به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، غلامحسین مظفری در هشتمین نشست شنبه‌های گفت‌وگو که با نویسندگان و بیهقی‌پژوهان در استانداری برگزار شد، افزود: خراسان یک تمدن بزرگ است و ما باید از این ظرفیت‌ها به بهترین شکل استفاده کرده و به این ارزش‌ها بیافزاییم. مسئولیت ما این است که مراقب باشیم و از فرصت‌های پیش رو در این حوزه بهره‌برداری کنیم.
وی بر اهمیت استفاده بهینه از ظرفیت‌های فرهنگی و تمدنی خراسان تأکید کرد و با اشاره به اینکه می‌توان کارهای بزرگی را در فرصت‌های محدود مدیریتی انجام داد، به فعالان فرهنگی پیشنهاد داد که خود را دست کم نگیرند و به جای انتظار از نهادهای دولتی، خود دست به کار شوند.
مظفری افزود: در استان خراسان، تعداد انجمن‌های فرهنگی از مرز ۸۰۰ انجمن گذشته است و همین نشان‌دهنده ظرفیت بالای این استان در زمینه فرهنگی است. باید مجموعه‌های فاخر مانند خانه داستان و خانه شعر فعال‌تر شوند و این فعالیت‌ها را خود متخصصان پیش ببرند.
خراسان رضوی باید در جوایز ادبی و هنری پیشتاز باشد
مظفری همچنین به برگزاری نمایشگاه‌های کتاب و دیگر رویدادهای فرهنگی در مشهد اشاره کرد و گفت: نمایشگاه کتاب در مشهد می‌تواند تبدیل به یک رویداد بین‌المللی شود. ما باید خود را ثابت کنیم و با هزینه‌کردن و ایجاد بازار کتاب در استان، فرصت‌های جدیدی برای معرفی فرهنگ خراسان به دنیا فراهم نماییم.
وی با اشاره به امکانات موجود در خراسان و تلاش‌های شهرداری در ایجاد فضاهای فرهنگی جدید، تأکید کرد که استان باید در حوزه‌های مختلف فرهنگی از جمله برگزاری نمایشگاه‌ها و جوایز ادبی و هنری پیشتاز باشد. ما نباید منتظر تصمیم‌گیری‌های تهران باشیم. استان خراسان به اندازه یک کشور ظرفیت دارد و باید در این زمینه خودمان به حرکت درآییم.
استاندار خراسان رضوی در پایان گفت: باید با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، زیرساخت‌های لازم برای برگزاری همایش‌ها و رویدادهای بین‌المللی فراهم شود و از این فرصت‌ها بهره‌برداری کنیم.
بیهقی نماد تاب‌آوری در تاریخ ایران است
سعید رضادوست، مشاور استاندار و دبیرکل اتاق اندیشه‌ورزی استان، با تأکید بر لزوم نگاهی ویژه به «روز ملی نثر فارسی» و بزرگداشت بیهقی، بهره‌برداری از ظرفیت‌های گوناگونِ پدر نثر فارسی را مورد توجه قرار داد و این نشست را آغازی جدی برای رویکردی نو در این زمینه دانست. رضادوست با اشاره به جایگاه برجسته تاریخ و ادبیات خراسان، تأکید کرد که بیهقی به‌عنوان یکی از چهره‌های بزرگ تاریخ ایران، نماد تاب‌آوری و مقاومت در برابر چالش‌های زمانه خویش است.
وی با بیان اینکه اول آبان، روز بزرگداشت بیهقی، یکی از مهم‌ترین روزهای ملی ایران به شمار می‌رود، گفت: بیهقی نه تنها به‌عنوان یکی از بزرگترین تاریخ‌نگاران ایران شناخته می‌شود، بلکه آموزه‌های او همچنان درون فرهنگ ایرانی جریان دارد. تاریخ بیهقی، سرشار از اندرزهایی است که به ما تاب‌آوری، پشتکار و امید را می‌آموزاند.
سعید رضادوست همچنین به اهمیت نثر فارسی و داستان‌نویسی در استان خراسان و در سطح ملی اشاره کرد و افزود: در این جلسه، ما در مورد نثر فارسی و داستان‌نویسی گفت‌وگو خواهیم کرد. این گفت‌وگوها فرصتی است تا از آموزه‌های بزرگانی مانند بیهقی بهره‌برداری کرده و به رشد و توسعه فرهنگ و ادبیات فارسی کمک کنیم.
