محمد صال‌مصلحیان در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تشریح پیشینه دانشکده علوم ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: این دانشکده در سال ۱۳۷۵ تأسیس شد و اکنون با چهار گروه آموزشیِ ریاضی محض، ریاضی کاربردی، آمار و علوم کامپیوتر به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این دانشکده میزبان حدود ۸۵۰ دانشجو است و از این تعداد، حدود ۶۰۰ نفر در مقطع کارشناسی و ۲۵۰ نفر در مقاطع تحصیلات تکمیلی به تحصیل اشتغال دارند. همچنین حدود ۵۰ عضو هیئت علمی به امر تدریس و تحقیق مشغول هستند.
وی با بیان نقش دانشکده علوم ریاضی در تولید علم و دانش، خاطرنشان کرد: دانشکده ما تاکنون چند استاد نمونه کشوری و پژوهشگر برتر در سطح کشور داشته است. چندین نفر از اعضای این دانشکده عضو هیئت مدیره ادوار انجمن ریاضی ایران و انجمن آمار ایران بوده‌اند. وجود سه قطب علمی و چندین آزمایشگاه پژوهشی همراه حضور دانشجویان علاقه‌مند دکتری، نقش مهمی در پیشبرد پژوهش در این دانشکده ایفا کرده است.
رئیس دانشکده ریاضی با اشاره به ضرورت روزآمدسازی علوم ریاضی و همسویی با نیازهای جامعه، خاطرنشان کرد: این دانشکده با جذب اساتید برجسته و نیروهای متخصص، گام‌های مؤثری در مسیر توسعه علمی برداشته و با برگزاری همایش‌های ملی و بین‌المللی، کارگاه‌های آموزشی و بهره‌گیری از ظرفیت ریاضیدانان برجسته داخلی و خارجی به صورت مجازی، بستری برای آشنایی با آخرین دستاوردهای علمی جهان فراهم ساخته است. یکی از چالش‌های عمده پیش‌روی کشور، محدودیت تبادلات علمی است که امیدواریم در آینده نه چندان دورگشایش‌هایی در این عرصه محقق شود.
علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر با یکدیگر متفاوتند
رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد در توضیح تفاوت میان علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر افزود: علوم کامپیوتر به مباحثی چون الگوریتم‌ها، ساختار داده‌ها و پیچیدگی محاسباتی می‌پردازد و کانون توجه آن بر گسترش دانش بنیادین و نظری، با بهره‌گیری از شاخه‌های گوناگون ریاضی است. در مقابل، مهندسی کامپیوتر بر «طراحی و ساخت سخت‌افزار و نرم‌افزار» و «پیاده‌سازی و توسعه سامانه‌های کامپیوتری و صنعتی» متمرکز است. با این همه، مرز مشخص میان این دو رشته وجود ندارد و می‌توان آنها را به صورت طیف واحدی از دانش تصور کرد که از مبانی نظری آغاز شده و تا کاربردهای فناورانه امتداد می‌یابد.
وی با تشریح جایگاه رشته علوم کامپیوتر، اظهار کرد: این رشته با محوریت مباحثی چون ریاضیات گسسته، طراحی و تحلیل الگوریتم‌ها و علوم داده، همراه با مهندسی کامپیوتر، به دلیل گسترش شتابان فناوری و نقش بی‌بدیل در توسعه صنعت و ارتقای کیفیت زندگی، نیازمند توجه و حمایتی ویژه است. مهندسی کامپیوتر، علوم کامپیوتر و مهندسی برق، سه رشته شاخص محسوب می‌شوند که در سال‌های اخیر مورد اقبال دانش‌آموزان مستعد گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در کنکور سراسری قرار داشته‌اند.
فرصت‌های مطالعاتی اعضای هیأت علمی کاهش یافته است
صال‌مصلحیان با اشاره به لزوم اعزام اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری به خارج از کشور به‌منظور پرهیز از بازتولید تخصص، آشنایی با علوم نوین و فناوری‌های پیشرفته و آشنایی با فرهنگ علمی روز، خاطرنشان کرد: کمبود بودجه و عدم حمایت‌های مالی لازم، موجب کاهش عزیمت افراد به فرصت مطالعاتی در خارج از کشور و کاهش تعاملات بین‌المللی شده است.
