به گزارش روز شنبه ایرنا از بخش اسپانیولی تارنمای بی‌بی‌سی، طی دو ماه گذشته، ارتش آمریکا مجموعه‌ای از ناوهای جنگی، هواپیماهای جنگنده، بمب‌افکن‌ها، تفنگداران دریایی، پهپادها و هواپیماهای جاسوسی را در کارائیب مستقر کرده است. بمب‌افکن‌های دوربرد B-۵۲ در مقابل سواحل ونزوئلا «رزمایش حمله با بمب‌افکن» انجام داده‌اند.
در حالی که تنش‌ها میان واشنگتن و کاراکاس رو به افزایش است، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین استقرار و فعالیت نیروهای سازمان سیا را در ونزوئلا مجاز دانسته است.
ایالات متحده مدعی است در حملاتی به قایق‌های کوچک از مبدا ونزوئلا که حامل «مواد مخدر» و «تروریست‌های مواد مخدر» بودند، ده‌ها نفر را کشته است؛ با این حال هیچ مدرک یا جزئیاتی درباره هویت سرنشینان این قایق‌ها ارائه نکرده است.
این حملات در منطقه با محکومیت گسترده روبه‌رو شده و کارشناسان نیز مشروعیت حقوقی آن را زیر سوال برده‌اند. واشنگتن این اقدامات را بخشی از «جنگ با قاچاق مواد مخدر» معرفی می‌کند، اما بسیاری معتقدند این عملیات در واقع کارزاری برای ارعاب و زمینه‌سازی جهت سرنگونی «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهوری ونزوئلا است.
«کریستوفر ساباتینی» (Christopher Sabatini) پژوهشگر ارشد در امور آمریکای لاتین در اندیشکده‌ی چتم هاوس بر این باور است: موضوع، تغییر رژیم است. احتمالا قصد ندارند تهاجم زمینی انجام دهند؛ امیدشان این است که فقط پیامی هشدارآمیز بفرستند.
وی معتقد است افزایش حضور نظامی، نوعی نمایش قدرت است که هدفش «ایجاد هراس» در دل نیروهای مسلح ونزوئلا و حلقه نزدیک به مادورو است تا شاید علیه او شورش کنند.
مادورو دیروز جمعه در واکنش به استقرار نظامی آمریکا، واشنگتن را به «ساختن پرونده‌ای جعلی علیه کشورش» متهم کرد و گفت که در حال آماده‌سازی یگان‌هایی برای واکنش به هرگونه تهدید است.
وی در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد: قول داده بودند که دیگر وارد هیچ جنگی نشوند، اما حالا در حال ساختن جنگی هستند که ما از وقوع آن جلوگیری خواهیم کرد. چگونه؟ با بسیج ملت‌های آمریکای جنوبی، زیرا همه آمریکای جنوبی و کارائیب یکصدا می‌گویند: نه به جنگ، آری به صلح، آری به رفاه، آری به همزیستی.
مادورو افزود: آنها روایتی مضحک، زشت، جنایتکارانه و کاملا دروغین می‌سازند و دروغ بودن آن از پیش ثابت شده است. ونزوئلا کشوری عاری از تولید برگ کوکا و کوکائین است و ما تلاش می‌کنیم به‌طور کامل جلوی عبور ۵ درصد اندکی را که از کلمبیا وارد می‌شود، بگیریم.
رصد نیروهای آمریکایی در منطقه کارائیب
«بی‌بی‌سی وریفای» بر اساس اطلاعات موجود درباره مسیر ناوها و هواپیماهای آمریکایی در منطقه همراه با تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های شبکه‌های اجتماعی از موقعیت نیروهای نظامی آمریکایی اعلام کرد این استقرار به‌طور مداوم در حال تغییر است و تا تاریخ ۲۳ اکتبر (یکم آبان)، ۱۰ کشتی نظامی آمریکا در منطقه شناسایی شده‌اند، از جمله ناوشکن‌های موشک‌انداز، کشتی‌های تهاجم آبی-خاکی و نفت‌کش‌های نظامی برای سوخت‌رسانی در دریا.
