سیدعباس عراقچی در برنامه دیدار با عوامل اجرایی دومین همایش «دیپلماسی استانی» با آیت‌الله احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی، گزارشی جامع از پیشرفت‌ها و اهداف راهبردی سیاست دیپلماسی استانی ارائه و عنوان کرد: گسترش و تعمیق روابط با همسایگان، دیگر صرفاً یک گزینه نیست، بلکه اولویت اول و حیاتی سیاست خارجی کشور در شرایط فعلی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به برگزاری موفقیت‌آمیز اولین اجلاس دیپلماسی استانی در شیراز با حضور استانداران پنج استان جنوبی و جنوب غربی کشور و همچنین سفرای کشورهای حاشیه خلیج فارس و عراق گفت: پس از این اقدامات رهبر معظم انقلاب اسلامی، در دیدار با استانداران سراسر کشور، به‌طور ویژه از دیپلماسی استانی تمجید کردند و این تایید عالی، امیدبخش تقویت بیشتر و تسریع در اجرای این رویکرد در سراسر کشور بوده است.
وزیر امور خارجه در تبیین جایگاه همسایگان در نقشه راه سیاست خارجی گفت: این کشورها از ابعاد سیاسی، امنیتی و اقتصادی دارای اهمیت راهبردی غیرقابل جایگزینی برای جمهوری اسلامی ایران هستند.
عراقچی با بیان این که مرزهای مشترک، صرفاً خطوط جغرافیایی نیست، بلکه مجراهای تنفس حیاتی اقتصاد کشور است، افزود: فعال‌سازی صحیح این مرزها نه تنها به رونق اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به‌طور مستقیم منجر به افزایش امنیت مرزی پایدار و کاهش چشمگیر پدیده‌های نامطلوبی چون قاچاق سازمان‌یافته شده است.
رییس دستگاه سیاست خارجی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مفهوم دیپلماسی استانی نه یک پروژه اداری صرف، بلکه یک تغییر سرمشق(پارادایم) در نحوه تعاملات خارجی ایران است. هدف اصلی این دیپلماسی، تقویت و نزدیک‌تر ساختن ارتباطات مردمی و نهادی بین جوامع مرزی دو طرف است.
به گفته عراقچی بسیاری از مسائل پیچیده، به‌ویژه مسائل امنیتی مرزی و اختلافات محلی، به جای ارجاع به سلسله مراتب طولانی و بوروکراتیک پایتخت‌ها، می‌توانند توسط مقامات محلی در طرفین مرز بسیار راحت‌تر و سریع‌تر حل و فصل شوند.
وی با اشاره به ضرورت تقویت دفاتر استانی وزارت امور خارجه تأکید کرد: دفاتر وزارت امور خارجه در همه استان‌های کشور در حال تقویت ساختاری و تجهیزاتی هستند. در این میان، دفتر وزارت امور خارجه در مشهد مقدس، به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و حجم زیاد تعاملات خراسان رضوی با کشورهای همسایه، به عنوان بزرگترین دفتر در میان همه استان‌ها شناخته می‌شود و نقش محوری در تسهیل عملکرد نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور ایفا می‌کند.
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش به تشریح دامنه عملیاتی دیپلماسی استانی اشاره و تاکید کرد: این رویکرد به‌طور انحصاری محدود به کشورهای همجوار نیست، به عنوان نمونه استان‌هایی مانند خراسان رضوی، با استفاده از این ساختار جدید، توانسته‌اند روابط اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای با کشورهایی همچون هند، روسیه و همچنین عراق، به‌ویژه در حوزه گردشگری مذهبی و سلامت برقرار سازند.
عراقچی افزود: در این ساختار جدید، نقش وزارت امور خارجه به عنوان سیاست‌گذار کلان باقی می‌ماند، اما نکته کلیدی این است که اجرا و عملیات میدانی می‌تواند در سطح استان‌ها بهتر از مرکز شکل گیرد. استان‌ها در این مدل، به بازوهای خط مقدم و اجرایی وزارت امور خارجه تبدیل می‌شوند که می‌توانند واکنش سریع‌تری به نیازهای بازار و طرف مقابل نشان دهند.
به گزارش ایرنا، دومین نشست دیپلماسی استانی روز چهارشنبه، ۳۰ مهرماه با برگزاری ۲ میزگرد تخصصی «همکاری اقتصادی، استانی، تجاری، سرمایه‌گذاری و مناطق آزاد» و «پیوند اقتصاد ملی و منطقه‌ای از مسیر فناوری‌های نوین و دانش‌بنیان» با حضور ۱۲ سفیر ایران در کشورهای همسایه، مسوولان اتاق‌های بازرگانی ملی و استانی، استانداران خراسان رضوی، جنوبی و شمالی و همچنین معاونان وزیر امور خارجه در هتل پردیسان مشهد گشایش یافت.
معرفی توانمندی‌های استان‌های شمال شرق کشور، بررسی تامین کالاهای اساسی و نیازهای این استان‌ها از همسایگان، همچنین بررسی توسعه راهکارهای تجاری و اقتصادی در شرایط کنونی به ویژه ظرفیت کشورهای همجوار و یافتن راهکار توسعه روابط تجاری و اقتصادی با همسایگان از جمله اهداف برگزاری این نشست ۲ روزه است.