به گزارش ایرنا؛ شهرستان ملایر در کنار سایر ظرفیت‌ها و برندهای جهانی، در صنعت غذایی نیز حرف برای گفتن دارد، فعالیت بیش از ۵۰ برند در صنعت تولید شوریجات و ترشیجات و تولید بیش از ۲ هزار تُن در سال گواه این ادعاست و سامن به تنهایی داعیه‌دار این توانمندی در تولید خیارشور کشور است.
در این میان کارآفرینانی هستند که چراغ این صنعت را با وجود تمامی مشکلات و تنگناها روشن نگه داشته‌اند و در تلاش‌اند نام و جایگاه سامن را در تولید ترشی و شوریجات جهانی کنند، راهی پرفراز و نشیب که برای تولیدکنندگان این شهرستان دور از دسترس نیست.
«محسن نعمتی» یکی از کارآفرینان و تولیدکننده نمونه ملایری است با وجود اینکه ۴۴ سال دارد، اما در کارش موفق و یک فعال اقتصادی با دانش بالا و متعهد است که پس از گذران تحصیلات و اخذ مدرک دکترای مهندسی صنایع غذایی از دانشگاه تهران، مسیر روشنی را پیش روی خود باز کرد و مدرک دکترای کسب‌وکار خود را نیز از دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۹ دریافت کرد.
وی که به عنوان نماینده فعالان اقتصادی ملایر در کمیته تجاری اتاق بازرگانی این شهرستان و همچنین عضو هیات مدیره انجمن صنایع غذایی استان همدان نیز فعالیت داشته، از کار کشاورزی کنار پدرش گفت، از اینکه الفبای کار و درآمدزایی را از پدرش آموخت و همواره در تلاش بود برای خودش درآمد داشته باشد، به همین دلیل دوران تحصیل در دانشگاه، همزمان کار را نیز آغاز کرد.
در همین رابطه گفت و گویی اختصاصی با «محسن نعمتی» یکی از کارآفرینان و تولیدکنندگان ملایری در صنعت غذایی داشتیم که در پی می‌خوانید.
ایرنا: از ورودتان به بازار کار بگویید، چقدر اطمینان داشتید در این زمینه موفق می‌شوید؟
نعمتی: از همان دوران کودکی من علاقه زیادی به کار و درآمدزایی داشتم، پدرم کشاورز بود و اوقات فراغت کنارش کار می‌کردم اما به دنبال این بودم که خودم درآمد داشته باشم و تا حدود زیادی فوت و فن کسب و کار را از پدرم آموختم و تا اینکه وارد دانشگاه شدم.
با ورود به دانشگاه تهران، تصمیم گرفتم از اوقات فراغت خود نهایت استفاده را ببرم، از آنجا که از کودکی به کار عادت کرده بودم، با مشورت دوستان و اقوامی که در بازار فعال بودند، به کار در کنار تحصیل پرداختم، یکی از عوامل موفقیت من، قدرت بیان و توانایی ارتباط موثر بود که خداوند متعال این نعمت را به من عطا کرد تا بتوانم خوب صحبت کنم و قدرت بیان بالایی داشته باشم، این ویژگی در کنار تلاش مستمر، موجب شد در آن دوره یک رشد جهشی و موفق را تجربه کنم.
من در این مدت با بیش از دو سال تجربه موفق در بازار تهران، وارد عرصه بازار کشوری شدم و با تجربه‌ای که داشتم موفق شدم، بعد از مدتی به ملایر بازگشتم و در سال ۱۳۸۹ با مدیرعامل تعاونی دامداران ملایر درباره فروش محصولات لبنی وارد مذاکره شدم و پس از سه سال همکاری مشترک با مدیران 2 کارخانه صنعت غذایی مطرح توانستیم مشکل فروش و دریافت مطالبات شیر تولیدی دامداران را حل کنیم.
ایرنا: به طور رسمی فعالیت اقتصادی خود را از چه سالی آغاز کردید؟
نعمتی: سال ۱۳۸۹ به همراه یکی از مجموعه های صنعت غذایی در این نمایشگاه تخصصی تهران شرکت کردیم که نتیجه آن، آغاز صادرات محصولات لبنی به کشور عراق و حل مشکلات مالی این مجموعه بود، این همکاری تا سال ۱۳۹۱ ادامه یافت که نقطه عطف تحول شغلی من بود.
همیشه به عنوان دلالی عمل می‌کردم که محصولات دیگران را می‌فروخت اما در سال ۱۳۹۳ با مشورت دوستان، به شهرک صنعتی سامن نقل مکان کردم و با ثبت برند شخصی، تولید محصولات خود را آغاز کردم.
پیش از این، با هر بار رایزنی برای فروش محصولات کارخانه‌های دیگر، نهایت مالکان اصلی به طور مستقیم با مشتریان ارتباط می‌گرفتند، اما با ورود به شهرک صنعتی سامن و ثبت برند خودم، توانسته‌ام بازار فروش پایدار و مستقیمی ایجاد کنم و واحد تولیدی ما هم‌اکنون با برند اختصاصی خود به فعالیت ادامه می‌دهد.