پذیرش دانشجویان دکتری زیاد و فرصت‌های شغلی برای آنان کم است
عضو فرهنگستان علوم ایران با بیان چگونگی حمایت وزارت علوم از دانشجویان دکتری، اظهار کرد: 30 سال پیش، تمام دانشجویان این مقطع از بورسیه کامل و اشتغال تضمین‌شده برخوردار بودند؛ اما به تدریج این حمایت‌ها حذف شد و امروز اغلب دانشجویان دکتری فاقد پشتوانه مالی و شغلی هستند. در واقع، بودجه ناچیز وزارت علوم و دانشگاه‌ها، حمایت از پژوهشگران را با مشکل مواجه ساخته و از سوی دیگر، فشارهای اقتصادی، انگیزه اساتید برای جذب دانشجویان دکتری را افزایش داده، بدون آنکه بازار کار مناسبی برای فارغ‌التحصیلان وجود داشته باشد.
مدیر پیشین تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که ما در این مسیر دچار آزمون و خطا شدیم؛ به این معنا که آموزش دانشجویان دکترا را در خارج از کشور دیدیم، سپس دوره‌های دکتری را با حداقل امکانات به راه انداختیم، بدون این که از شیوه‌ها و تجربیات دانشگاه‌های برتر کشورهای توسعه یافته به خوبی و به‌درستی بهره ببریم. برای مثال، در خارج از کشور هر دانشجوی دکترا توسط استاد یا دانشگاه کمک هزینه دریافت می‌کند، در حالی که دانشجویان دکترای ما هیچ حمایت مالی ندارند. به علاوه، پذیرش دانشجوی دکترا در خارج صرفاً بر اساس نیاز آن کشور انجام می‌شود و نه برای ترمیم حقوق اعضای هیئت علمی. چنان‌که در طول ۳۵ سال راه‌اندازی دوره‌های دکترا، برخی از اساتید دانشگاه‌های کشور تا ۵۰ دانشجوی دکترا را به صورت همزمان پذیرش کرده‌اند، بدون این که وقت کافی و برنامه پژوهشی مدونی داشته باشند. نتیجه هم معلوم است، تعداد زیادی دانش‌آموخته دکتری بیکار که بعضی از آنان هم از کیفیت علمی مطلوبی برخوردار نیستند.
نسل جدید تفاوت فکری و اجتماعی زیادی با نسل قبلش دارد
رئیس دانشکده ریاضی با اشاره به ویژگی‌های نسل زد بیان کرد: نسل تازه‌ای که اینک به دانشگاه‌ها گام می‌نهند، به نام نسل زد شناخته می‌شوند. هرچه باشد، شماری از این دانشجویان از هوشی سرشار و استعدادی درخشان برخوردارند. اما این نسل، گذشته را در چنبره خویش ندارد و آینده را نیز در افق دید خود نمی‌بیند؛ آنان در لحظه زندگی می‌کنند و پندهای مرسوم بر آنان بی‌تاثیراست. برخی از ایشان، هیچ برنامه‌ای برای آینده خود ندارند و بعضی زیر سایه شرایط جامعه، بر این باورند که می‌توان بدون تلاش مستمر به سرعت نردبان ترقی را پیموده و از پله اول به پله آخر رسید. آرمان‌هایشان با نسل‌های پیشین هم‌خوانی ندارد و برای خویش سنجه‌های اخلاقی و فرهنگی دیگری برگزیده‌اند. هرگونه رویارویی برای دگرگونی‌شان، ناکام خواهد ماند. ما استادان دانشگاه باید این ناهمگونی را بفهمیم و با به‌کارگیری روش‌های نو، چالش‌های آموزشی و پژوهشی پیش‌روی ایشان را بگشاییم.
