سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.
آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود.
کاملاً معلوم شد که در این گوشه جهان سه قدرت بزرگ جز در مورد عملیات حمل اسلحه و مهمات در هیچ مورد دیگری با هم به تفاهم نایل نشده‌اند، فاقد آرمان‌های مشترک هستند و گرایش ناچیزی به همکاری یا به عبارت دیگر اقدام بر اساس اصولی که اعلام میکردند و برای جهان پس از جنگ پذیرفته بودند دارند. تا جایی که یک ایرانی می‌توانست از رفتار سه قدرت در ایران قضاوت کند، در نظر آنان تلاش‌های جنگی در درجه اول اهمیت قرار داشت. بلافاصله پس از آن اهداف ملی قرار می‌گرفت. آنگاه با فاصله‌ای بسیار دور احساسات بین المللی جدید مقام سوم را داشت.
اشتغال فکری به جنگ اصولی را که اعلام و پذیرفته شده بود، جداً به خطر می‌انداخت. بر اساس منشور اتلانتیک که اتحاد شوروی نیز آن را به موقع تصویب کرده بود، سه قدرت توافق کرده بودند «در صدد هیچ گونه توسعه ارضی و اعمالی نظیر آن بر نیایند». در کنفرانس تهران «سه قدرت مجدداً مصوبات منشور اتلانتیک را مورد قبول قرار دادند». با این همه در یالتا انگلیس و آمریکا با مناطق نفوذ در اروپای شرقی موافقت کردند و برای وادار ساختن روسیه به جنگ با ژاپن تقریباً تمامی منشور اتلانتیک را مورد انکار قرار دادند. با توجه به توافق‌های یالتا جای شگفتی نیست که روس‌ها تعهدات قراردادی خود را نسبت به ایران از جمله آنچه را در پیمان سه جانبه اتحاد پیش بینی شده بود دست کم گرفته باشند. افزون بر آن انگلیسی‌ها و امریکائی‌ها در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان از سیاست‌ها و اقدامات شوروی که مخالف قرارداد‌ها و نیز مخالف اساس نظم جدید بین المللی بر مبنای صلح و عدالت بود، چشم پوشی میکردند. در ایران شوروی‌ها با اعتماد به نفس و درک روشن از نیاز‌های ملی بعد از جنگ خود عمل میکردند، در حالیکه انگلیسی‌ها و امریکائی‌ها با کم روئی بدون هدف روشن با به تعویق افکندن مسائل و اصول سازش عمل میکردند.
∎