جوان آنلاین: نساجی و بافت گلیم و جاجیم از جمله حرفه و هنرهایی‌است که از دیرباز در خراسان‌جنوبی مطرح بوده و افراد زیادی به آن مشغول بوده‌اند. در این منطقه، مردم با تولید انواع صنایع‌دستی فرصت‌های زیادی برای درآمدزایی و امرار معاش به وجود می‌آوردند. با اینکه مدت‌ها برخی کار‌ها به دست فراموشی سپرده شده بود، اما طی سال‌های اخیر احیای برخی از آنها توانسته موجب رونق کسب‌و‌کار‌ها و درآمدزایی برای خانواده‌ها شود. خانم اکرم خراشادی‌زاده از جمله کارآفرینان خراسان‌جنوبی است که توانسته بخشی از نساجی سنتی به یادگار مانده از اجداد و گذشتگان‌شان را که از بین رفته بود دوباره احیا کند. او هنر توبافی را علاوه بر زنده‌کردن به ثبت جهانی رساند و حالا رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی روستای زنان خراشاد در شهرستان بیرجند است. گفت‌وگویی با این کارآفرین هنرمند کردیم که درپی می‌آید.
برای کارآفرینی و ورود به دنیای تولید، چه تصمیماتی گرفتید و از چه زمانی آنها را عملیاتی کردید؟
در اوایل دهه ۸۰ تصمیم گرفتیم نساجی سنتی منطقه را دوباره زنده کنیم و با تلاش‌و‌کوشش در سال ۱۳۸۳ رسماً کار تولید انجام شد. در آن زمان هرگز فکرش را هم نمی‌کردیم یک روز هنرمان به اینجا برسد. روزی که ایده توبافی در مسجد خراشاد مطرح شد، قرار بود فقط یک منبع درآمد برای زنان‌و‌دختران باشد، اما این کار و حرفه روز به روز پیشرفت کرد و بعد از حدود ۱۵سال کار به جایی رسید که این هنر که ثبت ملی شده بود در سال ۱۳۹۷ ثبت جهانی شد.
در ابتدا استقبال از این هنر چطور بود؟
در اوایل کار، جوانان هیچ‌تمایلی به انجام این کار نداشتند، آنها فکر می‌کردند که توبافی یا همان حوله‌بافی، کاری مربوط به پیرزنان است، اما با تلاش‌ها و برخی مشوق‌هایی که در نظر گرفتیم، آنها را جذب این کار کردیم. کم‌کم استقبال به جایی رسید که حالا چهار نسل مختلف در کنار یکدیگر مشغول به توبافی هستند و علاقه عجیبی به آن پیدا کرده‌اند.
علاقه‌مندی افراد تحصیلکرده به توبافی چطور است؟
این یک افتخار است که دختران و پسران تحصیل کرده به انجام کار‌های سنتی علاقه‌زیادی دارند. بار‌ها اساتید دانشگاه به همراه دانشجویان‌شان برای آموزش به این مرکز آمده‌اند و در کلاس‌های ما حاضر شده‌اند و وقتی این حرفه را یاد می‌گیرند؛ با عشق درباره‌اش صحبت می‌کنند. خوشبختانه فعالیت ما به قدری گسترش پیدا کرده که مدتی است پارچه‌ها را به کشور‌های مختلف صادر می‌کنیم.
برای کارآفرینی و ورود به دنیای تولید، چه تصمیماتی گرفتید و از چه زمانی آنها را عملیاتی کردید؟
در اوایل دهه ۸۰ تصمیم گرفتیم نساجی سنتی منطقه را دوباره زنده کنیم و با تلاش‌و‌کوشش در سال ۱۳۸۳ رسماً کار تولید انجام شد. در آن زمان هرگز فکرش را هم نمی‌کردیم یک روز هنرمان به اینجا برسد. روزی که ایده توبافی در مسجد خراشاد مطرح شد، قرار بود فقط یک منبع درآمد برای زنان‌و‌دختران باشد، اما این کار و حرفه روز به روز پیشرفت کرد و بعد از حدود ۱۵سال کار به جایی رسید که این هنر که ثبت ملی شده بود در سال ۱۳۹۷ ثبت جهانی شد.
