بشیر اسماعیلی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان در یادداشتی برای خبرگزاری آنا با عنوان «آفت همایش‌زدگی و ضرورت بازنگری در رویکرد‌های موجود» نوشت: حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی پاییز ۱۳۹۳ در پاسخ به نامه معاون اول رئیس جمهور وقت در ارتباط با برگزاری «همایش ملّی ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» و درخواست صدور پیام برای این همایش، مرقومه‌ای به شرح ذیل ارسال فرموده بودند:
«بسم الله الرّحمن الرّحیم
نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟ مگر وضعیت برای شما مسئولان سه قوه روشن نیست؟ با توجه به شرایط مناسب و امیدبخشی که از لحاظ همدلی و هماهنگی و همفکری بین مسئولان امر وجود دارد، چرا اقدام قاطع و اساسی انجام نمی‌گیرد که نتیجه را همه به طور ملموس مشاهده کنند؟ توقع من از آقایان محترم این است که چه با سمینار و چه بدون آن، تصمیمات قاطع و عملی بدون هرگونه ملاحظه‌ای بگیرند و اجرا کنند. موفق باشید.»
پیام رهبر انقلاب را باید کلیدواژه‌ای بسیار مهم در باب نقد همایش‌زدگی موجود در کشور تلقی کرد. اغلب مشکلات موجود اعم از اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و امثال آن برای عموم مردم و مسئولان روشن و شفاف است. اکنون بسیاری از این همایش‌ها و نشست‌ها صرفاً جنبه تبیین مشکلات موجود و توضیح واضحات دارد که جز اتلاف وقت و صرف هزینه‌های بیهوده، دستاورد دیگری در بر نداشته و نخواهد داشت.
در خوشبینانه‌ترین حالت، برگزاری این همایش‌های بیشمار، در راستای قواعد منسوخ و رویه‌های اصلاح نشده پیشین صورت می‌پذیرد که عزم و اراده جدی هم برای رفع آنها وجود ندارند؛ اما حالت بدبینانه‌ای هم وجود دارد و آن، سودآوری برگزاری این همایش‌ها برای عوامل برگزاری آن است. در واقع با پدیده‌ای مواجه هستیم که می‌توان آن را «پیمانکاری همایش» نام گذارد. این پیمانکاران از ما‌به‌التفاوت بودجه همایش با هزینه‌های واقعی سود کلانی به جیب می‌زنند و به این دلیل است که صنعت پررونق همایش به بازتولید این رویه بی فایده دامن می‌زند.
مبارزه با مافیای همایش شاید سخت‌تر از مبارزه با مافیای بانک و خودرو و مسکن و هزار مافیای دیگر نباشد؛ اما روابط پیچیده گروه‌های سودجو در ادارات و سازمان‌های دولتی و شبه دولتی، موجب شده است تا این سازوکار معیوب و بی‌حاصل، سال‌های متمادی بازتولید شود
تجربه شرکت در این همایش‌ها عموماً حاکی از این است که هیچ دستاورد ملموس و کارآمدی پس از برگزاری همایش حاصل نمی‌شود.
چیدمان جلسات مبتنی بر نوعی مدیرسالاری و درجه دوم انگاشتن افراد بدون پست و مقام است به نحوی که ردیف اول به مدیران و مسئولان مربوطه اختصاص داده می‌شود که بار‌ها و به نحو اغراق شده‌ای باید به یمن ورود آنها از جا بلند شد و ادای احترام کرد. در ردیف‌های بعدی اما، مدعوین عادی قرار می‌گیرند که برای پرکردن سالن‌ها و تهیه فیلم و عکس توسط روابط عمومی نهاد مربوطه گرد آورده شده‌اند. آنها یا اسیر خواب‌آلودگی ناشی از ملالت سخنرانی‌های طولانی و پشت سرهم هستند یا برای خلاص شدن از جلسه لحظه شماری می‌کنند.
در اختتامیه این همایش‌ها بعضاً، مسئولان امر که دوستان و همراهان خود را در امور مختلف ممتاز تشخیص داده به آنها لوح سپاس و جوایز نقدی و غیر نقدی اهدا می‌کنند تا چرخه بیهودگی این نوع مراسم تکمیل شده باشد.
این رویه نادرست نه تنها از سال ۹۳ تاکنون اصلاح نشده که وضعیت وخیم‌تری هم به خود گرفته است. در شرایطی که نهاد‌های دولتی و شبه دولتی همواره با مضیقه مالی مواجه هستند و حقوق و تسهیلات کارکنان روز به روز کاهش می‌یابد یا معوقه می‌شود، صرف مخارج هنگفت برای همایش‌های بیهوده، جز تعمیق نارضایتی و سرخوردگی در بین کارکنان نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.
در دوران همه گیری کرونا، تجربه وبینار‌ها نشان داد که تقریباً هر گونه جلسات سخنرانی یا همایش، امکان برگزاری به صورت آنلاین را دارد. حذف هزینه‌های گزاف تهیه بلیت هواپیما، اسکان، اجاره سالن، پذیرایی میان وعده و ناهار و شام و ... به علاوه بسته یادبود همایش و دستمزد مجری سرشناس و ده‌ها هزینه دیگر، در تجربه وبینار‌ها میسر شد، بدون آنکه به فردی به جز مافیای برگزاری همایش در ایران لطمه‌ای وارد شود.
اکنون می‌توان دوباره به وبینار روی آورد یا اینکه برگزاری همایش صرفاً به موارد بسیار خاص با دستاورد قابل ملاحظه محدود شود.
مبارزه با مافیای همایش شاید سخت‌تر از مبارزه با مافیای بانک و خودرو و مسکن و هزار مافیای دیگر نباشد؛ اما روابط پیچیده گروه‌های سودجو در ادارات و سازمان‌های دولتی و شبه دولتی، موجب شده است تا این سازوکار معیوب و بی‌حاصل، سال‌های متمادی بازتولید شود.
این یادداشت که با پیام ارزشمند رهبر انقلاب آغاز شد را با بیانات ایشان در نقد فساد در کشور به اتمام می‌رسانیم؛ آنجایی که واپسین روز‌های سال ۱۳۹۶ گفتند: «باید با فساد و ظلم مبارزه شود، البته خیلی سخت است، فساد مثل اژد‌های هفت سر افسانه‌هاست. یک سرش را که میزنی با 6 سر دیگر حرکت می‌کند. از بین بردنش آسان نیست. آن کسانی که متنفع از فساد هستند، برخورد با اینها کار بسیار سختی است ولی حتما باید انجام بگیرد.»
انتهای پیام/