به گزارش ایرنا، حمید نوری روز چهارشنبه در نشست تخصصی بررسی چالش‌های توسعه در حوزه آب با موضوع تدوین سند راهبردی مدیریت جامع رودخانه اترک در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، با اعلام این آمار، بر ضرورت بازبینی فوری مسائل فنی مرتبط با حفاظت خاک تأکید کرد.
وی افزود: سال گذشته این سطح معادل یک میلیون و ۶۷۰ هزار هکتار گزارش شده بود، اما تشدید خشکسالی‌ها، برداشت‌های بی‌رویه و تغییرات اقلیمی، منجر به گسترش سریع گالی‌های فرسایشی شده است.
نوری فرسایش گالی (خندقی) را یکی از شدیدترین اشکال تخریب خاک توصیف کرد که عمدتاً در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند شمال شرق ایران رخ می‌دهد و می‌تواند حاصلخیزی خاک را به طور کامل از بین ببرد.
وی با اشاره به تهیه سه جلد کتاب تخصصی در حوزه وضعیت دشت‌های کشور، که بر مولفه‌هایی مانند فرسایش، زمین‌لغزش و حفاظت خاک تمرکز دارد، گفت: این پدیده نه تنها تولید کشاورزی را تهدید می‌کند، بلکه خطر سیلاب‌های ناگهانی و آلودگی منابع آب را افزایش می‌دهد.
ایران با نرخ فرسایش خاک حدود ۱۶.۵ تن در هکتار در سال، بالاترین آمار جهانی را به خود اختصاص داده و ۷ برابر میانگین جهانی است.
طبق گزارش‌های سازمان حفاظت محیط زیست، سالانه بیش از ۲ میلیارد تن خاک کشور از دست می‌رود که معادل ۶ تا ۷ برابر نرخ آسیا است و این بحران که ریشه در عواملی مانند خشکسالی‌های متوالی، چرای بیش از حد دام و مدیریت ناپایدار منابع دارد، خسارتی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار در سال به اقتصاد کشور وارد می‌کند.
نوری با تأکید بر اهمیت حفاظت ملی از خاک، اظهار کرد: حفاظت از خاک موضوعی ساده نیست و باید به صورت ملی موانع را برطرف کنیم و پایداری آن را تضمین نماییم.
وی تاکید کرد: سازمان منابع طبیعی با اجرای طرح‌هایی مانند ترسیب کربن و مشارکت جوامع محلی، گام‌های مؤثری برداشته، اما نیاز به مقیاس کلان و استفاده از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی داریم.
مدیرکل دفتر حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ادامه داد: در راستای برنامه هفتم توسعه که راهبرد دوم آن به طور کامل به منابع طبیعی و جنگل‌ها اختصاص یافته، اولویت‌بندی پایش ۱۰ میلیون هکتار اراضی دیم کشور در حال اجراست.
نوری افزود: استان‌هایی مانند گلستان در اولویت قرار گرفته‌اند تا از ظرفیت دیمزارها برای تولید مواد غذایی بهینه استفاده شود اما بدون کنترل فرسایش، این پتانسیل‌ها هدر خواهد رفت.
وی همچنین به وجود ۱۲۵ هزار زمین‌لغزش در کشور اشاره کرد و گفت: تاکنون ۶۳ هزار مورد نقشه‌برداری و برنامه‌ریزی شده و تا پایان سال جاری، مابقی نیز شناسایی خواهند شد.
نوری مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز را کلید مقابله با این بحران‌ها دانست و بر استفاده از داده‌های نیابتی برای افزایش دقت مطالعات تأکید کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه گرگان و مدیر طرح مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز اترک هم در این نشست وضعیت بحرانی رودخانه اترک را برجسته کرد.
امیر سعدالدین گفت: کاهش شدید دبی آب این شریان حیاتی شمال شرق، وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان را وخیم کرده است که اجرای طرح کلان مدیریت جامع حوضه اترک، با تمرکز بر بودجه‌ریزی مناسب و مشارکت ذی‌نفعان، می‌تواند پایداری توسعه منطقه را تضمین کند.»
این نشست با تشکیل سه کارگروه تخصصی برای پیشبرد مطالعات اترک به پایان رسید و مسئولان را به حمایت عملی از حفاظت خاک فراخواند.
کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون اقدامات قاطع، گسترش فرسایش گالی می‌تواند امنیت غذایی و زیست‌محیطی کشور را به خطر بیندازد.