در ابتدا استقبال از این هنر چطور بود؟
در اوایل کار، جوانان هیچ‌تمایلی به انجام این کار نداشتند، آنها فکر می‌کردند که توبافی یا همان حوله‌بافی، کاری مربوط به پیرزنان است، اما با تلاش‌ها و برخی مشوق‌هایی که در نظر گرفتیم، آنها را جذب این کار کردیم. کم‌کم استقبال به جایی رسید که حالا چهار نسل مختلف در کنار یکدیگر مشغول به توبافی هستند و علاقه عجیبی به آن پیدا کرده‌اند.
علاقه‌مندی افراد تحصیلکرده به توبافی چطور است؟
این یک افتخار است که دختران و پسران تحصیل کرده به انجام کار‌های سنتی علاقه‌زیادی دارند. بار‌ها اساتید دانشگاه به همراه دانشجویان‌شان برای آموزش به این مرکز آمده‌اند و در کلاس‌های ما حاضر شده‌اند و وقتی این حرفه را یاد می‌گیرند؛ با عشق درباره‌اش صحبت می‌کنند. خوشبختانه فعالیت ما به قدری گسترش پیدا کرده که مدتی است پارچه‌ها را به کشور‌های مختلف صادر می‌کنیم.
هم اکنون فعالان در کارگاه‌های شما از چه اقشاری هستند؟
در کارگاه‌ها نفراتی از اقشار مختلف مشغول به کار هستند. اما در بیرجند زنان بی‌سرپرست و بد سرپرست زیادی کار می‌کنند که توانسته‌اند درآمدی برای خودشان داشته باشند. حتی آموزش نساجی را به زندان‌ها برده‌ایم، تعدادی از زنان زندانی توانمند شده‌اند و بعد از آزادی‌شان برای خود کسب درآمد می‌کنند، این حرفه به آنها کمک کرده تا از آسیب‌های اجتماعی که بعد از آزادی متوجه آنها می‌شود دور باشند.
در کارگاه‌ها نفراتی از اقشار مختلف مشغول به کار هستند. اما در بیرجند زنان بی‌سرپرست و بد سرپرست زیادی کار می‌کنند که توانسته‌اند درآمدی برای خودشان داشته باشند. حتی آموزش نساجی را به زندان‌ها برده‌ایم، تعدادی از زنان زندانی توانمند شده‌اند و بعد از آزادی‌شان برای خود کسب درآمد می‌کنند، این حرفه به آنها کمک کرده تا از آسیب‌های اجتماعی که بعد از آزادی متوجه آنها می‌شود دور باشند.
آیا تولیدات شما به نمایشگاه‌ها هم رسیده است؟
در چندین نمایشگاه به معرفی توانمندی‌های روستا پرداخته‌ایم. یکبار هم نمایشگاهی به همت بسیج سازندگی برگزار شده بود که موجب شد تا کارهای‌مان را به نمایش بگذاریم و این هنر اجدادی را به همه معرفی کنیم. ناگفته نماند که بسیج سازندگی در خیلی از مراحل کار حامی ما بوده است. البته میراث فرهنگی هم برای احیای این هنر کنارمان هست و باید از همه آنها تشکر کنم.
در چندین نمایشگاه به معرفی توانمندی‌های روستا پرداخته‌ایم. یکبار هم نمایشگاهی به همت بسیج سازندگی برگزار شده بود که موجب شد تا کارهای‌مان را به نمایش بگذاریم و این هنر اجدادی را به همه معرفی کنیم. ناگفته نماند که بسیج سازندگی در خیلی از مراحل کار حامی ما بوده است. البته میراث فرهنگی هم برای احیای این هنر کنارمان هست و باید از همه آنها تشکر کنم.
