به گزارش سینماپرس، محمود فرهنگ پیشکسوت تئاتر دینی و دارای نشان درجه یک هنر و دبیر سابق جشنواره تئاتر صاحبدلان، در گفتگویی از فعالیت‌های هنری مرحوم محمد کاسبی در عرصه تئاتر گفت. این مصاحبه بعد از آن انجام شد که در مراسم تشییع پیکر مرحوم کاسبی، مجید مجیدی بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر، در جملاتی درباره کاسبی گفت که مدیران و دولتمردان سال‌های فعالیت هنرمندان ابتدایی حوزه (دهه ۶۰ و ۷۰) نگاه کاسبی را تاب نیاوردند.
در این مصاحبه که توسط تسنیم در دو قسمت منتشر می‌شود، ابتدا درباره شخصیت و روحیه مرحوم کاسبی می‌خوانیم و سپس به روایت تاریخی-انتقادی محمود فرهنگ از روزهای هنر و تئاتر بعد از انقلاب و رفتار مدیران تکنوکرات دهه ۶۰ با بچه‌های هنر انقلاب خواهد پرداخت.
محمد کاسبی آقای بازیگر بود
این نویسنده و کارگردان تئاتر در ابتدا درباره فضای کلی حاکم بر تئاتر بعد از پیروزی انقلاب، با یادی از مرحوم کاسبی بیان کرد: «قبل از هرچیز درود می‌فرستم به روح و روان پاک آقای محمد کاسبی؛ هنرمندی که بسیار زودتر از این‌ها شایسته بود عنوان «آقای بازیگر» را به او اختصاص دهیم.»
محمود فرهنگ در ادامه‌ی گفت‌وگو، با اشاره به وفاداری محمد کاسبی به آرمان‌های انقلاب اسلامی، اظهار داشت: «ایشان تا واپسین لحظات عمر، بر عهد خود با ولایت پایدار ماند. در آخرین تماس تلفنی‌اش با من، پیش از انتقال به بیمارستان، از وضعیت خود و بی‌توجهی برخی مسئولان فرهنگی گلایه‌مند بود.»
وی افزود: «در آن روزها، پاهایش توان نداشتند و پزشکانی که برای مراقبت تعیین شده بودند، عملاً هیچ‌گونه کمکی به ایشان نمی‌کردند. هزینه‌های سنگین دارو، تجهیزات درمانی از جمله اکسیژن، و سایر نیازهای پزشکی، فشار مالی شدیدی بر ایشان وارد کرده بود. با ناراحتی می‌گفت که هیچ حمایتی دریافت نمی‌کند و از عهده‌ی این هزینه‌ها برنمی‌آید.»
تجلیل‌های دیرهنگام از هنرمندان!
فرهنگ با انتقاد از رفتار مسئولان فرهنگی در قبال هنرمندان در زمان حیاتشان تأکید کرد: «امروز در مراسم‌ها و پشت تریبون‌ها از غیرت و بزرگی محمد کاسبی سخن می‌گوییم، اما این تجلیل‌ها زمانی ارزشمند است که هنرمند زنده باشد و بتواند از حمایت‌ها بهره‌مند شود. مسئولان فرهنگی باید در زمان حیات هنرمندان به آنان کمک کنند؛ چه از نظر مالی، چه درمانی و چه حمایتی. البته نمی‌توان گفت هیچ کمکی صورت نگرفته است. نهادهایی هم انجام وظیفه کردند اما هزینه درمان کاسبی به حدی بود که این حمایت‌ها کفایت نکرد.»
فرهنگ با تأکید بر جایگاه هنری کاسبی گفت: «به‌نظر من، ایشان نماد هنرمند آرمانی بود؛ آقای بازیگرِ تئاتر و سینمای متعهد.»
او در ادامه با ذکر خاطره‌ای از مرام و مردانگی محمد کاسبی اظهار داشت: «در اجرای نمایش «بایگانی» در سالن چهارسو، پس از دو ماه تمرین، یکی از بازیگران که قرار بود نقش منفی را ایفا کند، از ادامه همکاری انصراف داد. من جایگزین او شدم و نمایش را تا پایان اجرا کردم. پس از سی اجرا، آقای کاسبی به دستیار خود، آقای ورمزیار، گفت که فردا همه‌ی اعضای گروه را به تریا دعوت کند تا ضمن صرف چای، دستمزدشان را پرداخت کند.»
پول قرض کرد تا دستمزد بازیگران را زودتر بدهد
فرهنگ افزود: «در آن زمان، ایشان مشاور آقای حسین پاکدل بود. به ایشان گفتم که هنوز گزارش گیشه ارسال نشده و مراحل اداری پرداخت دستمزدها چند ماهی زمان خواهد برد. اما پاسخ داد: من نمی‌توانم حتی یک شب با این فکر بخوابم که به بازیگران بدهکارم. از باجناقم پنج میلیون تومان قرض گرفتم تا فردا دستمزد بچه‌ها را پرداخت کنم.»
وی ادامه داد: «فردای آن روز، در تریا، دیدیم که دستمزدها را دسته‌بندی کرده و به هر فرد طبق توافق پرداخت نمود. حتی به بازیگری که یک ماه تمرین کرده بود اما موفق به اجرای نقش نشده بود نیز دستمزد کامل داد. وقتی آن بازیگر گفت که در اجرا حضور نداشته، آقای کاسبی پاسخ داد: شما تمرین کرده‌اید، متن را خوانده‌اید، در دورخوانی شرکت کرده‌اید، میزانسن گرفته‌اید و یک ماه وقت گذاشته‌اید. این حق شماست.»
همه را بعد از پایان اجرا کبابی مهمان کرد
فرهنگ با اشاره به رفتار بزرگ‌منشانه‌ی کاسبی گفت: «پس از آن نیز به دستیارش گفت سه دستگاه تاکسی کرایه کند تا همه‌ی اعضای گروه را به رستوران ببرد و ناهار مهمان ایشان باشند. وقتی گروه از پذیرش دعوت امتناع کرد، گفت: ‘می‌خواهم با خاطره‌ای خوش از من جدا شوید.»
او افزود: «در شرایطی که برخی هنرمندان برای دریافت دستمزد خود باید ماه‌ها منتظر بمانند، ایشان با قرض گرفتن، دستمزد گروه را پرداخت کرد. این رفتار، نشانه‌ی درک عمیق او از نیازهای بازیگران و احترام به شأن آنان بود.»
ارسال چفیه رهبری و انگشتر حاج قاسم نشان از آقایی کاسبی دارد
فرهنگ با اشاره به برخی واکنش‌ها نسبت به تجلیل از کاسبی پس از درگذشتش گفت: «ارسال چفیه یا انگشتر شهید سردار سلیمانی برای خانواده ایشان نشان از توجه وعلاقه رهبری به ایشان دارد. اما باید دانست که آقای کاسبی هنرمندی انقلابی بود؛ بازیگرِ پس از انقلاب، بازیگرِ متعهدِ سینما و تئاتر.»
فرهنگ در پایان گفت: «محمد کاسبی با جسارت و تعهدی که در حوزه‌ی هنری داشت، هنرمندانی چون جعفر دهقان، شاه‌حاتمی، مصطفی فرآورده، عطا سلمانیان، حسین یاری و دیگران را پرورش داد. نبود ایشان، لطمه‌ای بزرگ به تئاتر و سینمای ایران وارد کرد. خدا رحمتش کند. ان‌شاءالله جایگاهش در بهشت باشد.»