با وجود تجربه اولیه در این حوزه و مواجهه با چالش‌های طبیعی آن، با تلاش مستمر و همراهی فعالان اقتصادی در شهرک صنعتی سامن و همچنین شناسایی بازار، موفق به ایجاد جایگاهی مناسب در استان‌های سراسر کشور شده‌ایم.
ایرنا: از مشکلات واحد تولیدی خود و این صنعت غذایی بگویید؟
نعمتی: ملایر یکی از قطب‌های مهم اقتصادی و دارای پتانسیل‌های بالا و نقاط قوت و ضعف است که باید نقاط منفی به‌صورت جدی بررسی و رفع شود؛ چرا که بی‌توجهی به این چالش‌ها، آینده اقتصادی منطقه را با مشکل مواجه خواهد کرد.
این شهرستان دو نشان جهانی مبلمان منبت و انگور را دارد که دستیابی به این نشان‌ها حاصل تلاش و پیگیری مدیران استانی و شهرستانی در کنار بخش خصوصی در سال‌های اخیر بوده است، با این حال، صنعت شوریجات و ترشیجات به‌عنوان یکی دیگر از مزیت‌های مهم ملایر، تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
سامن به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید خیارشور در خاورمیانه و جهان شناخته می‌شود و برند خیارشور سامن امروز در بسیاری از شهرهای ایران با استقبال چشمگیری روبه‌رو شده، این در حالیست که خیارشور مورد نیاز جهان تنها از سه شهر تأمین می‌شود که سامن یکی از آن‌هاست، بنابراین شایسته است این صنعت با نگاهی ویژه و برنامه‌ریزی دقیق توسعه یابد.
توسعه صنایع غذایی به‌ویژه شوریجات در منطقه ملایر به‌عنوان یک مزیت رقابتی ملی و بین‌المللی محسوب می‌شود و باید برای ورود به بازارهای رقابتی بیشتر، موانع و مشکلات آن از مسیر پیش روی این صنعت برداشته شود.
ایرنا: مشخصا به چند مورد از مشکلات مهم این صنعت اشاره کنید؟
نعمتی: من معتقدم هزینه مواد اولیه، حلقه مفقوده چرخه تولید این صنعت غذایی است، ضرورت برندسازی برای محصولات شاخص از دیگر موارد است که باید بیشتر به آن پرداخته شود.
صنعت تولید خیارشور در کنار دیگر صنایع طی سال‌های اخیر با مشکلات متعددی از تحریم تا قیمت‌گذاری، «قیمت تمام‌شده بالا» مواجه بوده و علت اصلی این مشکل، نیاز به واردات مواد اولیه اصلی از دیگر شهرستان‌ها است و برای تهیه خیار به عنوان مواد اولیه اصلی این صنعت باید از خارج از شهرستان وارد کنیم.
این در حالیست که رهبر معظم انقلاب بارها در سخنان خود به موضوع حمایت از تولید تأکید دارند و اهمیت آن را در نامگذاری شعار سال می‌توانیم ببینیم، در حالی‌که نمونه بارز این حمایت را می‌توان در کشورهایی همچون چین، مالزی و ژاپن دید و علت موفق بودن آنها توجه به تولید و اقتصاد است.
پرداخت کمک‌های نقدی دولتی، راهکار مناسبی برای نجات تولیدکنندگان نیست و دردی از تولیدکننده دوا نمی‌کند، پرداخت وام نیز وضعیت مشابهی دارد و متولیان امر باید با برنامه‌ریزی و مدیریت کارا، مشکل را در سطوح کلان حل کنند.
نوسان قیمت و ارز نیز بزرگترین ضربه را به تولیدکننده زده و جلوگیری از این نوسانات، تنها راه حمایت واقعی از تولیدکنندگان است، با این نوسانات، سرمایه تولیدکننده کاهش یافته و دیگر توان خرید و تولید ندارد؛ به طوری که نتوانسته‌ایم در میانه این تورم، روند رو به رشدی داشته باشیم.
با این وجود کارآفرینان با چالش‌های متفاوتی روبرو هستند و در گام اول، یعنی ریسک‌پذیری را به جان می‌خرند و توان لازم برای رفع موانع را دارند و اجازه نمی‌دهند چرخ تولید با مانع مواجه شود.
ایرنا:راهکار شما برای برون رفت از این مشکلات چیست؟
نعمتی: فروش همیشه قلب تپنده یک واحد تولیدی است و رمز موفقیت در این حوزه، نه در «علم فروش»، بلکه در «روابط عمومی قوی» و «معرفی مؤثر محصول» است، در حالی‌که در گذشته که شرایط به مراتب بهتر بود، بسیاری از کارخانجات به دلیل مشکل در فروش تولیدات، شکست خوردند.
