به گزارش خبرگزاری آنا؛ با توجه به روند رو به رشد استفاده از خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های برقی در جهان به‌منظور کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و وابستگی به سوخت‌های فسیلی، ورود این وسایل نقلیه به ایران نیز در سال‌های اخیر در دستور کار قرار گرفته است. با این حال، به‌رغم تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، سهم وسایل نقلیه برقی از بازار حمل‌ونقل کشور همچنان بسیار محدود باقی مانده و استقبال عمومی از آنها با چالش‌های متعددی مواجه بوده است.

در حوزه خودرو‌های برقی، واردات نخستین نمونه‌ها از طریق شرکت‌های خصوصی و برخی نهاد‌های دولتی آغاز شده و طبق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت، در حال حاضر چند صد دستگاه وارد کشور شده و بخش دیگری نیز در گمرک یا در مسیر انتقال قرار دارد. هدف‌گذاری انجام‌شده برای آینده نزدیک شامل ورود هزاران دستگاه خودرو و تاکسی برقی به ناوگان حمل‌ونقل شهری است. همچنین مذاکراتی با شرکت‌های خودروساز داخلی برای تولید خودرو‌های برقی در جریان است و برخی تفاهم‌نامه‌ها نیز در این خصوص به امضا رسیده‌اند.

در خصوص موتورسیکلت‌های برقی نیز برنامه‌هایی جهت جایگزینی تدریجی موتورسیکلت‌های بنزینی در شهر‌های بزرگ به‌ویژه تهران مطرح شده است. به‌عنوان نمونه، شهرداری تهران در نظر دارد تا در چند سال آینده، صد‌ها هزار موتورسیکلت کاربر بنزینی را با مدل‌های برقی جایگزین کند. همچنین تولید محدود برخی مدل‌های موتورسیکلت و چهارچرخ سبک برقی (کوادسایکل) آغاز شده است که توانسته‌اند مجوز‌های لازم برای شماره‌گذاری را نیز دریافت کنند.

با این وجود، روند گسترش استفاده از این وسایل نقلیه با استقبال محدودی از سوی عموم مواجه بوده است. دلایل متعددی برای این وضعیت قابل ذکر است. نبود زیرساخت‌های کافی برای شارژ خودرو‌های برقی، از جمله کمبود ایستگاه‌های شارژ عمومی و مشکلات فنی شبکه برق، یکی از موانع اصلی محسوب می‌شود. همچنین، قیمت بالای خودرو‌های برقی در مقایسه با خودرو‌های بنزینی، به‌ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، قدرت خرید مصرف‌کنندگان را به‌شدت محدود کرده است. از سوی دیگر، عدم وجود مشوق‌های مالی مناسب، فرایند‌های زمان‌بر و دشوار برای شماره‌گذاری، و نبود خدمات پس از فروش مناسب نیز به این عدم استقبال دامن زده‌اند.

با فرهنگ مصرف استفاده از خودروهای برقی چه کرده‌ایم؟ 

در حوزه فرهنگ مصرف نیز، استفاده از خودرو و موتورسیکلت برقی هنوز به‌عنوان یک انتخاب قابل اتکا در ذهن بسیاری از شهروندان جایگاه نیافته است. نگرانی‌هایی نظیر محدودیت برد حرکتی، نبود امکان شارژ در منزل یا محیط کار، و ابهام در خصوص تعمیر و نگهداری این وسایل باعث شده تا بخشی از جامعه نسبت به انتخاب این فناوری نوین تردید داشته باشد.

در مجموع، اگرچه اقدامات اولیه برای ورود وسایل نقلیه برقی به ایران انجام شده و برخی زیرساخت‌ها در حال شکل‌گیری است، اما تا رسیدن به شرایط مطلوب و پذیرش گسترده این وسایل در جامعه، فاصله قابل توجهی وجود دارد. تحقق این هدف مستلزم طراحی یک نقشه راه جامع، تدوین سیاست‌های تشویقی، توسعه زیرساخت‌های فنی و فرهنگی، و حمایت مستمر از تولید داخلی و واردات کنترل‌شده است.