وی در پایان سخنان خود اظهار امیدواری کرد که این نشست‌ها و گفتگوها به تقویت روحیه همکاری و رشد فرهنگی در استان کمک کند و گفت: ما به‌عنوان بخشی از مجموعه استان خراسان رضوی، تلاش می‌کنیم تا همگان از ظرفیت‌های این استان در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه‌های بسیار مهم فرهنگی و ادبی بهره‌مند شوند و در این مسیر، از تمام نهادها و شخصیت‌های فرهنگی حمایت می‌کنیم.
گاهی اوقات کمک‌ها به نویسندگان به درستی ساماندهی نمی‌شود
حسین مسگرانی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، بر لزوم همکاری بیشتر میان نهادهای دولتی و تشکل‌های خصوصی در حمایت از حوزه ادبیات، هنر و فرهنگ تأکید کرد و با اشاره به مشکلاتی که انجمن‌های فرهنگی به دلیل برخی محدودیت‌های قانونی و نظارتی با آن مواجه هستند، گفت: در سال‌های گذشته، به دلیل برخی موانع قانونی و مشکلات مربوط به مراکز فرهنگی، حضور انجمن‌ها و تشکل‌ها در فضاهای فرهنگی سخت‌تر شده است.
مسگرانی افزود: ما در استان شورای سیاست‌گذاری ادبیات داریم که باید با حضور نهادهای مختلف، کمک‌های لازم به انجمن‌ها و نویسندگان ساماندهی شود. در حال حاضر، فعالیت‌های فرهنگی باید با همکاری بیشتر نهادها همچون شهرداری، بنیاد حفظ ارزش‌های دفاع مقدس و سایر ارگان‌ها انجام شود تا مسیر رشد و توسعه هنر و ادبیات استان هموارتر گردد.
وی در ادامه به مشکلات مالی و حقوقی ناشی از توزیع کتاب‌ها و حمایت‌های نادرست از آثار نویسندگان اشاره کرد و گفت: متاسفانه گاهی اوقات کمک‌ها به نویسندگان به درستی ساماندهی نمی‌شود و این موضوع می‌تواند مشکلاتی برای تولیدات ادبی ایجاد کند. گاهی اوقات توسط نهادی خاص حمایت‌هایی از نویسندگان انجام می‌شود، ولی این حمایت‌ها ممکن است مشکلاتی را برای روند توزیع و فروش سایر آثار ایجاد کند.
مسگرانی همچنین از آمادگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برای برگزاری نشست‌های مختلف فرهنگی در سطح استان خبر داد و افزود: ما آمادگی داریم که نشست‌های فرهنگی در قالب داستان، شعر، سینما و سایر رشته‌ها را در سطح شهرستان‌ها برگزار کنیم و در این راستا، به کمک‌های لازم از نهادهای مختلف نیازمندیم.
وی در ادامه به موضوع حمایت از فیلم‌های مستند در زمینه مفاخر استان و چهره‌های برجسته فرهنگی، اشاره کرد و افزود: همکاری با سازمان سینمایی و ساخت فیلم‌های مستند در زمینه مفاخر استان می‌تواند به معرفی بیشتر این شخصیت‌ها کمک کند. این موضوع برای ما بسیار مهم است و در حال مذاکره با سازمان سینمایی برای تأمین حمایت‌های لازم در این زمینه هستیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در پایان بر لزوم توجه جدی‌تر به ظرفیت‌های میراث فرهنگی و نویسندگان استان تأکید کرد و گفت: نباید از ظرفیت‌های موجود در استان غافل شویم. ما باید با همکاری ارشاد، میراث فرهنگی و انجمن‌های مختلف، گام‌های جدی‌تری برای توسعه و ترویج فرهنگ و هنر استان برداریم.
زبان فارسی، هویت فرهنگی ایران را حفظ می‌کند
محمدجعفر یاحقی، پژوهشگر و نویسنده برجسته خراسانی، با اشاره به جایگاه و اهمیت زبان فارسی، بر لزوم حفاظت از این زبان به عنوان یکی از ارکان هویت فرهنگی ایران تأکید کرد و با بیان اینکه زبان فارسی در معرض تهدیدات مختلفی قرار دارد، گفت: زبان فارسی نه تنها یک وسیله ارتباطی است بلکه هویت و جوهر فرهنگ ایرانی را منعکس می‌کند. در شرایط کنونی که زبان در معرض خطرات مختلف قرار دارد، ما باید به این امر به عنوان یک موضوع حیاتی نگاه کنیم.
