پژوهشگران موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در تازه‌ترین تحقیق خود به یافته‌ای دست یافته‌اند که می‌تواند مسیر ترمیم طبیعی روده را دگرگون کند.
بر اساس نتایج این مطالعه اسیدآمینه‌ای به نام سیستئین (Cysteine) نقش کلیدی در بازسازی و ترمیم طبیعی روده کوچک دارد و مصرف مواد غذایی سرشار از آن می‌تواند توانایی بدن در ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده روده را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
در این پژوهش که نتایج آن در مجله Nature منتشر شده است، محققان نشان دادند که سیستئین با فعال‌سازی یک مسیر سیگنال‌دهی ایمنی سلول‌های بنیادی را تحریک می‌کند تا بافت‌های جدید روده‌ای را بازسازی کنند. این یافته می‌تواند گامی مهم در درمان آسیب‌های ناشی از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی باشد؛ چراکه این نوع آسیب‌ها از شایع‌ترین عوارض درمان‌های سرطان محسوب می‌شوند.
به گفته عمر ییلماز، استاد زیست‌شناسی و مدیر ابتکار سلول‌های بنیادی MIT و از اعضای مؤسسه کوخ MIT این مطالعه نشان می‌دهد اگر بتوانیم به بیماران رژیم غذایی غنی از سیستئین یا مکمل آن بدهیم، احتمالاً می‌توانیم آسیب‌های ناشی از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی را کاهش دهیم. نکته قابل‌توجه این است که ما از یک ترکیب طبیعی غذایی استفاده می‌کنیم، نه از یک مولکول مصنوعی.
ییلماز که نویسنده ارشد این مقاله است تاکید دارد این نخستین مطالعه‌ای است که یک ماده مغذی خاص را به‌طور مستقیم به افزایش ظرفیت بازسازی روده پیوند می‌دهد. نویسنده اصلی مقاله فانگتائو چی، پژوهشگر پسادکتری موسسه کوخ است.
تغذیه و بازسازی روده
پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی متفاوت تاثیر چشمگیری بر عملکرد سلول‌های بنیادی دارند. برای مثال رژیم‌های پرچرب با افزایش خطر چاقی و دیابت مرتبط‌اند، در حالی که رژیم‌های کم‌کالری به طول عمر بیشتر در گونه‌های مختلف کمک می‌کنند. با این حال هنوز دانسته‌های اندکی درباره تاثیر مواد مغذی منفرد بر سرنوشت سلول‌های بنیادی و سلامت بافت‌ها وجود دارد.
تیم تحقیقاتی MIT در این مطالعه موش‌ها را با رژیم‌هایی تغذیه کرد که هرکدام سرشار از یکی از ۲۰ اسیدآمینه اصلی بودند. بررسی‌ها نشان داد که سیستئین قوی‌ترین اثر را دارد و باعث افزایش چشمگیر سلول‌های بنیادی و سلول‌های پیش‌ساز (سلول‌های نابالغی که به سلول‌های بالغ روده‌ای تبدیل می‌شوند) می‌شود.
در ادامه محققان کشف کردند که جذب سیستئین از غذا زنجیره‌ای از واکنش‌های ایمنی را فعال می‌کند. سلول‌های روده‌ای پس از جذب سیستئین، آن را به ترکیبی به نام کوآنزیم A (CoA) تبدیل می‌کنند. این ترکیب سپس به لایه مخاطی روده منتقل می‌شود، جایی که سلول‌های ایمنی CD۸ T آن را جذب کرده و شروع به تکثیر و ترشح مولکولی سیگنال‌دهنده به نام IL-۲۲ می‌کنند.
مولکول IL-۲۲ در تنظیم بازسازی سلول‌های بنیادی روده نقش کلیدی دارد، اما تا پیش از این پژوهش نقش سلول‌های CD۸ T در تولید آن ناشناخته بود. ییلماز در این باره می‌گوید: چیزی که هیجان‌انگیز است، این است که رژیم غذایی غنی از سیستئین باعث گسترش جمعیتی از سلول‌های ایمنی می‌شود که معمولاً با تولید IL-۲۲ ارتباط ندارند. این سلول‌ها در پوشش روده مستقر می‌شوند و درست در همان نقطه‌ای قرار می‌گیرند که باید در برابر آسیب واکنش نشان دهند.
ترمیم آسیب‌های ناشی از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی
در آزمایش‌ها موش‌هایی که از رژیم غذایی غنی از سیستئین استفاده کردند، توانایی بسیار بالاتری در ترمیم آسیب‌های ناشی از پرتودرمانی در لایه روده نشان دادند. همچنین در مطالعات تکمیلی (که هنوز منتشر نشده‌اند) مشخص شد همین رژیم غذایی می‌تواند روند ترمیم پس از درمان با داروی ضدسرطان فلوئورواوراسیل (۵-FU) را نیز بهبود بخشد؛ دارویی که معمولاً در درمان سرطان‌های روده بزرگ و لوزالمعده استفاده می‌شود، اما به بافت‌های روده آسیب می‌زند.
سیستئین به‌طور طبیعی در بسیاری از غذا‌های پروتئینی مانند گوشت، لبنیات، حبوبات و مغز‌ها یافت می‌شود. بدن نیز می‌تواند این اسیدآمینه را از متیونین در کبد بسازد، اما سیستئین تولیدشده درون بدن در سراسر بدن پخش می‌شود و مانند سیستئین غذایی در روده متمرکز نمی‌گردد. به گفته چی در رژیم‌های غذایی غنی از سیستئین، روده نخستین بخشی است که با غلظت بالای این اسیدآمینه روبه‌رو می‌شود.
فراتر از خاصیت آنتی‌اکسیدانی
سیستئین پیش‌تر به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش شناخته شده بود، اما این مطالعه برای نخستین بار نشان می‌دهد که این ترکیب می‌تواند مستقیماً بازسازی سلول‌های بنیادی روده را تقویت کند. تیم پژوهشی اکنون در حال بررسی این است که آیا سیستئین می‌تواند بازسازی بافت‌های دیگر مانند فولیکول‌های مو را نیز تحریک کند یا خیر.
ییلماز می‌گوید: احتمالاً در آینده مکانیسم‌های جدیدی کشف خواهیم کرد که نشان دهند اسید‌های آمینه چگونه بر تصمیم‌گیری سلولی و سلامت روده تأثیر می‌گذارند.
انتهای پیام/