ورود خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های برقی به بازار ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته است، اما استقبال عمومی از این فناوری نوین هنوز محدود باقی مانده است. حالا بررسی وضعیت فعلی، موانع زیرساختی، اقتصادی و فرهنگی موجود و چشم‌انداز‌های پیش‌روی توسعه وسایل نقلیه برقی در کشور نشان از نبود زیرساخت لازم برای تولید و حتی استفاده از این خودروها را نشان می دهد.

رسول سلیمانی، کارشناس صنعت خودروسازی، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، به بررسی وضعیت خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های برقی در کشور پرداخت و با اشاره به تجربه‌های پیشین و موانع فعلی، تأکید کرد: با توجه به شرایط اقتصادی و زیرساختی، خودرو‌های برقی در حال حاضر گزینه مناسبی برای بازار داخلی نیستند.

هزینه بالا و نبود زیرساخت؛ دو مانع اصلی توسعه خودرو‌های برقی

سلیمانی با بیان اینکه واقعیت این است که انتخاب این حوزه باید با در نظر گرفتن شرایط کشور صورت گیرد، افزود: خودروی برقی در شرایط فعلی ما گزینه مطلوبی نیست، چرا که هزینه‌های آن بسیار بالاست، زیرساخت شارژ و خدمات پس از فروش آن وجود ندارد و از نظر قیمتی نیز به‌صرفه نیست.

وی با اشاره به هزینه‌های مضاعف خودرو‌های برقی تصریح کرد: حدود ۱۰ هزار دلار به قیمت هر خودروی برقی اضافه می‌شود. این مبلغ نه از سوی دولت قابل تأمین است و نه مصرف‌کننده حاضر به پرداخت آن است. این مسئله به‌تنهایی کافی بود که توسعه این نوع خودرو‌ها متوقف شود.

نبود نگاه واقع‌بینانه، مانعی برای استفاده از فرصت‌های در دسترس

این کارشناس صنعت خودرو با انتقاد از سیاست‌های غیرواقع‌بینانه در حوزه توسعه فناوری‌های پاک گفت: حتی اگر مشکل هزینه هم حل می‌شد، مسائل زیرساختی همچون نبود جایگاه شارژ و تعمیرات همچنان مانع از توسعه می‌شد. این یک انتخاب غیرواقع‌بینانه بود که عملاً این حوزه را به شکست کشاند.

وی افزود: در حالی‌که می‌توانستیم با حرکت به سمت خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های کم‌مصرف و فناوری‌های در دسترس‌تری مانند موتور‌های سه سیلندر یا سوخت CNG، به کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا کمک کنیم، این فرصت‌ها نیز نادیده گرفته شدند.

اولویت توسعه زیرساخت‌ها به‌جای تمرکز بر تولید

سلیمانی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به اینکه خودرو‌های برقی ممکن است در آینده بخشی از ناوگان حمل‌ونقل کشور را تشکیل دهند، خاطرنشان کرد: واقع‌بینانه نیست که الان روی تولید انبوه این خودرو‌ها تمرکز کنیم. اول باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم. این روند می‌تواند با واردات آغاز شود.

وی ادامه داد: برای شروع، واردات خودرو‌های برقی با تعرفه پایین می‌تواند به صرفه‌تر باشد. در گام بعدی، می‌توان به سمت مونتاژ و سپس تولید داخلی رفت.

تمرکز بر اتوبوس‌های برقی و موتورسیکلت‌ها؛ گزینه‌ای اقتصادی‌تر و مؤثرتر

سلیمانی همچنین حوزه حمل‌ونقل عمومی و موتورسیکلت‌ها را اولویت بهتری برای آغاز حرکت به سمت فناوری برقی دانست و گفت: اتوبوس‌ها و موتورسیکلت‌های برقی می‌توانند تأثیر بسیار ملموسی در کاهش آلودگی هوا داشته باشند. مخصوصاً اگر اتوبوس‌های دیزل با نسخه‌های برقی جایگزین شوند، شاهد بهبود قابل توجهی خواهیم بود.

وی در پایان تاکید کرد: کاربرد‌های خاص، واردات هدفمند، و توسعه همزمان زیرساخت شارژ و تعمیرات، می‌تواند مسیر آینده خودرو‌های برقی را در کشور هموارتر کند.