به گزارش خبرنگار آنا، در روزگاری که آموزش و پرورش ایران میان چالش‌های ساختاری، تغییرات مدیریتی و فشارهای اقتصادی دست‌وپا می‌زند، ترجمه فارسی کتاب «نامه‌هایی به وزیر جدید آموزش و پرورش» به قلم فرناندو اِم. ریمرز، استاد دانشگاه هاروارد، و ترجمه رضامراد صحرایی، وزیر سابق آموزش و پرورش، همچون یادداشتی از آینده به امروزمان می‌رسد؛ یادآوری این حقیقت که اصلاح نظام تعلیم و تربیت، نه با تغییر افراد، بلکه با تداوم گفتمان و یادگیری از تجربه‌ها ممکن است.
کتاب «نامه‌هایی به وزیر جدید آموزش و پرورش» که برای نخستین بار در ایران ترجمه و توسط نشر «رشد فردا» منتشر شده، مجموعه‌ای از ۱۸ نامه از وزیران پیشین و رهبران آموزشی کشور‌های جهان است؛ نامه‌هایی سرشار از تجربه، هشدار و امید برای آن‌که چگونه می‌توان نظام‌های آموزشی را در مسیر عدالت، کیفیت و پایداری قرار داد.
صحرایی: آموزش و پرورش باید مسئله اول دولت باشد
مترجم این اثر، رضامراد صحرایی، که در مقام وزیر سابق آموزش و پرورش تجربه‌ای عملی از هدایت این وزارتخانه را در کارنامه دارد، در سخنان خود نگاهی عمیق و آسیب‌شناسانه به وضعیت کنونی تعلیم و تربیت ارائه داد. وی گفت: موفق‌ترین وزیران آموزش و پرورش در جهان کسانی بوده‌اند که پا را بر شانه وزیر قبلی گذاشته‌اند؛ یعنی اصول را پایدار نگه داشته و تنها استراتژی‌ها را با شرایط زمان و مکان هماهنگ کرده‌اند.
وی با تأکید بر اینکه «هر کسی اولویت‌های زیادی دارد، در واقع هیچ اولویتی ندارد»، گفت: آموزش و پرورش ایران درگیر تعدد اهداف و بی‌تمرکزی است. ما باید بتوانیم چند هدف مشخص و قابل تحقق را در اولویت قرار دهیم و تمام انرژی نظام را برای تحقق آنها بسیج کنیم.
صحرایی در ادامه با اشاره به درس‌های کلیدی این اثر، ۱۷ آموزه را برشمرد که به باور او باید راهنمای هر مدیر آموزشی در ایران باشد. از جمله این درس‌ها رهبر باش، نه رئیس»، «وزیر دانش‌آموزان باش، نه وزیر ساختمان‌ها و بودجه‌ها»، «آموزش و پرورش را از سیاست جدا کن»، «بر داده و شواهد تکیه کن، نه بر گزارش‌ها»، و «صبور و جسور باش؛ چون اصلاح، راهی طولانی است.
وی گفت: آموزش و پرورش باید مسئله اول دولت و مجلس باشد. اگر این نهاد را مسئله اصلی کشور ندانیم، در حقیقت آینده را به حاشیه رانده‌ایم. معلم، مسئله نیست؛ او راه‌حل است. باید بیش از هر بخش دیگری در او سرمایه‌گذاری کنیم.
صحرایی در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به دشواری‌های ترجمه این کتاب در دوران تحریم افزود:در جریان ترجمه حتی برای پاسخ به یک ایمیل از نویسنده کتاب، او ابراز نگرانی کرد که مبادا ارتباط علمی ما مشمول محدودیت‌های تحریم شود. این نشان می‌دهد که دیوار تحریم تنها مانع اقتصاد نیست، بلکه سد جریان دانش هم شده است.
از تجربه جهانی تا گفتمان ملی؛ صدایی از هاروارد برای تهران
فرناندو اِم. ریمرز، نویسنده کتاب، از چهره‌های سرشناس حوزه آموزش تطبیقی و عضو هیئت علمی دانشگاه هاروارد است. او در این مجموعه، تجربه وزیران کشور‌های مختلف از برزیل و شیلی گرفته تا سنگاپور، فنلاند و نیوزیلند را گردآورده تا وزرای جدید بدانند پیش از تصمیم‌گیری باید از تجربه بیاموزند، نه از صفر شروع کنند.
کتاب، به تعبیر دکتر صحرایی، «دعوت‌نامه‌ای برای گفت‌و‌گو میان نسل‌ها» ست؛ گفت‌وگویی که متأسفانه در آموزش و پرورش ایران کمتر اتفاق می‌افتد. هر وزیر جدید با ایده‌ها و برنامه‌های تازه می‌آید، اما به جای افزودن بر دستاورد‌های پیشین، گاه همه چیز را از نو آغاز می‌کند.
به گفته مترجم، ما در ایران اغلب فکر می‌کنیم تغییر یعنی جایگزینی، نه تکمیل. در حالی‌که در نظام‌های آموزشی موفق، تغییر یعنی افزودن یک آجر بر بنای پیشینیان، نه ویران کردن آن.
حدادعادل: عقربه را هر بار به صفر برمی‌گردانیم
سخنان غلامعلی حدادعادل، رنگی از انتقاد و نگرانی داشت. وی که از چهره‌های با سابقه در حوزه سیاست‌گذاری آموزشی است، گفت: هر جایی که جمعی درباره آموزش و پرورش فکر کنند، رحمت خداوند بر آن نازل می‌شود. اما مشکل ما این است که از تجربه‌ها استفاده نمی‌کنیم؛ نه از جهانی‌ها و نه حتی از ملی‌ها. ما هر بار عقربه را به صفر برمی‌گردانیم.
