به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ پس از سال‌ها کشمکش سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک، اکنون به نظر می‌رسد تنش میان ایالات متحده آمریکا و ونزوئلا وارد مرحله‌ای بی‌سابقه شده است؛ مرحله‌ای که احتمال درگیری نظامی مستقیم را در منطقه کارائیب افزایش داده است.
ماجرا از آنجا آغاز شد که ارتش آمریکا با ادعای مقابله با قاچاق مواد مخدر، حملاتی هوایی را علیه کشتی‌هایی انجام داد که به گفته واشنگتن، در حال انتقال محموله‌های غیرقانونی از ونزوئلا به آمریکا بودند. این حملات، در کنار استقرار گسترده‌ی تجهیزات نظامی آمریکا در آب‌های مجاور ونزوئلا، به سرعت با واکنش تند دولت نیکولاس مادورو مواجه شد.
حضور نظامی سنگین آمریکا در سواحل ونزوئلا
طبق گزارش‌های رسمی، ارتش آمریکا ناوگانی متشکل از:
ناوشکن‌های موشک‌انداز
گروه عملیات آبی-خاکی ایوجیما
زیردریایی هسته‌ای
بمب‌افکن‌های B-52 و B-1B
هواپیماهای شناسایی P-8
و حدود ۴۵۰۰ نیروی نظامی
را در منطقه مستقر کرده است. هدف رسمی از این عملیات‌ها، مقابله با "قاچاق مواد مخدر" اعلام شده، اما تحلیل‌گران سیاسی می‌گویند این تحرکات بیش از آنکه عملیات ضدقاچاق باشد، نمایشی از قدرت نظامی علیه دولت مادورو است.
در پاسخ به این اقدامات، نیکولاس مادورو ضمن بسیج نیروهای ارتش، مردم کشورش را به پیوستن به میلیشیاهای محلی دعوت کرد. وزیر دفاع ونزوئلا، ولادیمیر پادرینو لوپز نیز در اظهاراتی کم‌سابقه اعلام کرد:«با بزرگ‌ترین تهدید قرن گذشته مواجه هستیم. ارتش ونزوئلا آماده است از هر وجب خاک کشور دفاع کند.»
تاریخچه خصومت؛ ریشه بحران کجاست؟
تنش میان آمریکا و ونزوئلا ریشه‌ای عمیق دارد. کشف ذخایر عظیم نفتی در این کشور در قرن بیستم باعث شد ونزوئلا برای دهه‌ها به یکی از مهره‌های مهم ژئوپلیتیک برای ایالات متحده تبدیل شود.
اما با ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۹۷۶ و روی کار آمدن دولت‌های چپ‌گرا، مسیر روابط دو کشور به سرعت تغییر کرد. پس از هوگو چاوز و به‌ویژه با روی کار آمدن مادورو در ۲۰۱۳، روابط ونزوئلا با کشورهایی مانند روسیه، چین، ایران و کوبا گسترش یافت و به همین نسبت، شکاف با آمریکا عمیق‌تر شد.
در پی بحران اقتصادی و موج مهاجرت میلیونی از ونزوئلا، آمریکا تحریم‌های فلج‌کننده‌ای علیه این کشور اعمال کرد و حتی مشروعیت انتخاب مجدد مادورو در ۲۰۱۸ را به رسمیت نشناخت
تحریم شرکت نفتی PDVSA
توقیف دارایی‌های خارجی
محدودیت در فروش طلا و سایر منابع معدنی
ممانعت از واردات کالاهای اساسی و تجهیزات صنعتی
ترامپ و سیاست فشار حداکثری بر کاراکاس
دولت ترامپ در راستای سیاست فشار حداکثری، مادورو را به قاچاق مواد مخدر و پول‌شویی متهم کرد و حتی برای دستگیری او، جایزه ۱۵ میلیون دلاری تعیین کرد.
ترامپ مدعی شد که ونزوئلا مسیر اصلی قاچاق مواد مخدر به آمریکاست. این در حالی‌ست که طبق آمار رسمی، سهم ونزوئلا از قاچاق کوکائین به آمریکا زیر ۱۰ درصد است و مسیر اصلی از کلمبیا – متحد استراتژیک واشنگتن – می‌گذرد.
ارتش آمریکا اعلام کرد یک کشتی حامل مواد مخدر که از سواحل ونزوئلا حرکت کرده بود را هدف قرار داده است. در این حمله ۱۱ نفر از سرنشینان کشتی کشته شدند، کشتی متعلق به گروه "ترن دی آراگو" معرفی شد. آمریکا آن را تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی دانست.
مادورو با انتشار پیام‌های ویدیویی، صحت ادعاهای آمریکا را زیر سوال برده و آن را توجیهی برای جنگ‌طلبی جدید خواند.
جنگ بی‌پایان علیه ونزوئلا
در سخنرانی پرحرارتی در میدان بولیوار کاراکاس، مادورو اقدامات واشنگتن را به چالش کشید:«آمریکا پس از شکست در ویتنام، عراق و افغانستان، اکنون به دنبال پروژه‌ی جنگ بی‌پایان جدیدی است؛ این بار در کارائیب.»