یاحقی در ادامه افزود: زبان فارسی، به ویژه در زمینه ادبیات و نویسندگی، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری و ترویج فرهنگ ایرانی ایفا کرده است. اگر این زبان و آثار ادبی آن تهدید شود، خطر بزرگی برای هویت فرهنگی ما خواهد بود.
وی با اشاره به نقش برجسته خراسان در تاریخ زبان فارسی، اظهار داشت: خراسان به عنوان سرزمین مفاخر ادبی ایران همچون فردوسی، خیام، عطار و دیگر بزرگان، رسالت سنگینی در حفظ و گسترش زبان فارسی بر دوش دارد. این مسئولیت بر عهده نویسندگان و اندیشمندان است که نه تنها از شیوه‌های ادبی گذشته بهره ببرند، بلکه در مقابل تهدیدات جدید نیز مقاومت کنند.
یاحقی همچنین تأکید کرد که نویسندگان و پژوهشگران باید از تجربیات گذشته عبرت بگیرند و در راستای تعالی فرهنگی و هویتی تلاش کنند: ما باید از داستان‌های گذشته و شیوه‌های زبان‌شناسی گذشته بهره بگیریم تا آثار فرهنگی‌مان غنی‌تر و تاثیرگذارتر شوند. این امر نیازمند توجه جدی به مسائل فرهنگی و دفاع از زبان فارسی است.
پژوهشگر برجسته خراسانی در پایان سخنان خود آرزو کرد که نویسندگان و فعالان فرهنگی کشور در راستای حفاظت از زبان فارسی و گسترش آن تلاش‌های بیشتری انجام دهند و تأکید کرد که این مسئله یک موضوع ملی است و باید همه افراد در آن سهیم شوند: امیدوارم که تلاش‌های ما در زمینه زبان و ادبیات فارسی به نتیجه برسد و این زبان عزیز را از تهدیدات مختلف حفظ کنیم.
ایجاد روایت‌های فرهنگی می‌تواند به خلق ثروت کمک کند
احسان گرایلی، سرپرست اداره کل روابط عمومی استانداری خراسان رضوی، با تأکید بر اهمیت خلق روایت‌های فرهنگی، اظهار کرد: دولت باید در حوزه‌های فرهنگی به‌ویژه در زمینه برنامه‌ریزی برای ایجاد ارزش و ثروت در این حوزه‌ها، نقش فعال‌تری ایفا کند.
وی با اشاره به ظرفیت‌های بالای فرهنگی استان، گفت: در حوزه‌های فرهنگی و هنری، فعالان این حوزه دغدغه‌های زیادی دارند، اما گاهی طرح موضوعات از نقطه درستی آغاز نمی‌شوند. دولت باید به‌جای برخی کمک‌های جزئی، برنامه‌ریزی بلندمدت و معناداری برای خلق ارزش و ثروت در این زمینه‌ها داشته باشد.
وی ادامه داد: این روایت می‌تواند در کنار معرفی مکان‌ها، گردشگری و حتی ایجاد اشتغال برای مردم منطقه کمک کند. اگر بتوانیم چنین روایت‌هایی را در سطح گسترده‌تر در خراسان تولید و معرفی کنیم، می‌توانیم به توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه کمک کنیم.
سرپرست اداره کل روابط عمومی استانداری خراسان رضوی تأکید کرد که برای تحقق این اهداف، باید نهادهای مختلف مانند ادارات کل میراث فرهنگی و ارشاد همکاری نزدیکی داشته باشند: اگر این دو نهاد در کنار هم برای خلق روایت‌های فرهنگی برنامه‌ریزی کنند، می‌توانیم از این ظرفیت‌ها برای خلق ثروت و توسعه پایدار استفاده کنیم. با اتصال عناصر فرهنگی و گردشگری، این قابلیت وجود دارد که خراسان به یکی از قطب‌های مهم گردشگری و فرهنگی کشور تبدیل شود.
گرایلی همچنین خاطرنشان کرد: در حال حاضر، در بسیاری از شهرهای خراسان، روایت‌های فرهنگی و تاریخی فراوانی وجود دارد که می‌توانند به‌عنوان ابزارهای گردشگری و توسعه اقتصادی مورد استفاده قرار گیرند. اگر این روایت‌ها به‌درستی برنامه‌ریزی و ترویج شوند، می‌توانند به منابع درآمدزایی تبدیل گردند.