وی با اشاره به تجربه کشور‌های پیشرفته در پیوستگی مدیریتی افزود: در ژاپن، وزرای پیشین آموزش و پرورش به عنوان مشاور در کنار وزیر جدید حضور دارند. این کار باعث تداوم سیاست‌ها و انتقال تجربه‌ها می‌شود. آیا ما چنین روندی را در کشور خود داریم؟
حدادعادل همچنین بر ضرورت استفاده از مطالعات تطبیقی تأکید کرد و گفت: درست است که تفاوت‌های فرهنگی ما با کشور‌های دیگر زیاد است، اما در روش‌های مدیریتی و شیوه‌های تصمیم‌گیری، وجوه مشترک بسیاری وجود دارد. اگر بخواهیم آموزش و پرورش کارآمد داشته باشیم، باید از این تجربه‌ها یاد بگیریم، نه اینکه همه چیز را از نو اختراع کنیم.
خسروپناه: کاش همه وزارتخانه‌ها در خدمت آموزش و پرورش بودند
حجت‌الاسلام خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اما پرمغز گفت: ای کاش همه وزارتخانه‌ها در خدمت آموزش و پرورش بودند. این نهاد مادر، ریشه همه پیشرفت‌ها و ارزش‌هاست.
وی با قدردانی از تلاش‌های دکتر صحرایی در ترجمه و انتشار این اثر گفت: کتاب «نامه‌هایی به وزیر جدید آموزش و پرورش» می‌تواند منشأ رشد و تعالی نظام آموزشی کشور باشد، زیرا تجربه‌های آن، نتیجه آزمون و خطا‌های چندین نسل از مدیران جهانی است.
از برهان تا رشد فردا؛ زیست‌بوم جدید نشر آموزشی
در بخش دیگری از این مراسم، آذین، مدیرعامل بنیاد تعلیم و تربیت برهان، درباره مأموریت این بنیاد گفت: برهان تلاش می‌کند در کنار زیست‌بوم تعلیم و تربیت شامل حاکمیت، دولت، نخبگان، معلمان و خانواده‌ها نقش تسهیل‌گر را ایفا کند تا راه‌حل‌هایی برای مسائل پیچیده و بلندمدت آموزش و پرورش ایران بیابد.
نشر «رشد فردا» نیز به عنوان بازوی انتشاراتی این بنیاد، نخستین گام خود را با انتشار همین کتاب برداشته است؛ اقدامی که می‌تواند مسیر تولید و ترجمه آثار راهبردی در حوزه آموزش را گسترش دهد.
حدادعادل نوشت: امیدوارم انتشار این کتاب توجه ما را به اهمیت آموزش و پرورش جلب کند.
فانی یادآور شد: جمع‌آوری تجربه‌ها و اختراع نکردن چرخ، کاری واجب است.
زلفی‌گل تأکید کرد: ترجمه، پلی میان تجربه و ترویج است و خسروپناه جمله‌ای نوشت که شاید خلاصه تمام این مراسم بود: ان‌شاءالله این کتاب منشأ رشد و تعالی آموزش و پرورش ایران باشد.
فراتر از یک ترجمه؛ دعوت به تفکر جمعی
کتاب «نامه‌هایی به وزیر جدید آموزش و پرورش» تنها یک اثر ترجمه‌شده نیست. این کتاب، نوعی گفت‌وگوست بین جهان و ایران، میان تجربه و امید، میان گذشته و آینده.
در جهانی که دانش به‌سرعت در حال تغییر است، آموزش و پرورش ایران نیازمند یادگیری از دیگران، نه تقلید از آنان است. این اثر، ما را دعوت می‌کند تا از تجربه‌های موفق دیگر کشور‌ها بیاموزیم، اما مسیر خود را با فرهنگ، ارزش‌ها و واقعیت‌های ایرانی طی کنیم.
در این میان، نکته‌ای که از سخنان همه سخنرانان می‌توان برداشت کرد، این است که آموزش و پرورش نه یک وزارتخانه، بلکه زیربنای همه وزارتخانه‌هاست. هر تصمیم در اقتصاد، فرهنگ، سیاست و امنیت، نهایتاً به کیفیت نظام آموزشی بازمی‌گردد.
صحرایی جمله‌ای گفت که می‌توان آن را چکیده پیام کتاب دانست: آموزش و پرورش را باید نه به‌عنوان بخشی از دولت، بلکه به‌عنوان بخشی از آینده کشور دید.
رونمایی از کتاب «نامه‌هایی به وزیر جدید آموزش و پرورش» را می‌توان نماد تغییری آرام، اما عمیق در فضای فکری تعلیم و تربیت ایران دانست. این کتاب ما را به یاد می‌آورد که هر وزیر جدید، وارث راهی است که پیشینیان پیموده‌اند؛ هر تغییر مدیریتی باید ادامه راهی باشد که آغاز شده، نه نقطه شروعی تازه.
در جهانی که آموزش به مثابه سرمایه اصلی ملت‌ها شناخته می‌شود، ایران نیز ناگزیر است از تجربه‌ها بیاموزد و مسیر اصلاح را با صبر، دانش و استمرار پیش ببرد. شاید نامه‌های این کتاب، در حقیقت نامه‌هایی به همه ما باشد، به معلمان، مدیران، والدین و سیاست‌گذاران که آموزش و پرورش را نه به عنوان دغدغه‌ای اداری، بلکه به عنوان آینده‌ای که باید ساخته شود ببینیم. کتاب «نامه‌هایی به وزیر جدید آموزش و پرورش» اکنون از طریق نشر «رشد فردا» در دسترس پژوهشگران، معلمان و علاقه‌مندان حوزه تعلیم و تربیت است.
انتهای پیام/