موفقیت در هر کاری منوط به استفاده بهینه از فرصت‌هاست، حتی زمانی که به صورت مانع در مسیر قرار می‌گیرند، لزوم برنامه‌ریزی دقیق مکانی و زمانی و همچنین به‌کارگیری و سپردن کار به نیروهای متخصص و کاربلد برای ایجاد یک مجموعه قدرتمند ضروری است.
در سیستم دولتی ما افراد زحمت‌کش و کاربلد زیاد هستند، اما متأسفانه به دلیل عدم آشنایی تخصصی با قوانین و پروسه‌های اداری، تولیدکننده در زمینه مجوزها با مشکل مواجه می‌شود و این امر موجب از دست رفتن زمان و در نهایت، زیان‌های سنگین به دلیل عقب‌افتادن از برنامه‌ها می‌شود.
در این زمینه مدیران باید مشاوران قوی در تخصص‌های مختلف در کنار خود داشته باشند و با توجه به روند رو به رشد صنعت ملایر در سال‌های اخیر، وجود یک مشاور قوی در حوزه صنعت برای مدیران این حوزه لازم و ضروری است.
امروزه در تمام دنیا تولید حرف اول را می‌زند و بخش اعظم و مهم اقتصاد کشور هم به این موضوع وابسته است و به نظر می‌رسد نگاه ویژه دولتمردان باید به واحدها و کارگاه‌های کوچک در سطح روستاها و شهرهای کوچک بیشتر معطوف شود.
ایرنا: در تولید محصولات صادرات نیز دارید؟
نعمتی: ملایر در بخش‌های مختلف صادرات کالا موفق عمل کرده و نیمی از صادرات استان همدان را به خود اختصاص داده است و در صنایع غذایی نیز موفقیت‌های خوبی داشته و امروز خیارشور سامن یک برند صادراتی استان و شهرستان به شمار می‌رود.
ما با اقدامات بازاریابی، افزایش کیفیت تولید محصول و برندسازی، موفق شده‌ایم به کشورهایی همچون عمان، قطر، امارات، عراق و افغانستان صادرات داشته باشیم و در صدد افزایش مقاصد صادراتی هستیم.
این در حالیست که طی سال‌های گذشته، تمام تولیدکنندگان به دلیل بروز مشکلات و تحریم‌ها، در حوزه صادرات و نقل و انتقال ارز با سختی‌های زیادی مواجه شده‌اند، اگرچه محصولات تولیدی از کیفیت بالایی برخوردار است، اما این موانع چالش بزرگی پیش روی صادرات ما است.
تاب‌آوری صنعت ملایر در عرصه صادرات و همچنین آسیب‌پذیری آن در برابر مشکلات بین‌المللی و بانکی از دیگر موارد است و با وجود تداوم فعالیت مشتریان، تولیدکنندگان شهرستان ملایر به دلیل افزایش قابل توجه قیمت تمام‌شده محصولات، توان رقابت با رقبای خود در شرایط کنونی را از دست داده‌اند.
از سوی دیگر روند طولانی و دشوار دریافت مجوزها از ادارات مرتبط مانند گمرک، استاندارد، غذا و دارو و صنعت، معدن و تجارت؛ مشکلاتی را برای صادرات محصولات ما ایجاد می‌کند که متاسفانه این نهادها به جای تسهیل‌گر بودن و کمک به چرخه تولید، با طولانی‌کردن فرآیندهای اداری، بر دشواری‌های موجود می‌افزایند.
و سخن آخر:
نعمتی: امروز انتقال فناوری یکی از ضرورت‌هاست و تشویق به همکاری با شرکت‌های خارجی برای انتقال دانش فنی و تکنولوژی‌های روز دنیا در زمینه فرآوری و نگهداری، رکن مهم تولید و حضور موفق در بازارهای ملی و جهانی است، رفع بروکراسی اداری و اتحادیه یا تعاونی قدرتمند نیز می‌تواند این صنعت را در حرکت به سمت جلو کمک کند و می‌تواند قدرت چانه‌زنی آنها را در خرید مواد اولیه، فروش محصول و صادرات افزایش دهد.
از نظر من حمایت از تحقیقات و توسعه نیز در این صنعت غذایی بسیار مهم و ضروری به نظر می‌رسد، رفع موانع صنعت خیارشور ملایر نیازمند یک برنامه جامع، همکاری سه جانبه بین دولت (استان و شهرستان)، بخش خصوصی (تولیدکنندگان) و دانشگاه است و با تمرکز بر راهکارهای عملیاتی همچون توسعه کشت قراردادی، برندسازی، نوسازی فناوری و تسهیل مقررات، می‌توان این صنعت بومی و ارزشمند را نه تنها حفظ کرد، بلکه به یکی از قطب‌های اصلی اشتغال و صادرات غیرنفتی در جهان تبدیل کرد.