وزارت جنگ آمریکا دیروز جمعه اعلام کرد که دستور اعزام ناو هواپیمابر آمریکا ناو هواپیمابر «جرالد آر. فورد» (USS Gerald R. Ford) را به دریای کارائیب صادر کرده است؛ بزرگ‌ترین کشتی جنگی جهان که توانایی حمل تا ۹۰ فروند هواپیما را دارد.
پاداش برای دستگیری مادورو
بی‌بی‌سی در ادامه آورده است: بر هیچکس پوشیده نیست که دولت آمریکا، به‌ویژه «مارکو روبیو» وزیر امور خارجه این کشور خواهان سرنگونی مادورو است.
وی در اوایل سال جاری (۲۰۲۵) در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز مدعی شده بود که مادورو «دیکتاتوری وحشتناک» است و وقتی از او پرسیدند آیا خواهان کنار رفتن مادورو از قدرت است، پاسخ داد: روی آن کار خواهیم کرد.
اما حتی منتقدان سرسخت مادورو، از جمله روبیو، اذعان دارند که درخواست صریح برای تغییر رژیم با حمایت ارتش دشوار است.
اپوزیسیون ونزوئلا مدت‌هاست که از نیروهای مسلح می‌خواهد از مادورو جدا شوند.
ترامپ در کارزار انتخاباتی سال ۲۰۱۶ خود وعده داده بود که «دیگر برای سرنگونی رژیم‌های خارجی وارد عمل نخواهد شد» و به «پایان جنگ‌های بی‌پایان» اشاره کرده بود.
با این حال، چندین رویداد روابط دو کشور را متشنج کرده است. از جمله، در سال ۲۰۱۹ سفارت ایالات متحده در کاراکاس تعطیل شد.
پس از انتخابات سراسری ژوئیه ۲۰۲۴ (اوایل مرداد ۱۴۰۳)، ایالات متحده از به رسمیت شناختن مادورو به‌عنوان رئیس‌جمهوری قانونی ونزوئلا سر باز زد.
افزایش پاداش برای بازداشت مادورو
آمریکا پاداش اطلاعات برای دستگیری مادورو را به ۵۰ میلیون دلار افزایش داده است؛ اقدامی که به گفته واشنگتن، با هدف تشویق حلقه نزدیکان مادورو انجام شده است. با این حال، تاکنون هیچ تاثیری نداشته است.
«خوسه ایگناسیو اِرناندز» (José Ignacio Hernández) استاد حقوق ونزوئلایی و پژوهشگر ارشد در مرکز مطالعات امنیت ملی CSIS می‌گوید: ۵۰ میلیون دلار برای نخبگان ونزوئلا مبلغ قابل‌توجهی نیست.
به گفته او، در کشوری غنی از نفت مانند ونزوئلا، فرصت‌های کسب درآمد از راه‌های غیرقانونی بسیار زیاد است. به‌عنوان نمونه، «آلخاندرو آندراده» (Alejandro Andrade) مدیر سابق خزانه‌داری ونزوئلا پیش از محکومیت در ایالات متحده به جرم پول‌شویی، بیش از یک میلیارد دلار رشوه دریافت کرده بود.
به نوشته بی‌بی‌سی، تحلیلگران بر این باورند که ارتش ونزوئلا عنصر کلیدی در هرگونه تغییر قدرت است، اما برای آن‌که علیه مادورو اقدام کند، احتمالا به تضمین مصونیت قضایی نیاز خواهد داشت.
«مایکل آلبرتوس» (Michael Albertus) استاد علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو و متخصص آمریکای لاتین، تردید دارد که حتی پاداشی تا ۵۰۰ میلیون دلار بتواند اطرافیان مادورو را به خیانت وادار کند.
در این راستا، تحریم‌های اقتصادی علیه ونزوئلا اگر چه بحران اقتصادی و اجتماعی را تشدید کرده‌اند، اما هنوز نتوانسته‌اند چهره‌های بلندپایه را از حمایت از رئیس‌جمهوری این کشور بازدارند.
عملیات ضد مواد مخدر یا پوششی برای فشار سیاسی؟
دونالد ترامپ اعلام کرده که استقرار نیروهای نظامی در منطقه به دلیل جنگ اعلامی او علیه قاچاقچیان مواد مخدر است. وی ادعا کرد که یکی از کشتی‌هایی که در ۱۶ اکتبر (۲۴ مهر) توسط ایالات متحده مورد حمله قرار گرفت، «پر از مخدر فنتانیل بوده است.»