وی از مردم آمریکا خواست که در برابر این "جنگ ساختگی" بایستند و نگذارند کشورشان وارد درگیری نظامی تازه‌ای شود.
کارشناسان بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه‌ی حقوق دریاها، معتقدند که حمله به کشتی‌های مظنون در آب‌های بین‌المللی فاقد مشروعیت حقوقی است، زیرا:
آمریکا عضو کنوانسیون حقوق دریاها نیست
اثبات تهدید بودن یک کشتی در آب‌های آزاد، مستلزم مدارک محکمه‌پسند است
هیچ سازمان بین‌المللی این حملات را تأیید نکرده است
منابع ونزوئلا زیر ذره‌بین قدرت‌ها
ونزوئلا با داشتن بزرگ‌ترین ذخایر نفت جهان (بیش از ۳۰۳ میلیارد بشکه) و دارایی‌هایی مانند:
۱۶۱ تن طلا
منابع معدنی کمیاب به ارزش دو تریلیون دلار
به هدفی جذاب برای قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. برخی تحلیل‌گران معتقدند که نفت، دلیل اصلی سیاست‌های تهاجمی آمریکا در این منطقه است.
در واکنش به تحریم‌ها و فشارهای غرب، کاراکاس روابط خود را با شرق تقویت کرده است. این روابط شامل:
فروش نفت با ارزهای غیردلاری به چین
پروژه‌های مشترک انرژی با روسیه
انتقال فناوری پالایش نفت و زیرساخت توسط شرکت‌های چینی
حمایت سیاسی و نظامی از سوی مسکو
این اتحادها، زنگ خطر را برای واشنگتن به صدا درآورده است؛ چرا که نزدیکی قدرت‌های شرقی به حیاط‌خلوت سنتی آمریکا از نظر استراتژیک غیرقابل تحمل تلقی می‌شود.
آینده تنش آمریکا و ونزوئلا چگونه خواهد بود؟
سناریوی اول: درگیری محدود نظامی
در صورت ادامه حملات آمریکا و پاسخ دفاعی ونزوئلا، احتمال درگیری دریایی یا هوایی محدود وجود دارد. چنین درگیری‌هایی ممکن است به سرعت گسترش یابد و موجب تلفات انسانی گسترده شود.
سناریوی دوم: بازگشت به دیپلماسی
با فشار افکار عمومی و مداخلات بین‌المللی، ممکن است دو کشور به میز مذاکره بازگردند. برخی منابع نزدیک به ترامپ نیز اشاره کرده‌اند که دیپلماسی هنوز به طور کامل کنار گذاشته نشده است.
سناریوی سوم: کودتا یا تغییر دولت
در گذشته، آمریکا از کودتاهای نظامی برای تغییر حکومت در آمریکای لاتین استفاده کرده است. احتمال تلاش برای تحریک ارتش ونزوئلا یا گروه‌های اپوزیسیون به کودتا، همچنان در سناریوهای محتمل تحلیل‌گران وجود دارد.
سازمان ملل، اتحادیه اروپا، و بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین خواستار خویشتن‌داری شده‌اند. چین و روسیه نیز به صورت تلویحی اقدامات آمریکا را محکوم و از حق حاکمیت ونزوئلا دفاع کرده‌اند.
رفتارهای نظامی آمریکا در منطقه کارائیب، استفاده از کشتی‌های جنگی، ناو هواپیمابر، هواپیماهای شناسایی و حضور نظامیان، همه نشان می‌دهند که واشنگتن به سمت پروژه‌ای پرریسک در نیم‌کره غربی پیش می‌رود.
ونزوئلا، با تمام بحران‌های داخلی‌اش، نشان داده که آمادگی کامل برای دفاع از خود را دارد. اگرچه این کشور به لحاظ اقتصادی و تسلیحاتی قابل مقایسه با آمریکا نیست، اما تجربه جنگ‌های نامتقارن و حمایت بازیگران خارجی، می‌تواند مانعی جدی در مسیر جاه‌طلبی‌های کاخ سفید باشد.
رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، در جریان سفر به آسیا و در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره وضعیت در ونزوئلا، اظهار داشت: «ما عملاً جلوی ورود مواد مخدر را از طریق دریا گرفتیم و خیلی زود از مسیر زمین هم متوقف می‌کنیم.آن‌ها دیگر تمایلی به ادامه این کار نخواهند داشت؛ شما خواهید دید که جلوی ورود زندانیان، قاچاقچیان و معتادان را گرفته‌ایم.
ترامپ تأکید کرد: ما تقریباً جلوی همه چیز را گرفته‌ایم، به جز کسانی که به‌طور قانونی وارد می‌شوند. بسیاری از مردم به شکل قانونی و پس از طی مراحل مشخص وارد می‌شوند.