به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن بسطامی در نشست علمی «مصطفی، روح خدا» که به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی عصر روز دوشنبه در سالن جلسات پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع) قم برگزار شد، به تبیین ابعاد علمی و ویژگی‌های برجسته این عالم شهید پرداخت و از او به‌عنوان الگویی جامع برای حوزه‌های علمیه و جوانان پژوهشگر یاد کرد.
آغاز مسیر علمی و مراحل تحصیل
وی با اشاره به شروع زندگی علمی فرزند ارشد امام خمینی(ره) گفت: شهید سید مصطفی خمینی در پانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه شد و از محضر بزرگانی چون آیت‌الله بروجردی(ره)، علامه طباطبایی(ره)، شیخ مرتضی حائری(ره) و امام خمینی(ره) بهره‌مند گردید. او در بیست‌وهفت‌سالگی به مقام اجتهاد رسید و بنا بر نقل مرحوم آیت‌الله فاضل انجبانی بیشترین تأثیر را از پدر بزرگوار خود گرفت.
نبوغ و حافظه علمی فوق‌العاده
پژوهشگر حوزوی افزود: حاج‌آقا مصطفی از حافظه و استعداد خارق‌العاده‌ای برخوردار بود، به‌گونه‌ای که ولادت و وفات بسیاری از علمای شیعه را از حفظ داشت و اشعار حافظ، گلستان سعدی و بخش‌هایی از مثنوی معنوی را از بر می‌خواند.
بهره‌گیری کامل از فرصت‌ها و پشتکار خستگی‌ناپذیر
بسطامی ادامه داد: شهید سید مصطفی از هر فرصت برای علم‌آموزی استفاده می‌کرد. در زندان قزل‌قلعه بیش از ۱۲۰ صفحه فقهی نوشت و در دوران تبعید در ترکیه با وجود محدودیت‌ها به مطالعات عمیق فلسفی و فقهی پرداخت. پشتکارش تا آن‌جا بود که از غروب آفتاب تا اذان صبح مطالعه می‌کرد و پس از حمله ساواک به بیت امام و از بین رفتن یادداشت‌هایش، در نجف برخی آثار را دوباره بازنویسی کرد.
روحیه نقادی و پرسش‌گری علمی
وی در تبیین روحیه انتقادی حاج‌آقا مصطفی گفت: در درس‌های خارج امام خمینی(ره) به پاسخ یک سؤال بسنده نمی‌کرد و تا یافتن پاسخ قانع‌کننده ادامه می‌داد. حتی در حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) به گفت‌وگوی علمی پرحرارتی با امام(ره) پرداخت که شاگردان گمان کردند اختلافی رخ داده، در حالی که این عطش علمی بود.
اجتهاد مستقل و آزاداندیشی علمی
بسطامی اظهار کرد: حاج‌آقا مصطفی مظهر تفکر اجتهادی مستقل بود و همان‌گونه که آیت‌الله بروجردی(ره) به شاگردان خود سفارش کرده بود، هیچ‌گاه عظمت پیشینیان مانع اندیشه او نشد. او باور داشت که نباید فکر را در محدوده علمای گذشته محصور کرد.
جامعیت علمی و نگاه اجتماعی
این استاد حوزه ادامه داد: حاج سید مصطفی در فقه، اصول، فلسفه، عرفان، تفسیر قرآن و ادبیات عرب صاحب‌نظر بود. تسلطی کم‌نظیر بر علوم معقول و منقول داشت و در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز دیدی روشن و تحلیلی فعال از خود نشان می‌داد. او در نجف پیشنهادهایی برای سامان‌دهی فعالیت‌های مبارزاتی علیه رژیم پهلوی ارائه کرده بود.
استادی برجسته در نجف
پژوهشگر حوزوی بیان کرد: در فضایی که بزرگ‌ترین اساتید نجف حضور داشتند و تدریس امری دشوار بود، حاج‌آقا مصطفی با شجاعت تدریس را آغاز کرد و یک دوره کامل اصول فقه را در ده سال ارائه داد. همچنین درس شرح منظومه و مکاسب را نیز تدریس می‌کرد و به تربیت شاگردان برجسته‌ای پرداخت.
پژوهش‌محوری در تدریس و تولید علم
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از اساتید تنها شاگردان فراوان دارند اما آثار مکتوبشان اندک است، در حالی که حاج‌آقا مصطفی هم تدریس کرد و هم آثار فراوانی نوشت. تاکنون بیش از پنجاه عنوان اثر از او چاپ شده که با احتساب مجلدات، نزدیک به نود جلد کتاب را شامل می‌شود.
مرجعیت علمی و جایگاه فتوایی
پژوهشگر حوزوی اظهار کرد: مسیر مرجعیت تقلید برای همه مجتهدان هموار نیست، اما حاج‌آقا مصطفی خمینی از ظرفیت علمی مرجعیت برخوردار بود. آیت‌الله فاضل لنکرانی(ره) نیز اجتهاد مسلم او را تأیید کرده و در میان مجتهدان جوان، سزاوارترین فرد برای مرجعیت دانسته بود. هرچند عمر کوتاهش اجازه تحقق این جایگاه را نداد، اما مرجعیت علمی او برای همگان محرز است.
بسطامی تصریح کرد: حاج آقا مصطفی در بیست‌وهفت‌سالگی مجتهد شد، عاشقانه درس داد، شاگردان فراوان تربیت کرد و آثار ماندگاری به‌جا گذاشت. حوزه‌های علمیه امروز، چه در ایران و چه در نجف، بیش از پیش به الگوهایی چون حاج‌آقا مصطفی خمینی نیاز دارند تا نسل جوان بدانند چگونه می‌توان جوانی را وقف علم و تحقیق کرد و از سختی‌ها نهراسید.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با معرفی ابعاد علمی و معنوی این شهید والامقام، جامعه علمی و دانشگاهی کشور الگوهایی واقعی از علم، تلاش و اخلاص پیش روی خود داشته باشد.
انتهای پیام