این در حالی است که فنتانیل، به طور عمده در مکزیک تولید می‌شود، نه آمریکای جنوبی، و از طریق مرز جنوبی وارد آمریکا می‌شود.
ساباتینی معتقد است: «مساله مواد مخدر نیست. اما ترامپ روایت مخالفان ونزوئلا را پذیرفته است که این فقط یک دیکتاتوری نیست، بلکه یک رژیم جنایتکار است.»
وزارت دادگستری آمریکا از سال ۲۰۲۰، مادورو را به رهبری یک سازمان قاچاق مواد مخدر و تروریسم مواد مخدر معروف به «کارتل خورشیدها» (cartel de los Soles) متهم کرده است؛ اتهامی که رئیس‌جمهوری ونزوئلا قاطعانه آن را رد می‌کند.
دولت آمریکا استقرار ناوها و نیروهای خود را با هدف مبارزه با قاچاق مواد مخدر در دریای کارائیب و اقیانوس آرام اعلام کرده است.
این در حالی است که ونزوئلا مقادیر زیادی کوکائین تولید نمی‌کند و این ماده مخدر به طور عمده از کلمبیا، پرو و بولیوی می‌آید. مقداری کوکائین از طریق ونزوئلا قاچاق می‌شود و خود دولت کاراکاس اعلام می‌کند که در حال مقابله با آن است.
گزارش سال ۲۰۲۵ اداره مبارزه با مواد مخدر ایالات متحده خاطرنشان می‌کند که ۸۴ درصد کوکائین توقیف شده در ایالات متحده از کلمبیا می‌آید؛ این نهاد در گزارش خود به کشورهای دیگر اشاره می‌کند، اما از ونزوئلا نام نمی‌برد.
هفت عملیات اول نیروهای آمریکایی در کارائیب انجام شد که در مقایسه با اقیانوس آرام، که عملیات‌های بعدی در آنجا انجام شد، مسیر دریایی اصلی برای قاچاق مواد مخدر نیست.
تقویت نیروی دریایی و هوایی آمریکا در منطقه کارائیب
به گفته تحلیلگران نظامی، رهگیری مواد مخدر در دریا به نیرویی به بزرگی نیرویی که در حال حاضر توسط ایالات متحده مستقر شده است، نیاز ندارد.
علاوه بر کشتی‌های آمریکایی که بی‌بی‌سی در اطراف پورتوریکو، جایی که ایالات متحده پایگاه نظامی دارد، ردیابی کرد، تصاویر ماهواره‌ای همچنین دو کشتی را در حدود ۷۵ مایلی (۱۲۳ کیلومتری) شرق ترینیداد و توباگو نشان داد.
یکی از آنها یک رزم‌ناو موشک‌انداز به نام USS Lake Erie بود.
به گفته «بردلی مارتین» کاپیتان سابق نیروی دریایی ایالات متحده و محقق ارشد سیاست‌گذاری در شرکت «رند» (RAND)، به نظر می‌رسد کشتی دیگر MV Ocean Trader باشد.
این یک کشتی باری تغییر شکل یافته است که برای پشتیبانی از ماموریت‌های نیروهای ویژه در رابطه با قاچاق تجاری طراحی شده است و می‌تواند پهپادها، هلیکوپترها و قایق‌های کوچک را در خود جای دهد.
این هواپیما می‌تواند از طیف گسترده‌ای از ماموریت‌ها پشتیبانی کند، از جمله شناسایی در آماده‌سازی برای حملات. اما مارتین تاکید می‌کند که حضور آن «لزوما به این معنی نیست که چنین فعالیت‌هایی در حال انجام یا برنامه‌ریزی شده است.»
آمریکا همچنین حضور هوایی خود را در منطقه تقویت کرده است: بی‌بی‌سی وریفای چندین هواپیمای نظامی آمریکایی را در پورتوریکو شناسایی کرده است.
