به گزارش ایرنا، اگر چه از سال ۱۳۷۰ تاکنون ۲.۶ میلیون مترمکعب سازه آبخیزداری در این استان ایجاد شده است که اجرای این سازه‌ها باعث ذخیره سالیانه ۴۰میلیون مترمکعب مهار سیلاب و کنترل ۱.۲ میلیون مترمکعب فرسایش خاک در استان می‌شود ، اما مطالعات کارشناسان آبخیزداری در کهگیلویه و بویراحمد نشان می‌دهد که گستره‌های زیادی از مراتع استان نیازمند احداث سازه‌های آبخیزداری است.
سیل‌های ویرانگر، فرسایش خاک حاصلخیز ، از بین رفتن پوشش گیاهی بخشی از تجربیات دهه‌های اخیر کهگیلویه و بویراحمد بوده که نیاز به همت برای ساخت زیرساخت‌های آبخیزداری را بیشتر کرده است.
براساس آمار موجود ، میزان فرسایش خاک در کهگیلویه و بویراحمد ۲۶تن در هر هکتار و میانگین فرسایش خاک در کشور ۱۲ تن در هر هکتار است که این آمار احداث طرح‌های آبخیزداری در این استان برای کاهش پیامدهای حاصل از سیل و فرسایش خاک را ضروری کرده است.
برخی از کارشناسان منابع طبیعی استان اعتقاد دارند: کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن ۵۷ رودخانه به طول یک‌هزار و ۴۰۰ کیلومتر ، ۱۱ هزار کیلومتر آب راه ، وجود بیش از ۱۰ درصد از روان‌آب‌های کشور معادل ۱۰ میلیارد مترمکعب را در خود جای داده است ، یکی از مناطق آسیب‌پذیر کشور در ویرانی های سیل و زخم خورده خشکسالی‌هاست بنابراین ساخت سازه‌های آبخیزداری در آن به وضوح احساس می‌شود.
این صاحب‌نظران تاکید می‌کنند که اجرای طرح‌های آبخیزداری در کهگیلویه و بویراحمد افزون بر کاهش خسارت‌های سیل،مهار و ذخیره سازی آب برای استفاده در فصول گرم سال، دوران خشکسالی و کاهش فرسایش خاک می‌شود.
بالا بودن فرسایش خاک و نیاز به توسعه آبخیزداری
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات سازمان جهادکشاورزی کهگیلویه وبویراحمد گفت: میزان فرسایش خاک در استان به ازای هر هکتار ۲۶ تن در هکتار برآورد شده است.
مجید خزائی تاکید کرد: شدت بارش در کهگیلویه و بویراحمد به دلیل شرایط خاص اقلیمی استان بالا است به طوری که انرژی جنبشی بارش در مناطق سردسیری استان به طور میانگین ۴۵۰ مگاژول بر میلیمتر بر هکتار در ساعت و در مناطق گرمسیری استان به طور میانگین ۲۶۰ مگاژول بر میلیمتر بر هکتار در ساعت است که همین عامل اساسی در نقش تخریب و فرسایش خاک دارد.
وی اظهار داشت: این شاخص در مناطق گرمسیری استان به دلیل وجود سازندهای فرسایش‌پذیر گچساران، میشان، آغاجاری، پابده گورپی و سازندهای دوران چهارم از نرخ فرسایش بالاتری برخوردار هستند که باتوجه به جنس خاک و آسیب‌پذیری آن بیشتر در معرض فرسایش خاک قرار دارند.
اجرای طرح‌های آبخیزداری در انتظار اعتبار
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت: اجرای طرح‌های آبخیزداری در ۱۵۰ هکتار که برای امسال هدفگذاری شده نیازمند تخصیص اعتبارات تصویب شده است.
علی صدری‌پور افزود: امسال ۵۵۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات محرومیت‌زدایی ، ۳۰۰ میلیارد ریال از منابع مالی ملی و ۲۰۰ میلیارد ریال از اعتبارات استانی برای احداث سازه‌های آبخیزداری در استان تصویب شده است.
