در صحن‌های منور حرم مطهر امام رضا(ع)، صحن انقلاب اسلامی جایگاهی ویژه در دل زائران دارد؛ فضایی که با گنبد طلایی، ایوان‌های باشکوه و گلدسته‌های سر به فلک کشیده‌اش، خاطره‌انگیزترین لحظات زیارت را رقم می‌زند. این صحن که از قدیمی‌ترین و پرشکوه‌ترین بخش‌های حرم مطهر رضوی است، همواره نمادی از عظمت معماری اسلامی ایرانی بوده است. در امتداد تلاش‌های مستمر برای صیانت از این میراث گرانسنگ، سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی بار دیگر گام مهمی در مسیر احیای هویت تاریخی حرم منور برداشته است. این‌بار عملیات مرمت و بازسازی کاشی‌کاری دو گلدسته تاریخی صحن انقلاب اسلامی و طلاکاری گلدسته جنوبی این صحن با هدف حفظ اصالت و زیبایی معماری اسلامی آغاز شده است.
احیای زیبایی و اصالت در حریم رضوی
به گزارش روابط عمومی سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی، میلاد خانوار، مدیر پروژه مرمت کاشی‌کاری‌های دو گلدسته شمالی و جنوبی صحن انقلاب اسلامی حرم مطهر رضوی از آغاز این عملیات خبر داد و گفت: «در این طرح، درمجموع ۷۶ مترمربع از کاشی‌ها و معرق پایه‌های گلدسته‌ها که بر اثر عوامل جوی دچار فرسایش و آسیب شده‌اند، نوسازی و بازسازی کامل می‌شوند». وی افزود: «در این مرحله، از کاشی‌های آسیب‌دیده قالب گچی تهیه می‌شود تا براساس آن، کاشی‌های جدید کاملاً مطابق با طرح، رنگ و مشخصات کاشی‌های اصلی ساخته و جایگزین شوند».
خانوار همچنین با اشاره به اقدامات مرمتی در گلدسته جنوبی صحن انقلاب بیان کرد: «در حدود ۹۰ مترمربع از کاشی‌کاری این گلدسته، مرمت یا تعویض قطعات فرسوده، تزریق ملات، بندکشی دوباره و شست‌وشوی دقیق سطح کاشی‌ها در دستور کار قرار گرفته است تا ضمن رفع فرسودگی‌ها، جلوه تاریخی و معنوی گلدسته حفظ شود».
میراثی هزارساله از عهد غزنویان تا امروز
گلدسته‌ها در معماری اسلامی، نمادهایی آسمانی‌اند که صدای اذان را به گوش جان می‌رسانند و روح مکان را به آسمان پیوند می‌زنند. در حرم مطهر رضوی این نمادها کارکرد مذهبی دارند و جلوه‌ای از هنر و شکوه معماری ایرانی اسلامی را به نمایش می‌گذارند. از میان ۱۲گلدسته موجود در حرم مطهر رضوی، دو گلدسته صحن انقلاب اسلامی جایگاهی ویژه دارند؛ مناره‌هایی که در ضلع شمالی و جنوبی این صحن قرار گرفته‌اند و با طلاکاری درخشان خود، چشم هر زائری را به آسمان می‌دوزند. قدمت نخستین گلدسته‌های این صحن به دوره غزنویان بازمی‌گردد، زمانی که پایه‌های اولیه معماری حرم مطهر شکل گرفت. در دوره صفوی، این گلدسته‌ها بازسازی و تزئین شدند و در عصر قاجار، طلاکاری آن‌ها تکمیل شد تا به نمادهایی از شکوه و جلال حرم مطهر رضوی بدل شوند. ساختار آن‌ها از آجر و کاشی معرق تشکیل شده و طلاکاری سطح بیرونی‌شان، درخشش خاصی به فضای صحن بخشیده است. این گلدسته‌ها از نظر زیبایی‌شناسی و از منظر معنوی نیز اهمیت دارند، چرا که در لحظه ورود به صحن انقلاب، نخستین چیزی که چشم زائر را می‌گیرد، همین مناره‌های طلایی‌اند. در ادامه عملیات مرمت، مدیر پروژه مرمت کاشی‌کاری گلدسته‌های صحن انقلاب اعلام کرد: «در بخش دیگری از عملیات، پشت‌نمای تاج سردر ایوان عباسی (شمالی) نیز به‌منظور جرم‌گیری و پاک‌سازی کامل شست‌وشو می‌شود؛ این بخش از نمای پشت تاج سردر از سمت ورودی بست طبرسی برای زائران قابل مشاهده است».
صیانت از شکوه معماری اسلامی در حرم مطهر رضوی
مهندس خانوار در پایان خاطرنشان کرد: «هدف از اجرای این طرح، حفظ ماندگاری و شکوه بصری گلدسته‌های تاریخی حرم مطهر رضوی است تا ضمن صیانت از میراث ارزشمند معماری اسلامی، جلوه‌ای درخور از حرم مطهر رضوی در برابر دیدگان زائران و مجاوران حفظ شود».
این پروژه گامی در راستای حفظ زیبایی و اصالت معماری اسلامی و تلاشی برای انتقال حس معنویت و شکوه حرم مطهر رضوی به نسل‌های آینده محسوب می‌شود، جایی که هر کاشی، هر مناره و هر صحن، روایتگر تاریخ، ایمان و هنر ایرانی اسلامی است. در حرم مطهر امام رضا(ع)، هر کاشی حامل پیامی از ایمان، هنر و تاریخ است، هر مناره، صدای بلند اذان که قرن‌هاست در دل آسمان طنین انداخته و هر صحن، خاطره‌گاه هزاران دل عاشق که در سکوت و اشک، به راز و نیاز پرداخته‌اند. مرمت گلدسته‌ها، درواقع بازسازی پیوندی است میان گذشته و آینده، تلاشی برای آنکه زائر امروز، همان شکوهی را تجربه کند که زائر دیروز در برابر آن سر تعظیم فرود آورده است.