مهدی محبتی در گفتوگو با خبرنگار کتاب ایرنا، با تاکید بر اینکه «بازنویسیِ آثارکلاسیک» یکی از اقدامات مهمی است که در کشورهای مختلف انجام میشود، گفت: بازنویسی باید به دو صورت انجام شود یکی اینکه باید نثر یا نظم آن اثر، سادهسازی شود زیرا نسل جدید متوجه آثار کهن مانند اشعار مولانا و حافظ نمیشوند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه آثار باید متناسبسازی شوند، ادامه داد: باید بررسی شود، جامعه محتوای ارائه شده در کدام قالب را میپذیرد، مردم بیشتر به روایات توجه میکنند یا اگر اثری به شکل انیمیشن و فیلم سینمایی ارائه شود، مخاطب بیشتری خواهد داشت؟ برای مثال روایتهای مختلفی برای «هملت» اثر ویلیام شکسپیر نوشته شده است، این متون را باید متناسب با نیاز جامعه بازنویسی کنیم.
نیاز به حرکت منسجم و هماهنگ برای بازنویسی متون کهن است
محبتی با اشاره به آثاری که در ایران بازنویسی شده است، توضیح داد: به این آثارتوجه شده است، اما نه آنقدر که باید! برای مثال از زمانی که مرحوم مهدی آذریزدی «قصههای خوب برای بچههای خوب» را نوشت، این مهم انجام میشود. اقدامات دیگری هم در قالب انیمیشن ساخته شد، برخی از آثار به نثر برگردانده شد. البته با عظمت و شکوه ادبیات فارسی، جای کار باقی مانده و نیاز به حرکت منسجم و هماهنگ است که متاسفانه دستگاههای دولتی مسائل دیگری را دنبال میکنند.
این پژوهشگر ادبی درباره چرایی توجه کمتر بخش خصوصی به حوزه بهروزرسانی آثار، گفت: بخش خصوصی در ابتدا انگیزه لازم برای این اقدام را ندارد، زیرا نمیداند هزینه انتشار کتاب به ناشر باز میگردد یا نه. همچنین برای انجام این اقدامات موانعی پیش پای بخش خصوصی است.
به گفته او گروههایی که مساله بازنویسی آثار توجه کردند، با نتایج مثبت مواجه شدند. برای مثال نمایشهای عروسکی بهروز غریبپور که مورد توجه مردم قرار گرفته است.
در این مسیر نمیتوان به دولت امید داشت
محبتی در خصوص سختیهای بازنویسی متون کهن، توضیح داد: افراد نباید از بازنویسی و سادهسازی متون کهن بترسند. به یاد دارم پری صابری نمایشنامه «لیلی و مجنون» را اجرا کرد و من و فرزان سجودی (زبانشناس و نشانهشناس) آن را نقد کردیم؛ زیرا ضعف داشت و صابری هم میگفت که این روایت او از این متن است. افراد نباید بترسند بلکه باید با مشاور و کارشناس خبره ادبی مشورت کنند تا و زوایای هنری و ادبی متن را کشف کنند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی با اشاره به لزوم فعالیت دوباره انجمنهای ادبی برای بازنویسی متون کهن، افزود: در این مسیر نمیتوان به دولت امید داشت، انجمنهایی که از بین رفتند، باید دوباره فعال شوند اما این روزها آنقدر وضعیت اقتصادی آنها خراب شده است که نمیتوانند به حیات خود ادامه بدهند و بعد از جنگ به فکر بقا هستند.
به گفته او هر موجود زندهای در مرحله اول برای بقا میجنگد بعد که زندگی خود را تضمین کرد، به مسائل فرهنگی میپردازند. همانطور که حضرت محمد (ص)گفتند «اگر فقر از دری وارد شود ایمان از در دیگر خارج میشود» باید امکاناتی به مردم ارائه شود و تا از این وضعیت خارج شوند و بعد به فرهنگ فکر کنند.