به گزارش جماران؛ این روزها به هر گوشه از جهان که نگاهی بیاندازیم، نسل «Z» در حال تنه زدن به ساختارهای سیاسی و دولت‌هایشان هستند؛ از نپال و فیلیپین در شرق آسیا گرفته تا پرو در آمریکای لاتین امروز برخی از کشورها دستخوش تحولاتی هستند که نسل زد در حال رقم زدن آن است.
الهام از انیمه‌های ژاپنی
در اعتراضات اخیر پرو، جوانان از یک شخصیت معروف به لوفی در انیمه ژاپنی «وان پیس» به‌عنوان نماد مبارزه با فساد و ظلم استفاده کرده‌اند. این شخصیت که با دزدان دریایی آزادی‌خواه شناخته می‌شود، به‌عنوان نماد مقاومت در برابر حکومت‌های فاسد و استبدادی در نظر گرفته می‌شود. معترضان با حمل پرچم‌های دزدان دریایی که شامل یک اسکلت با کلاه حصیری است، اعتراض خود را ابراز می‌کنند و این نماد در اعتراضات کشورهای دیگر مانند اندونزی، نپال و فیلیپین نیز مشاهده شد.
اصل ماجرا کجاست؟
در ماه‌های اخیر، پرو شاهد خیزش قابل‌توجهی از سوی نسل جدید بود که غالبا افراد متولد نیمه دوم دهه 1990 میلادی تا 2010 هستند و بیشتر به عنوان نسل زد یاGen Z شناخته می‌شوند. اعتراضات خیلی سریع به نمادی از خشم عمومی نسبت به فساد، ناامنی، ضعف حکومت و بحران اقتصادی تبدیل شد. خبرگزاری‌ها از پرو به‌عنوان یکی از نقاطی نام می‌برند که نسل زد تلاش می‌کند با ابزار رسانه‌های اجتماعی و خیابان وارد عرصه سیاسی شود.
از حدود ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۵ اعتراضات نسل زد در پرو شروع و در ۲۷ تا ۲۹ سپتامبر در شهرهای بزرگی مانند لیما، تظاهرات گسترده‌ای برگزار شد. در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۵، در جریان تظاهرات، یک معترض ۳۲ ساله که خواننده هیپ‑هاپ بود کشته شد و پس از آن اعتراضات به شکل گسترده‌ای آغاز شد.
یکی از محرک‌های فوری این اعتراضات، مصوبه‌ای بود که الزام می‌کرد شهروندان بالای ۱۸ سال عضو یک صندوق بازنشستگی خصوصی شوند. بسیاری از جوانان، به‌ویژه کسانی که در شرایط اشتغال ناپایدار یا بازار کار غیررسمی هستند، توان این را بار مالی مضاعف را ندارند.
همچنین معترضان می‌گویند که احساس می‌کنند کشوری که باید به آن اعتماد کنند، آنها را در برابر جرم، ساختمان فساد و قدرت‌های زیرزمینی رها کرده و در چند سال اخیر، پرو شاهد نرخ بسیار پایین اعتماد عمومی به دولت‌ها، پارلمان و نهادهای امنیتی بوده است. بازار اشتغال برای جوانان نیز شرایط دشواری دارد، کار غیررسمی گسترده است و فرصت‌های شغلی پایدار برای نسل زد کمسابقه شده است و مصوبه بازنشستگی در چنین شرایطی به‌عنوان نمادی از نادیده‌گرفتن نسل جدید مطرح شده است.
ویژگی‌های اعتراضات پرو
اکثر معترضان زیر 30 سال سن دارند و جریان سازمان‌یافته‌ی واحدی با رهبر مرکزی ندارند اما استفاده از رسانه‌های اجتماعی و فرهنگ پاپ یکی از ابزارهای همگرایی آنها است به طوری که معترضان به‌سرعت در تیک‌توک، توییتر (X) و سایر پلتفرم‌ها سازمان‌دهی شده‌اند.
از سوی دیگر و در حالی که مطالبه اولیه بازنشستگی بود، خیلی زود به مطالبه برای «حکمرانی بهتر»، «پایان فساد»، «امنیت بیشتر» و «فرصت برای جوانان» تبدیل شد و اعتراضات با درگیری بین معترضان و نیروهای انتظامی همراه شده که استفاده از گاز اشک‌آور، برخورد پلیس، شلیک گلوله‌های پلاستیکی یا ساچمه‌ای را به همراه داشته است.
جوانان معترض بیشتر از محلات کم‌درآمد، دانشگاه‌ها و کارگران با اشتغال غیررسمی هستند که احساس می‌کنند از سوی دولت و نهادها نادیده گرفته شده‌اند و خواسته آنها لغو یا بازنگری در اصلاحات بازنشستگی، کناره‌گیری دولت یا نمایندگان فاسد، امنیت بیشتر، کاهش جرم و قانون‌مداری بیشتر و ایجاد فرصت‌های اقتصادی، شفافیت بیشتر است.
این اعتراضات، نشان‌دهنده ورود نسل جوان به صحنه سیاست به‌عنوان بازیگر فعال و مطالبه‌گر هستند دولت مجبور شده است سیاست‌های خود را تعدیل کرده و وضعیت اضطراری اعلام کند که نشان‌دهنده بحران جدی در حکومت است.
ادامه این روند اثرات اقتصادی نیز به همراه داشت. شرکت معدن‌کاری Hudbay Minerals اعلام کرد که به علت اعتراضات، تأسیسات خود در پرو را موقتا تعطیل کرده است و از سوی دیگر، اگر اعتراضات به خشونت بیشتر بینجامند یا دولت پاسخ سنگینی بدهد، امکان تشدید بحران سیاسی و اجتماعی وجود دارد.
گسترش این اعتراضات باعث شده که از روز گذشته، رییس جمهوری پرو؛ خوزه جری در پایتخت و برخی از شهرهای مهم محل اعتراضات، وضعیت اظطراری 30 روزه اعلام کند.
این اقدام در پی تشدید تنش‌ها و گسترش اعتراضات صورت گرفته و نیروهای امنیتی از مرحله دفاعی وارد فاز تهاجمی شده‌اند.
دولت باندهای جنایتکار را پشت‌پرده این شورش‌ها می‌داند و در مقابل معترضان سیاست‌های رییس‌جمهوری فعلی این کشورها را دلیل این اعتراضات خود می‌دانند.
با این حال، اگر دولت به مطالبات نسل زد پاسخ ندهد، احتمالا اعتراضات ادامه خواهد یافت و ممکن است نیروهای بیشتری، مثل اتحادیه‌های کارگری و گروه‌های محلی به آن بپیوندند.
فرجام سخن اینکه، اعتراضات نسل زد در پرو نمونه‌ای از نحوه تغییر نسل، فرهنگ سیاسی و ابزارهای مشارکت را نشان می‌دهد. نسلی که با ابزارهای هوشمند رشد کرده، رسانه‌های اجتماعی را می‌شناسد و تحمل فساد، ناامنی و نابرابری را ندارد و دغدغه‌های آنها خیلی زود به مطالبه برای تغییر ساختاری تبدیل شده است اما نحوه پاسخ دولت و چگونگی مدیریت این بحران، می‌تواند مسیر آینده سیاسی و اجتماعی پرو را تعیین کند.