به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، نان، یکی از اصلی‌ترین اقلام مصرفی مردم، این روزها درگیر معضلی پیچیده شده که هم دولت، هم نانوایی‌ها و هم مردم را متضرر کرده است. موضوع گران‌فروشی نان در بازار، شکافی عمیق در سیستم توزیع و قیمت‌گذاری ایجاد کرده که نه تنها به سود هیچ‌کدام از طرفین نیست، بلکه مشکل را روز به روز پیچیده‌تر می‌کند.
در حالی که دولت یارانه‌ای برای نان در نظر گرفته و قیمت مصوب مشخص شده است، نانوایی‌ها از این قیمت‌ها راضی نیستند. آنها معتقدند قیمت‌های فعلی به صرفه نیست و برای جبران هزینه‌های بالای تولید و مواد اولیه مجبورند نان را گران‌تر بفروشند. این موضوع باعث شده مردم در بازار ناچار شوند پول بیشتری بابت نان بپردازند، حتی فراتر از قیمت رسمی.
-
در ادامه حتما بخوانید
۳ تا بخر؛ یکی ببر/ نان همچنان چند نرخی است
۳ تا بخر؛ یکی ببر/ نان همچنان چند نرخی است
دولت در زیان، نانوایی‌ها در فشار
از سوی دیگر، دولت نیز به خاطر یارانه‌ای که به نان اختصاص می‌دهد، متحمل ضرر مالی شده است. با وجود تلاش برای تنظیم بازار، این چرخه معیوب باعث شده فشار اقتصادی روی هر سه ضلع این معادله افزایش یابد. دولت از یک طرف باید یارانه دهد، نانوایی‌ها برای ادامه فعالیت مجبور به افزایش قیمت هستند و مردم هم هزینه‌های بالاتری را متحمل می‌شوند.
اختلاف فاحش قیمت آرد؛ چالش اصلی یارانه نان
یکی از دلایل اصلی این معضل، اختلاف بسیار زیاد قیمت آرد یارانه‌ای با آرد بازار آزاد است که نظارت و کنترل را دشوار کرده است. علی جعفری، نماینده مردم تبریز در مجلس، با اشاره به این موضوع گفت: آرد آزاد و سهمیه‌ای ۲۱ برابر تفاوت قیمت دارند.
محمدعلی رمضانی، سرپرست اداره کل غله و خدمات بازرگانی مازندران نیز اعلام کرده است: با وجود فاصله حدود ۲۷ برابری قیمت آرد دولتی و آزاد، بروز تخلف و انحراف در این حوزه محرز است.
از سوی دیگر، مدیر غله و خدمات بازرگانی استان ایلام تاکید دارد که دولت، حدود ۳۰ برابر قیمت تمام شده تولید نان، به مردم یارانه می‌دهد و به ازای هر کیسه آرد، ۱۲ میلیون ریال هزینه می‌کند. به گفته اصغر باباخانی هر کیسه آرد تنها با قیمت ۴۸ هزار تومان به نانوایی‌ها تحویل داده می‌شود که این مسئله یارانه سنگینی در حد یارانه بنزین بر دوش دولت تحمیل کرده است.
برای شکستن این چرخه معیوب و کاهش فشار بر هر سه گروه، یکی از راهکارهای مؤثر، پرداخت مستقیم یارانه نان به مردم است. به این صورت، مصرف‌کنندگان توان خرید خود را حفظ می‌کنند، نانوایی‌ها قیمت واقعی و منصفانه خود را دریافت می‌کنند و دولت نیز می‌تواند یارانه را به صورت هدفمند و شفاف‌تری توزیع کند.
وزیر دادگستری با اشاره به نظر برخی کارشناسان اظهار داشت: یک دیدگاه کارشناسی وجود دارد که می‌گوید یارانه آرد باید به آخر چرخه منتقل شود. یعنی آرد آزاد شود و یارانه مستقیماً به مردم پرداخت گردد. مردم با کارت یارانه‌ای بتوانند نان خریداری کنند و رقابت میان نانوایان بر سر کیفیت شکل گیرد.
وی افزود این طرح قبلاً هم مطرح بوده اما به دلیل شرایط کشور اجرای آن به تعویق افتاده است.
رحیمی همچنین توضیح داد: در تهران بسیاری از نانوایی‌ها آزادپز شده‌اند و مردم نان گران‌تر می‌خرند. حتی اتحادیه نانوایان اخیراً تصمیم گرفته برای آزادپزها هم نرخ تعیین کند تا تخلفات آنها کنترل شود. در استان‌های دیگر، به دلیل هزینه‌های کمتر، نرخ مصوب بیشتر رعایت می‌شود اما در تهران به دلیل هزینه‌های بالاتر، نانوایان معتقدند نرخ‌ها صرفه اقتصادی ندارند.
وی خاطرنشان کرد: تا زمانی که تصمیم نهایی درباره اصلاح یارانه آرد گرفته نشده، وظیفه اصلی دولت و سازمان تعزیرات برخورد جدی با متخلفان است. همه نانوایی‌ها موظف به نصب نرخ‌نامه و رعایت قیمت مصوب هستند و اتحادیه‌ها نیز اگر نرخ پایین است باید استدلال خود را ارائه دهند.
بسیاری از کارشناسان، پرداخت یارانه مستقیم به مصرف‌کننده نهایی را راه‌حل اصلی این بحران می‌دانند. با وجود تخلفات گسترده و جریمه‌هایی که ظاهراً بازدارنده نیستند، این سؤال مطرح است که چرا با وجود روشن بودن مشکل و راه حل، هنوز این طرح به تأخیر افتاده و تصمیم نهایی گرفته نشده است؟