وی ادامه داد: متاسفانه در دانشگاه همکارانی وجود دارند که از وضعیت کنونی جامعه فاصله دارند و حتی وارد شبکه‌های اجتماعی نمی‌شوند، در حالی که لازم است درک درستی از نسل زد و نیازها و علائق آنها داشته باشیم تا در تصمیم‌گیری‌ها، بهترین و عملی‌ترین راهکارها را انتخاب کنیم، تا باز دچار آزمون و خطا و ضررهای هنگفت آن نشویم.
اهم ماموریت‌های دانشگاه
صال‌مصلحیان با تاکید بر ماموریت‌های اصلی دانشگاه، خاطرنشان کرد: دانشگاه دارای چند ماموریت بنیادین است؛ یکی تربیت نیروی انسانی متخصص و دیگری گسترش مرزهای دانش اصیل است، یکی دیگر توسعه فناوری و نوآوری صنعتی است و بالاخره دیگری اعتلا بخشیدن به فرهنگ است. دانشگاه قلب تپنده یک جامعه پویا است و جایی که دولت‌ها باید در آن سرمایه‌گذاری شایسته کنند. اما دریغ که دانشگاه‌ها در سایه شرایط کنونی، با چالش کمبود منابع مالی دست به گریبانند و این کاستی، انجام رسالت‌هایشان را با دشواری روبرو ساخته است.
علم و فناوری دو بال مکمل یکدیگرند
مدیر پژوهشی پیشین دانشگاه فردوسی در خصوص رابطه علم و فناوری، تصریح کرد: علم و فناوری یک اکوسیستم تشکیل می‌دهند و این اکوسیستم شامل بخش‌های مختلفی است که همه آنها ضروری هستند. در علوم ریاضی، ریاضیدانان محض به کارهای نظری می‌پردازند تا بنیان‌های درست و قابل اعتمادی برای ریاضیات کاربردی فراهم کنند. در کنار آنها ریاضیدانان کاربردی، آماردانان و متخصصین علوم کامپیوتر ارتباط ریاضی با مهندسی و سایر علوم را قوت می‌بخشند و به حل مسائل و مشکلات صنعتی کمک می‌کنند.
دفتر ارتباط با صنعت امکانی برای استقرار واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های فناور
صال‌مصلحیان افزود: دانشکده علوم ریاضی دارای یک دفتر ارتباط با صنعت است که مکانی را در دانشکده برای استقرار واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های فناور خارج از دانشگاه فراهم می‌کند. مهم‌ترین مزیت این کار، فراهم کردن زمینه فعالیت دانشجویان در محیط‌های صنعتی و شرکت‌ها در طول دوران تحصیل است. دانشجویان ضمن کسب تجربه عملی و آشنایی با فرآیندهای صنعتی و دریافت حقوق، ارتباط مستقیم با جامعه و صنعت برقرار می‌کنند. استقرار شرکت‌ها و انعقاد قرارداد با دانشگاه، موجب جذب کمک‌های مالی به دانشکده می‌شود؛ هرچند این کمک‌ها عمدتا محدود و صرف هزینه‌های عمرانی دانشکده می‌شود.
حرکتی نوین: برپایی کلینیک علوم ریاضی
رئیس دانشکده علوم ریاضی با اشاره به تاسیس کلینیک علوم ریاضی، عنوان کرد: یکی از نوآوری‌های مهم دانشکده، تاسیس کلینیک علوم ریاضی است. این کلینیک به محصلینی که در درس‌های ریاضی در مقاطع مختلف تحصیلی با مشکل یادگیری مواجه هستند، خدمات آموزشی ویژه ارائه می‌دهد. به علاوه، برنامه‌هایی برای استعدادیابی ریاضی و نیز ترویج و عمومی سازی ریاضیات در جامعه دارد.
وی ادامه داد: در سراسر جهان، یادگیری ریاضی برای محصلین چالش‌برانگیز است و پرورش معلمان خلاق و توانمند برای آموزش ساده و مؤثر ریاضی ضرورت دارد. کلینیک این دانشکده با ارائه کلاس‌های فوق‌برنامه و روش‌های نوین تدریس، در راستای ساده‌سازی آموزش ریاضی و نیز تقویت مهارت‌های معلمان فعالیت می‌کند.
انتهای پیام