اگر کسی بخواهد این حرفه‌و‌هنر را بیاموزد به چه مدت زمان نیاز دارد؟
حداکثر در دوهفته و با آموزش‌های درست همه افراد و به خصوص زنان و دختران می‌توانند این حرفه را یاد بگیرند، سپس آنها با یک سرمایه جزئی کارشان را در خانه یا هر جا که بخواهند راه‌اندازی می‌کنند. خوبی این حرفه این است که افراد برای خود و خانواده هایشان درآمدزایی می‌کنند. دختران و زنانی که سردرگم هستند و نمی‌دانند چطور می‌توانند؛ شغلی داشته باشند و همچنین قصد دارند در خانه به درآمدزایی بپردازند، می‌توانند به مرکز آموزشی خراشاد بیایند و آموزش ببینند. آنها بعد از اینکه دوره آموزشی‌شان تکمیل شود؛ می‌توانند با یک سرمایه حداقلی کسب‌و‌کار خوبی راه بیاندازند.
حداکثر در دوهفته و با آموزش‌های درست همه افراد و به خصوص زنان و دختران می‌توانند این حرفه را یاد بگیرند، سپس آنها با یک سرمایه جزئی کارشان را در خانه یا هر جا که بخواهند راه‌اندازی می‌کنند. خوبی این حرفه این است که افراد برای خود و خانواده هایشان درآمدزایی می‌کنند. دختران و زنانی که سردرگم هستند و نمی‌دانند چطور می‌توانند؛ شغلی داشته باشند و همچنین قصد دارند در خانه به درآمدزایی بپردازند، می‌توانند به مرکز آموزشی خراشاد بیایند و آموزش ببینند. آنها بعد از اینکه دوره آموزشی‌شان تکمیل شود؛ می‌توانند با یک سرمایه حداقلی کسب‌و‌کار خوبی راه بیاندازند.
آیا کسی از آنها حمایت می‌کند؟
بله. بسیج سازندگی اعلام کرده از تمام افرادی که بخواهند وارد کاری یا حرفه‌ای بشوند؛ یا به کارآفرینی و اشتغالزایی بپردازند، حمایت می‌کند و با پرداخت وام‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی در این مسیر همراه آنان است.
بله. بسیج سازندگی اعلام کرده از تمام افرادی که بخواهند وارد کاری یا حرفه‌ای بشوند؛ یا به کارآفرینی و اشتغالزایی بپردازند، حمایت می‌کند و با پرداخت وام‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی در این مسیر همراه آنان است.
نگاه شما به استان‌ها و هنر‌ها و حرفه‌های از یاد رفته‌شان چیست و فکر می‌کنید با احیای آنها تا چه حد می‌توان به شکوفایی اقتصاد روستا‌ها کمک کرد؟
با نگاهی به اقدامات بسیج و توجه آنها به هنر‌های قدیمی و صنایعی که روزگاری اقتصاد مناطق مختلف را رونق بخشیده و کسب‌و‌کار‌های زیادی را به وجود می‌آوردند، نشان می‌دهد احیای دوباره آنها، گامی مؤثر در جهت کارآفرینی و ایجاد اشتغال در روزگار کنونی است. نساجی خراسان‌جنوبی و به صورت خاص، توبافی در روستا‌های بیرجند هم از جمله کار‌هایی است که در چند دهه اخیر از بین رفته بود. اما توجه به این هنر، نه تنها موجب احیای آن شده و دختران و زنان زیادی را به حوله‌بافی مشغول کرده است، بلکه توبافی که ثبت‌ملی شده بود را جهانی کرده و در بین هنر‌های جهانی ثبت و مطرح کرده است.
با نگاهی به اقدامات بسیج و توجه آنها به هنر‌های قدیمی و صنایعی که روزگاری اقتصاد مناطق مختلف را رونق بخشیده و کسب‌و‌کار‌های زیادی را به وجود می‌آوردند، نشان می‌دهد احیای دوباره آنها، گامی مؤثر در جهت کارآفرینی و ایجاد اشتغال در روزگار کنونی است. نساجی خراسان‌جنوبی و به صورت خاص، توبافی در روستا‌های بیرجند هم از جمله کار‌هایی است که در چند دهه اخیر از بین رفته بود. اما توجه به این هنر، نه تنها موجب احیای آن شده و دختران و زنان زیادی را به حوله‌بافی مشغول کرده است، بلکه توبافی که ثبت‌ملی شده بود را جهانی کرده و در بین هنر‌های جهانی ثبت و مطرح کرده است.