به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، در قلب شرق شهر تهران، جایی که ترافیک و آیین‌های مذهبی با هم تلاقی می‌کنند، میدان امام حسین (ع) قرار دارد. این میدان که «میدان آیینی» نیز نامیده می‌شود، طی سال‌های گذشته به محلی برای برگزاری مراسم عزاداری، تشییع شهدا، تجمع‌های فرهنگی و حتی جشن‌ها تبدیل شده است؛ اما هم‌زمان از نظر وضعیت نگهداری، ساماندهی و بهداشت عمومی، نقدهایی جدی را به همراه داشته است.

در سال ۱۳۹۱ زمانی که ضریح جدید حرم امام حسین (ع) با طرح استاد محمود فرشچیان به اتمام رسید قرار بود ضریح قبلی حرم مطهر سیدالشهدا در میدان آیینی امام حسین (ع) تهران نصب شود و حد فاصل میدان امام حسین (ع) و میدان شهدا به صورت پیاده راهی شبیه به بین الحرمین بازسازی شود اما با مخالفت دولت عراق مبنی بر انتقال ضریح قدیمی به ایران این طرح هیچگاه اجرا اما میدان امام حسین (ع) نقطه شروع فضای آیینی شهر تهران شمرده شد و هرساله تعداد زیادی از مراسمات مذهبی، جشن ها، عزاداری ها، مراسمات تشییع شهدا، تجمعات حمایت از محور مقاومت و... با همکاری سازمان های زیادی از جمله شهرداری تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوج، هیئات مذهبی و... در این محل برگزار می شود.

سالهاست که میدان آیینی امام حسین (ع) نقش مهمی در مراسمات آیینی، تجمعات شهری، و معناهای فرهنگی دارد اما از سوی دیگر با چالش‌هایی نیز روبروست. برای مثال راهپیمایی «جاماندگان اربعین» از این میدان آغاز می‌شود و جمعیت چند هزارنفری تا حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهر ری پیاده روی می کنند که در کنار آن همانند اربعین عراق موکب های زیادی جهت پذیرایی از سیل عاشقان برپا می شود.

در مراسم تشییع شهدا نیز میدان به‌عنوان نقطه آغاز یا مسیر ویژه انتخاب می‌شود. مثلاً مراسم تشییع پیکر مطهر شهدا از این میدان تا میدان شهدا برگزار شده است. در این معنا، میدان امام حسین (ع) تبدیل به «میدان آیینی» شده است یعنی جایی که جمعیت در مناسبت‌های مذهبی، ملی و فرهنگی گرد هم می‌آیند، تجمع می‌کنند، و بخشی از مناسک خود را رقم می‌زنند.

از سوی دیگر هرساله میدان امام حسین (ع) به عنوان ابتدای مسیر پیاده روی «مهمونی ده کیلومتری» محل برپایی بسیاری از برنامه های جنبی این تجمع میلیونی است و افراد زیادی این محل را برای توقف و شرکت خودشان در برنامه انتخاب می کنند.

همچنین در روزهایی که سید مقاومت هنوز به دست رژیم سفاک صهیونیستی به شهادت نرسیده بود تلویزیون شهری نصب شده در این میدان به عنوان قطب حمایت از محور مقاومت به صورت زنده اقدام به پخش سخنرانی سیدحسن نصرالله میکرد.

با این وجود که این میدان به عنوان قطب اصلی برنامه ها و مراسمات فرهنگی و آیینی تهران شناخته می شود اما نگه داری از این فضا به طور چشمگیری ناامید کننده است، اطراف میدان و مغازه‌ها وضع چندان مساعدی ندارند و کیفیت فضای عمومی مطلوب نیست.

اگرچه این میدان برای رویدادهای فرهنگی و مذهبی استفاده می‌شود، اما با یک گشت نیم ساعته میتوان دریافت که توقف خودروها و موتورسیکلت و پارکینگ غیرمناسب، رفتارهای اجتماعی ناامن و خانه‌های مجردی و همچنین حضور پرتعداد اتباع غیرمجاز در اطراف میدان نیز مطرح هستند.

با وجود ظرفیت زیاد جمعیت، مراسم، هیئات و همچنین قرارگیری مقبره تعدادی از شهدای گمنام در وسط میدان به نظر می‌رسد که ساماندهی فرایندها، امکانات رفاهی، سرویس‌های عمومی مثل سرویس بهداشتی، سایه، تسهیلات پیاده‌روی، و مدیریت زباله با کیفیت مطلوب انجام نشده است.

اگرچه این میدان نقش مهم اجتماعی و آیینی ایفا می‌کند، اما فضای شهری آن تبدیل به کارکردی عمومی، پایدار و با کیفیت نشده و ضعف زیادی در نگهداری شهری، نظافت و امنیت خدمات عامه به‌طرز عیان مشاهده می‌شود.

از سوی دیگر سنگ فرش‌های شکسته و ترمیم نشده و یا بد ترمیم شده، تلویزیون شهری دارای پیکسل سوختگی، حوض خالی آب که تبدیل به محلی برای انباشت زباله شده، نصب آگهی هایی که بر چهره زشت این محل اضافه می‌کند و همچنین عدم رعایت مسائل بهداشتی همگی از جمله مواردی است که باعث می‌شود این میدان فقط تبدیل به یک مکان موقت برای مراسمات و آیین های فرهنگی و مذهبی باشد و به یک فضای فرهنگی-شهری ایده آل تبدیل نگردد در صورتی که ارگان هایی که بیشترین اجرای برنامه در این محل را دارند باید فکری برای ترمیم و نگه داری صحیح و اصولی از این میدان آیینی بکنند که در راس آنان شهرداری تهران قرار دارد.

میدان امام حسین (ع) تهران، با ظرفیت معنایی، اجتماعی و فضایی بالا، می‌توانست و می‌تواند یکی از نقاط شاخص در شهر تهران برای «تجربه آیینی ـ شهری» باشد؛ اما اکنون با چالش‌هایی مواجه است که دست‌یابی به آن آرمان را دشوار می‌کند. اکنون وضعیت میدان نشان می‌دهد که اگرچه عملکرد آیینی دارد، اما الزامات یک فضای شهری پایدار و با کیفیت از نظر خدمات، نگهداری، کاربری و هویت هنوز فراهم نشده‌اند. برای آنکه این میدان بتواند آن جایگاه را کسب کند، نیاز به بازخوانی جدی در طراحی شهری، مشارکت مردمی، و مدیریت مستمر دارد.

انتهای پیام/