وی با اشاره به اینکه امسال هنوز اعتبارات حوزه آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد اختصاص نیافته تاکید کرد: در صورت تخصیص اعتبار عملیات بیولوژیکی و مکانیکی در حوزه‌های آبریز استان صورت می‌گیرد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: در سال زراعی گذشته ۵۰۰ میلیارد ریال طرح‌های آبخیزداری در بخش‌های مختلف این استان پیش‌بینی شده بود.
صدری‌پور افزود: این میزان اعتبار برای اجرای ۳۰ پروژه عملیات آبخیزداری از نوع سنگ ملاتی و سنگی گابیونی هزینه می‌شود.
وی اظهار داشت: با این میزان اعتبار بیش از ۲۳ هزار مترمکعب طرح آبخیزداری امسال در مناطق مختلف استان در حال اجراست.
صدری‌پور با بیان اینکه طرح‌های آبخیزداری استان ۲۰ تا ۱۰۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد گفت: این طرح‌ها در دیلگون بویراحمد، سراب ننیز، لیشتر، دریلا گچساران، شهرستان‌های مارگون و کهگیلویه در حال ساخت است.
مزایای آبخیزداری
کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: احداث سازه‌های آبخیزداری افزون بر تقویت سفره‌های زیرزمینی از بروز سیل و خسارت‌های ناشی از آن پیشگیری می‌کند.
خدابخش جنگلی افزود: کنترل سیلاب، ایجاد اشتغال موقت و دائم، نشاط تفرجگاه‌ها، مهیا شدن آبشخور برای ادامه زندگی گونه‌های حیات وحش، تقویت پوشش گیاهی و افزایش تولیدات کشاورزی و دامپروری، کاهش رسوبات و افزایش عمر مفید سدها مزایای مهم اجرای سازه های آبخیزداری در این استان است.
راهکارهای اثرگذارتر شدن سازه‌های آبخیزداری
کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد اعتقاد دارد که سپردن اجرای طرح‌های آبخیزداری به جوامع محلی از راهکارهای افزایش اثرگذارتر شدن این سازه‌ها بر منابع ارزشمند آب و خاک است.
جنگلی عنوان کرد: با آموزش و توانمندسازی جوامع محلی می‌توان پیمانکاران را از میان آنان انتخاب کرد تا عوامل اجرایی نیز کارگران را از افراد بومی انتخاب کنند.
وی تاکید کرد: در صورت تحقق این راهکار جوامع محلی نسبت به سازه‌ها و جنگل‌کاری صورت گرفته احساس مالکیت می‌کنند و خود حفاظت از آنان را به عهده می‌گیرند.
این کارشناس عنوان کرد: اگر جوامع محلی انجام عملیات بیولوژیک و مکانیکی را برعهده گیرند و به آنان آموزش داده شود که زیرساخت‌های آبخیزداری حافظ خانه و سرمایه‌هایشان در برابر سیل‌های ویرانگر است به جای ریختن دام در عرصه‌های درختکاریشده به آنان آب می‌دهد و به این ترتیب زیرساخت‌های آبخیزداری تثبیت می‌شود.
جنگلی تاکید کرد: جوامع محلی اگر بدانند که عرصه‌های طبیعی از طریق فعالیت در طرح‌های آبخیزداری به معیشت آنان کمک می‌کند و از سوی دیگر میزان تخریب طبیعت از طریق قاچاق جوب و آتش‌سوزی به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت.
به گزارش ایرنا،آبخیزداری به معنای مهار آب های روان در زمان سیلاب و تزریق آن به سفره‌های زیرزمینی و همچنین ذخیره در پشت سدهای خاکی برای استفاده در زمان خشکسالی یا فصول گرم سال است.
کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد و یک درصد مساحت کشور است.