به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یادداشت از محمدطاهر رحیمی/// بانک اساسا در اقتصاد خالق پول است، عمدتا در قالب تسهیلات(وام) و سودی که به سپرده‌ها میدهد خلق پول میکند، اما بانک آینده اساسا ایجاد شد که با ابزار خلق پول در قالب تسهیلات، مجموعه هایی مثل ایران مال و روتانا و ... را برای خودش ایجاد کند.

از این رو حدود 85 درصد تسهیلاتش(یعنی عمده پولی که خلق کرده) را به شرکتهای تابعه خودش داده است و حدود 97 درصد این تسهیلات اساسا به بانک برنگشتند، یعنی شرکت تابعه بانک وام را گرفت و ایران مال را زد و وام را هم با بانک تسویه نکرد.(به این نکول میگویند).

بانک آینده حدود 90 درصد «تسهیلات کلان» را به شرکتهای تابعه خودش داده، حدود 44 درصد کل تسهیلاتی که داده را فقط به ایران مال داده و اساسا تقریبا همه این تسهیلات نکول شده اند(به بانک برنگشتند).

بانک آینده چون میزبان حدود 260 همت از سپرده های مردم بوده، باید به بخش عمده ای از این سپرده ها سود میداده ولی اساسا تسهیلات کلانی که به خودش داده بود به بانک برنمیگشت که سود این سپرده ها تأمین بشوند، پس بانک هر روز زیان تولید میکرد.

تا جاییکه زیان انباشته بانک آینده به 540 همت رسید و برای جبران این زیان در طی فعالیت 16 ساله، دست بانک آینده مداما در جیب بانک مرکزی بود طوریکه مداما بدهی اش به بانک مرکزی رشد میکرد تا جاییکه این بدهی با احتساب جریمه اش به 500 هزار میلیارد تومان رسید که عملا یعنی از کل بدهی های شبکه بانکی به بانک مرکزی، بیش از 40 درصد سهم بانک آینده بوده فقط.

حالا آقای بانک مرکزی 3 راه برای مقابله به این جرثومه فساد داشت، انحلال، ادغام، گزیر که طبق قانون برنامه هفتم گزینه سوم انتخاب شد که به نظر من بهترین انتخاب هم همین بود، حالا گزیر(نه گریز) یعنی چه؟

گزیر به زبان ساده یعنی حل و فصل بانک آینده ذیل بانک دیگری به نام بانک ملی صورت بگیرد، دارایی های با نقدشوندگی بالا(دارایی که سهل و سریع و با هزینه کم تبدیل به پول میشوند) به همراه سپرده های غیرمرتبط با مالکان و سهامداران اصلی بانک(یعنی سپرده های مردم) به بانک ملی منتقل میشود و دارایی هایی با نقد شوندگی پایین که تبدیلش به پول خیلی زمان میبره و سخته مثل همین مال‌هایی که ایجاد کرده به شرکت مدیریت دارایی ها ذیل صندوقی به نام صندوق ضمانت سپرده ها منتقل میشود تا برای فروش تدریجی این دارایی ها برنامه ریزی شود.

اما چند نکته مهم، ظریف و پیچیده وجود دارد، از اینجا کمی بحث فنی می‌شود:

بانک ملی طبیعتا باید سود سپرده هایی که از بانک آینده گرفته را پرداخت کند، اگر ازمحل دارایی های نقد پذیر مثل سود تسهیلات نتواند این کار را بکند که نمیتواد، باید کسری ایجاد شده را بانک مرکزی از محل خط اعتباری که به بانک ملی تزریق میکند پوشش دهد

اگر جابجایی سپرده‌ای از بانک آینده به بانک دیگری صورت بگیرد طبیعتا بانک ملی با کسری ذخائر روبرو میشود پس بازهم باید بانک مرکزی خط اعتباری تخصیص دهد، این تخصیص خط اعتباری به بانک ملی اساسا بخشی از فرآیند گزیر است اقلا برای 2 سال پس نباید آه و واویلا کرد بابت رشد پایه پولی از این محل./10

چون دارایی های نقدناپذیر(سمی-موهومی-منجمد) بانک آینده خیلی زیاد است و نقدشوندگی‌اش زمانبر و پیچیده است اما هر مقدار که نقد شد بانک مرکزی میتواند به همان مقدار خط اعتباری(پایه پولی) که خلق کرده را محو کند هرچند در شرایط انقباضی شدید 3 سال اخیر، این محو پول واقعا توصیه نمیشود

کلا طبق بند ج ماده 8 برنامه هفتم توسعه، در فرآیند گزیر هر کسری که در بانک ملی ناشی از بهره سپرده های بانک آینده یا جابجایی این سپرده ها ایجاد بشود و ایضا بدهی بانک آینده به بانک مرکزی باید به ترتیب اولویت از محل فروش دارایی سهامداران مقصر، دارایی بانک و دارایی سهامداران غیرمقصر جبران شود

حالا با این فرآیند بالا که «گزیر» نام دارد عملا چراغ بانک آینده خاموش و این بانک به تهِ خط رسید، دیگر امکان خلق پول برای خودش، برای مال‌سازی، برای اینکه زیرمجموعه هایش وام بگیرند و بازنگردانند و از جیب بانک مرکزی زیان را پوشش دهند، وجود ندارد.

از طرفی ترس سیاستمداران صادق برای برخورد با بانکهای ناتراز هم ریخت چون بدترین بانک ها با اختلاف، آینده بود و البته روح شهید رئیسی، متعالی باد که پرونده بانک آینده را شخصا پیگیری و روی میز سران قوا قرار داد.

این خلاصه ای بود به زبان ساده از ماجرای بانک آینده.