«استو ری» (Stu Ray) تحلیلگر ارشد سرویس‌های اطلاعاتی مک‌کنزی اعلام کرده که یک تصویر ماهواره‌ای که در ۱۷ اکتبر (۲۵ مهر) گرفته شده، جت‌های جنگنده اف-۳۵ را در باند فرودگاه نشان می‌دهد؛ احتمالا اف-۳۵بی.
اینها هواپیماهای رادارگریز بسیار پیشرفته‌ای هستند که به دلیل قابلیت برخاست کوتاه و فرود عمودی خود ارزشمند هستند.
در رسانه‌های اجتماعی، یک خلبان جت خصوصی ویدئویی از یک پهپاد MQ-۹ Reaper را که در فرودگاه رافائل اِرناندز در پورتوریکو فیلمبرداری شده بود، به اشتراک گذاشت.
ایالات متحده از آنها برای انجام حملات و عملیات نظارتی در افغانستان، سوریه، لیبی و مالی استفاده کرده است.
در اوایل ماه اکتبر، بی‌بی‌سی وریفای سه بمب‌افکن بی-۵۲ را که بر فراز کارائیب پرواز می‌کردند و به سواحل ونزوئلا نزدیک می‌شدند، ردیابی کرد.
نیروی هوایی آمریکا سپس تایید کرد که این هواپیماها در یک «نمایش حمله بمب‌افکن» شرکت کرده‌اند.
بمب‌افکن‌های B-۱ و هواپیماهای جاسوسی P-۸ Poseidon نیز بر فراز سکوهای ردیابی هواپیما دیده شده‌اند.
تصاویری که در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است، بالگردهای نظامی را نیز نشان می‌دهد که در سواحل ترینیداد و توباگو در حال عملیات هستند.
برخی از آنها بوئینگ MH-۶M Little Birds با نام مستعار Killer Eggs هستند که توسط نیروهای ویژه ایالات متحده استفاده می‌شوند.
آنچه سازمان سیا می‌تواند در داخل ونزوئلا انجام دهد
زمانی که از ترامپ پرسیده شد که آیا سازمان سیا مجوز حذف مادورو را دریافت کرده است، او از پاسخ به این سوال طفره رفت و گفت که پاسخ دادن به آن «مسخره» خواهد بود.
وی همچنین گفت که ایالات متحده در حال «بررسی زمینی» است، که اشاره به عملیات نظامی احتمالی در خاک ونزوئلا داشت.
به نوشته بی‌بی‌سی، به دلیل سابقه طولانی آمریکا در مداخله‌های پنهانی، تلاش برای سرنگونی رژیم‌ها و حمایت از دیکتاتوری‌های نظامی راست‌گرا در گذشته، به ویژه در شیلی و برزیل، بسیاری در آمریکای لاتین به سازمان سیا با سوءظن بسیاری می‌نگرند.
«ند پرایس» سخنگوی سابق وزارت خارجه آمریکا گفت اقدامات پنهانی سازمان سیا می‌تواند «اشکال مختلفی» داشته باشد. «آنها می‌توانند عملیات اطلاعاتی باشند. می‌توانند عملیات خرابکاری باشند. می‌توانند تامین مالی احزاب مخالف باشند. می‌توانند تا سرنگونی یک رژیم پیش بروند. گزینه‌های زیادی بین معتدل‌ترین گزینه و رادیکال‌ترین گزینه وجود دارد.»
فعالیت سیا همچنین می‌تواند شامل استفاده از ماموران برای تعقیب قاچاقچیان مظنون مواد مخدر در داخل ونزوئلا باشد.
ساباتینی معتقد است که از آنجایی که ونزوئلا مرکز اصلی تولید مواد مخدر نیست، هیچ آزمایشگاه کوکائین یا فنتانیل برای «از بین بردن» وجود ندارد، اما باند فرودگاه یا بندرها می‌توانند به هدف حمله‌های آمریکا تبدیل شوند.
این کارشناس خاطرنشان می‌کند که سوال بزرگ این است که ترامپ تا چه مدت حاضر است این همه تسلیحات ایالات متحده را در کارائیب مستقر نگه دارد.
اگر هدف اصلی این استقرار نظامی تهدید مادورو باشد، مشخص نیست که آیا برای تحریک، کافی خواهد بود یا خیر.