به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در حالی که پروژه‌های ماهواره‌ای تجاری و نظامی به‌سرعت در حال گسترش‌اند، مجموعه‌ای از ماهواره‌های طبقه‌بندی‌شده متعلق به شبکه دفاعی «استارشیلد» اسپیس‌ایکس، موجی از نگرانی را در میان کارشناسان و نهادهای بین‌المللی برانگیخته است. این شبکه، که توسط دفتر ملی شناسایی ایالات متحده (NRO) و با همکاری اسپیس‌ایکس توسعه یافته، اخیراً سیگنال‌هایی در محدوده‌ای از طیف رادیویی ارسال می‌کند که استفاده از آن برای ارتباط از زمین به فضا رزرو شده است؛ امری که می‌تواند با استانداردهای اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) در تضاد باشد.
تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که این ماهواره‌ها امواجی را در باند ۲٬۰۲۵ تا ۲٬۱۱۰ مگاهرتز به زمین مخابره می‌کنند؛ محدوده‌ای که به‌طور معمول برای «آپ‌لینک» داده‌ها از ایستگاه‌های زمینی به فضاپیماها اختصاص یافته است، نه برعکس. این رفتار غیرمعمول نه‌تنها تردیدهایی درباره اهداف فنی و عملیاتی استارشیلد ایجاد کرده، بلکه احتمال تداخل با سایر مأموریت‌های علمی و تجاری را نیز مطرح ساخته است.
کارشناسان حوزه ارتباطات فضایی معتقدند چنین اقداماتی می‌تواند ساختار هماهنگ جهانی در استفاده از طیف رادیویی را بر هم زند. با توجه به اینکه بسیاری از ماهواره‌های علمی، هواشناسی و مخابراتی از همین باندها برای دریافت دستورها از زمین استفاده می‌کنند، ورود سیگنال‌هایی از فضا در این محدوده، خطر دریافت داده‌های مخدوش یا حتی بی‌پاسخ ماندن دستورات کنترلی را افزایش می‌دهد. بر اساس ارزیابی متخصصان دانشگاه کلرادو بولدر، تداخل رادیویی از سوی این سامانه‌ها «احتمالاً در حال وقوع است»، هرچند میزان خسارت واقعی هنوز مشخص نیست.
نکته جالب آنکه این سیگنال‌ها نخستین‌بار نه توسط یک نهاد رسمی، بلکه توسط یک ردیاب آماتور کانادایی شناسایی شد. بررسی‌های او نشان داد که بیش از ۱۷۰ ماهواره استارشیلد در حال ارسال داده در همان محدوده فرکانسی هستند. داده‌های تطبیقی با ردیابی‌های بین‌المللی دیگر نیز این یافته را تأیید کرده است. این مسئله پرسش‌های جدی‌تری را درخصوص نظارت بر فعالیت‌های طبقه‌بندی‌شده فضایی و میزان شفافیت شرکت‌های خصوصی در همکاری با نهادهای امنیتی ایالات متحده مطرح می‌کند.
«استارشیلد» به‌عنوان نسخه‌ای نظامی و امنیتی از شبکه اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک»، بخشی از آن چیزی است که دولت آمریکا از آن به عنوان «سیستم تکثیر‌شده» یاد می‌کند؛ معماری گسترده‌ای متشکل از صدها ماهواره کوچک که هدف آن، افزایش پوشش ارتباطی، تسریع انتقال داده‌های شناسایی و ارتقای تاب‌آوری ارتباطات نظامی است. تاکنون بیش از ۲۰۰ ماهواره در قالب این سامانه به مدار زمین پرتاب شده‌اند و برآورد می‌شود بودجه آن از مرز ۱.۸ میلیارد دلار عبور کرده باشد.
اما پرسش کلیدی اینجاست که چرا چنین شبکه‌ای از فرکانس‌هایی استفاده می‌کند که به‌صورت رسمی برای مسیر عکس طراحی شده‌اند؟ تحلیلگران چند احتمال را مطرح می‌کنند. نخست، امکان دارد اسپیس‌ایکس برای پنهان‌سازی عملیات، از فرکانس‌هایی بهره گرفته باشد که معمولاً در حالت عادی ساکت‌اند؛ یا شاید تصمیم آگاهانه‌ای بوده برای دور زدن مقررات و «دریافت بخشش پس از انجام کار». احتمال دیگر، بهره‌گیری از بخش‌های کمتر استفاده‌شده طیف برای کاهش تراکم داده‌ها و افزایش امنیت ارتباطی استارشیلد است.
با وجود حساسیت موضوع، تاکنون هیچ‌یک از طرف‌های اصلی، از جمله اسپیس‌ایکس و دفتر ملی شناسایی آمریکا، پاسخی رسمی به پرسش‌ها و انتقادها ارائه نکرده‌اند. نبود شفافیت در چنین پروژه‌هایی، آن هم در حوزه‌ای به شدت حساس چون طیف فرکانسی جهانی، چالشی جدی برای نظام حکمرانی فضا محسوب می‌شود.
تحلیلگران معتقدند حتی اگر تاکنون اختلالات قابل توجهی گزارش نشده باشد، اصلِ اقدام به ارسال داده‌ها در باندهای رزروشده، به خودی خود نشانه‌ای از تغییر توازن قدرت در فضاست؛ جایی که مرز میان کاربردهای تجاری و نظامی هر روز کمرنگ‌تر می‌شود.
در این میان، کارشناسان مستقل هشدار می‌دهند که سکوت نهادهای بین‌المللی می‌تواند به رویه‌ای خطرناک بینجامد؛ رویه‌ای که در آن بازیگران قدرتمند، بدون هماهنگی جهانی، استانداردهای فنی را بازتعریف می‌کنند. به نظر می‌رسد «استارشیلد» تنها یک شبکه ماهواره‌ای نباشد، بلکه نمادی از گذار به دوره‌ای است که در آن کنترل طیف، بخشی از معادله ژئوپلیتیکی فضا خواهد بود.