حجت‌الاسلام والمسلمین حسین انصاریان، استاد اخلاق، در دومین شب سخنرانی خود در مسجد حضرت رسول اکرم(ص) خانی‌آبادنو، با بیان اینکه از آغاز زندگی بشر بر روی زمین هم‌زمان گناه نیز شکل گرفته است، گفت: از تاریخ دقیق آغاز زندگی انسان در سیاره خاکی خبری در دست نیست و معلوم نیست انسان چند هزار یا چند میلیون سال پیش حیات خود را در زمین آغاز کرده است، اما از همان زمان که زندگی بشر شروع شد، معصیت نیز آغاز شد.

وی افزود: تصور نکنید صدها سال فرزندان آدم بدون گناه زندگی کرده‌اند. حضرت آدم(ع) هنوز زنده بود که گناه در میان بشر آغاز شد و اولین گناه نیز قتل بی‌گناه بود که گناه کبیره است.

این استاد اخلاق با اشاره به معیار تشخیص گناهان کبیره گفت: از امام صادق(ع) سؤال شد چگونه می‌توان گناهان کبیره را از غیرکبیره شناخت؟ حضرت فرمودند: هر گناهی که خداوند در قرآن برای آن تهدید به عذاب کرده باشد، گناه کبیره است و گناهانی که نامشان آمده اما تهدید به عذاب ندارند، کبیره نیستند.

حجت الاسلام والمسلمین انصاریان تأکید کرد: گناهان غیرکبیره به توبه نزدیک‌ترند، چون گناهان کبیره گاهی توبه‌اش برای برخی سخت است.

وی در ادامه با ذکر خاطره‌ای از یک رباخوار اظهار داشت: یک رباخوار سالخورده نزد من آمد و گفت می‌خواهم مالم را پاک کنم و از سنگینی بارش خلاص شوم. گفتم چه داری؟ گفت: همه‌چیز دارم، اما به پول‌هایی که از این‌ور و آن‌ور گرفته‌ام و با آن در بازار تهران مغازه و در خیابان‌های بالای شهر خانه خریده‌ام، دست نزن! حالا بگو بقیه را چه کنم؟ به او گفتم: بقیه ندارد، شما توبه نکن، چون اصل توبه‌ات باید درباره همین مال باشد. او هم بلند شد و رفت!

وی افزود: اگر گناه می‌کنیم، باید طوری گناه نکنیم که توبه‌کردنش برایمان سخت باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاریان تأکید کرد: تاریخ گناه با تاریخ زندگی بشر یکی است و نخستین گناه نیز قتل بود؛ آن‌هم نه قتل غریبه، بلکه برادری برادرش را کشت. داستان این قتل در سوره مائده آمده و پس از آن، گناهان دیگر مانند گناهان زبان، دست، چشم، شکم، شهوت، قدم و قلم آغاز شد که این گناهان در خانواده‌ها، جامعه و درون انسان‌ها انباشته شد.

استاد حوزه علمیه با طرح این پرسش که انسان‌ها برای پرهیز از گناهان کبیره مانند ربا، زنا، عاق والدین و ظلم چه باید بکنند، گفت: انسان نیازمند دو بازدارنده درونی است، نه بیرونی.

وی توضیح داد: بازدارنده بیرونی، نیروهای انتظامی و دادگستری هستند که انسان را از گناه علنی بازمی‌دارند، چون می‌ترسد دستگیر شود، اما این بازدارنده بیرونی قدرت کامل ندارد. ممکن است مأمور یا قاضی انسان را نبیند یا حتی در مواردی با رشوه از مجازات رها شود. این بازدارندگی جزئی است و نمی‌تواند جلوی همه گناهان را بگیرد.

استاد اخلاق حوزه علمیه افزود: بازدارنده اصلی در درون انسان است. انسان باید دو بازدارنده باطنی داشته باشد؛ یکی باور به خدا و دیگری باور به قیامت.

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاریان با اشاره به اهمیت باور به خدا گفت: باید وجود خدا را باور کنیم. حتی آنان که می‌گویند خدا را قبول ندارند، دروغ می‌گویند، چون قرآن می‌فرماید باطنشان منکر خدا نیست. هیچ‌کس نمی‌تواند خود را قانع کند که عالم صاحب ندارد.

وی تأکید کرد: وقتی انسان باور کند خدا وجود دارد، صدای کتاب‌های آسمانی و پیامبران را می‌شنود که می‌گویند: «وَ اللّهُ یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ اللّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ» خدا به همه چیز آگاه است؛ به پنهان آسمان‌ها و زمین علم دارد و در برابر او هیچ غیبی وجود ندارد. خدا کل عالم را از ابتدا تا ابدیت هم‌اکنون می‌بیند، چون خود او خالق آن است.

استاد حوزه علمیه افزود: اگر این باور در انسان زنده شود، دیگر چگونه ممکن است نامحرمی را پنهانی به خانه ببرد، یا در خلوت شراب بنوشد، یا قمار کند و تصور کند خدا نمی‌بیند؟ این بازدارنده همیشه همراه ما است. اگر آن را باور کنیم، بسیاری از گناهان کم می‌شود و شاید ریشه‌کن گردد.

وی در ادامه گفت: بازدارنده دوم، باور به قیامت است که تقویت‌کننده همان بازدارندگی درونی است. خداوند در آیه ۱۶ سوره لقمان می‌فرماید: «یَا بُنَیَّ إِنَّهَا إِنْ تَکُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَکُنْ فِی صَخْرَةٍ أَوْ فِی السَّمَاوَاتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ» اگر عملی هم‌وزن دانه خردلی باشد و در درون سنگی یا در آسمان‌ها یا در زمین پنهان شود، خدا آن را در قیامت برای حسابرسی می‌آورد؛ نه گم می‌شود و نه کم می‌شود.

استاد اخلاق با اشاره به آیه «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ» اظهار داشت: انسان باید خدا را ببیند و بفهمد که خدا او را می‌بیند، قیامت را بشناسد و بداند که نتیجه اعمالش را خواهد دید.

وی تصریح کرد: بسیار مهم است که انسان‌ها یکدیگر را به سخن خدا دعوت کنند و به حق سفارش نمایند.

حجت الاسلام والمسلمین انصاریان در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: کسی حق ندارد خود را در مسئله طهارت و نجاست بیش از حد اذیت کند، اما در مال حلال و حرام باید نهایت دقت را به خرج داد. خوش به حال کسانی که از ابتدا حرام نخورده‌اند. ممکن است زندگی با حلال سخت‌تر باشد، اما آن سختی را باید تحمل کرد.

وی در پایان با اشاره به سیره پدر خود گفت: پدرم وقتی از دنیا رفت، من ۵۴ ساله بودم. او در حلال و حرام چنان دقت داشت که ما شگفت‌زده می‌شدیم. در سال آخر عمرش، گویی دانسته بود در آستانه مرگ است؛ هنوز سال خمسی‌اش نرسیده بود که خمس مالش را پرداخت کرد و چند روز بعد از دنیا رفت. نگه داشتن خمس حرام است و ندادن آن گناه. خمسی که تعلق گرفته و پرداخت نشود، حرام در مال باقی می‌ماند.