی و چه سعادتی که خداوند مرحمت فرموده به این ولی‌نعمت روزگار ما که رسم معلمی را پاس می‌دارد و همچنان از روی لطف تشویق می‌کند. دوست داشت به هر قیمتی که هست، برای شرکت در این همایش به موطن خود تبریز سفر کند، جایی که مدرسه «صفای امید» را بنیان نهاده و هر از گاهی به آن سر می‌زند و با دانش‌آموزان مدرسه گفت‌وگو می‌کند.

عجب گنجینه‌ای است این رادمرد فرهنگ ایران! این شمس‌شناسِ مثنوی‌پژوهِ حقوق‌دانِ ادیبِ شاعر. چه خوش اقبالیم ما ایرانیان به وجود ذی‌جود او که خداوند بر ما ارزانی داشته! چه نیک‌بختیم که این همایش ملی بزرگ با سخنان گوهربار ایشان افتتاح می‌شود.

برای دلپذیری مجال و رفع کدورت و ملال و بهبود اوضاع و احوال، که در این شش‌ماه خدا داند چه رنج‌ها متحمل شدیم و از بی‌مهری‌ها بی‌بهره نبودیم، لذا با ذوق‌زدگی، مقدمه پیام ایشان را تقدیم می‌کنم و شکل کامل پیام تصویری ایشان در روز چهارشنبه پس از افتتاح، به سمع و نظر دوستدارانش خواهد رسید.

«دوست عزیزم آقای دکتر ایرانی مژده برگزاری این همایش را به من دادند. متأسفم که حضور فیزیکی در اینجا نصیبم نبود. به ناچار از این راه دور سلام و درود می‌فرستم به همه دوستان عزیز و استادان نامدار که در این همایش شرف حضور دارند. چقدر دوست داشتم که می‌توانستم در جمع ایشان باشم. چه کنم که واقعیات حیات، راه بر آرزو بسته است و ایّام پیری، روزگار حسرت است، حسرت آنچه دل می‌خواهد و جسم فرسوده نزار، توان موافقت و همراهی ندارد...»، مقالات پذیرفته‌شده ارائه خواهد شد.

میرزا محبعلی خان ناظم الملک مرندی یکانلو از اواخر دوره محمدشاه قاجار تا سال ۱۳۰۹ قمری کمی بیش از پنجاه سال به عنوان یکی از رجال وزارت امور خارجه عهده‌دار مسئولیت‌های مهمی بود. وی کار خود را با دستیاری و منشیگری میرزا جعفرخان مشیرالدوله شروع کرد. همراه او به مأموریت عثمانی رفت. بعد از درگذشت میرزا جعفرخان به عنوان رئیس کمیسیون سرحدی ایران و عثمانی جانشین وی شد و به مدت چند دهه عهده‌دار این مسئولیت بود. وی با وجود چند دهه تلاش مستمر عملی و قلمی در راه دفاع از تمامیت ارضی ایران در مرزهای غرب و شمال شرق کشور متأسفانه هنوز در زمره یکی از رجال ناشناخته معاصر باقی مانده است (مقالۀ «میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو: دولتمردی ناشناخته از عصر ناصری»، نوشتۀ نصرالله صالحی منتشر شده در شمارۀ ۱۸ مجلۀ «تاریخ ایران»).

همایش ملّی «آذربایجان، دیپلماسی و تمامیّت ارضی ایران» با مشارکت مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل، دانشگاه تبریز، استانداری آذربایجان شرقی، شهرداری تبریز، سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس و مجموعه‌ای دیگر از نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی برگزار می‌شود.

این همایش از طریق آپارات مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به آدرس: htpps://aparat.com/mirasmaktoob/live به صورت مستقیم پخش خواهد شد.