ضرورت برگزاری همایش‌های بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی
مهیار علوی مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری، از آغاز سلسله‌همایش‌های بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی خبر داد و گفت: این همایش‌ها از سال ۱۴۰۰ به طور رسمی آغاز شده و هدف اصلی آن معرفی و ترویج آثار بزرگانی چون ابوالفضل بیهقی و سایر معاصران است. ما در این مدت توانسته‌ایم همایش‌هایی را در این راستا و در کشورهای مختلف مانند افغانستان، تاجیکستان، ارمنستان، عراق، کردستان عراق، اسکاتلند و کانادا برگزار کنیم.
وی در ادامه افزود: یکی از مهم‌ترین اهداف این همایش‌ها، معرفی تک‌نگاری‌ها و آثار مکتوب در حوزه ادبیات فارسی است. اگرچه شعر فارسی در سطح جهانی شناخته شده است، ولی نویسندگان فارسی‌زبان نیز جایگاه خاصی دارند که باید بیشتر به آن پرداخته شود.
علوی‌مقدم در خصوص بخش‌های مختلف همایش‌های بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی گفت: این همایش‌ها به دو بخش علمی و مردمی تقسیم می‌شوند. بخش علمی شامل نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی در زمینه ادبیات و تاریخ ایران است. در بخش مردمی، تلاش داریم تا از طریق برنامه‌هایی مانند ‘زنگ بیهقی’ در مدارس، یاد و نام ابوالفضل بیهقی را به نسل جدید معرفی کنیم.
وی در ادامه اشاره کرد: در سال‌های اخیر، به ویژه در استان خراسان رضوی، تلاش کردیم که یادمان‌های فرهنگی مرتبط با ابوالفضل بیهقی احیا شوند و از این طریق ارتباط بیشتری بین نسل جوان و فرهنگ ایرانی برقرار کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری افزود: همچنین در نظر داریم در سال آینده، همایشی بین‌المللی به مناسبت «هویت ملی و میراث فرهنگی» برگزار کنیم که توجه بیشتری به مسائل هویتی و فرهنگی مردم ایران داشته باشد.
علوی مقدم در پایان با اشاره به برگزاری موفق این همایش‌ها در سال‌های گذشته گفت: این همایش‌ها با حمایت‌های گسترده‌ای از سوی دولت و نهادهای فرهنگی کشور، در استان‌های مختلف، به ویژه در خراسان رضوی، برگزار می‌شوند و در آینده نیز با تخصیص بودجه‌های مناسب‌تر، این برنامه‌ها به صورت منسجم و با کیفیت بالاتری ادامه خواهند یافت.
تقدیر از چند بیهقی پژوه توسط استانددار
به گزارش ایبنا در این نشست «شنبه‌های گفت‌وگو»، گروهی از داستان‌نویسان و بیهقی‌پژوهان استان درخواست‌های مختلفی را مطرح کردند. از جمله مطالبات مطرح‌شده می‌توان به لزوم ایجاد فضایی مناسب برای معرفی و فروش کتاب‌ها، تأسیس «خانه داستان‌نویسان» در مشهد، و ضرورت برگزاری نمایشگاه‌های کتاب با هدف معرفی آثار نویسندگان خراسانی اشاره کرد. همچنین، بر اهمیت حمایت از نویسندگان در حوزه چاپ و نشر و ایجاد هماهنگی میان نهادهای مختلف برای معرفی کتاب‌ها تأکید شد.
نویسندگان خواستار توجه به درست‌نویسی زبان فارسی در مکاتبات اداری و گزارش‌ها شدند و بر لزوم همکاری بیشتر میان نهادهای دولتی و فرهنگی برای ارتقای کیفیت نگارش و تقویت هویت فرهنگی خراسان تأکید کردند. در نهایت، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تسهیل روند نشر کتاب و معرفی آثار نویسندگان استان به‌ویژه در سطح ملی و بین‌المللی نیز به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی مطرح شد.
طی گفت‌وگوهای انجام شده، تسهیلات لازم برای به اتمام رساندن پروژه آرامگاه بیهقی در دستور کار قرار گرفت.
همچنین با موافقت مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی مقرر شد، هر هفته در آرامگاه مشاهیر بزرگ خراسانی، بازارچه‌های کتاب دایر شود.
در پایان، استاندار خراسان رضوی از محمدجعفر یاحقی، مهیار علوی‌مقدم، فاطمه صادقی‌فر، علی صادقی‌منش و رضا حارث‌آبادی که در تداوم و گسترش بزرگداشت نام و نشان بیهقی کوشیده بودند، تقدیر به عمل آورد.
∎