مازیار نامداری فارغ التحصیل رشته ماشین‌های کشاورزی، که حدود ۱۵ است، ایده ساخت ماشین آلات کشاورزی را در پارک علم و فناوری پیگیری و به ثمر رسانده است، روز سه‌شنبه با حضور در ایرنا گفت که استان کرمانشاه ظرفیت های بسیاری در حوزه کشاورزی دارد اما متاسفانه شاید تنها ۱۰ درصد توانستیم از علم و دانش در این بخش استفاده کنیم و مابقی آن راکد و بلااستفاده است.
تولید ۳۰ محصول در شرکت فناوران کاشت زاگرس
وی با اشاره به اینکه جوانان و دانشجویان می‌توانند از همه بخش های کشاورزی کسب درآمد کنند افزود: بخش عمده ای از کشاورزی ما سنتی است و نیازمند ورود علم و دانش است که به همت جوانان نیاز دارد و در عین حال حمایت از شرکت های نوپا و دانش بنیان هم باید در اولویت مدیران قرار داشته باشد چرا که با تسهیلات حداقلی، این شرکت ها و واحدهای فناور می توانند بالاترین بهره وری را ایجاد کنند.
مدیر این شرکت دانش بنیان که با تولید ۳۰ محصول متفاوت، امروز برای ۴۰ نفر بصورت مستقیم شغل ایجاد کرده است، هدف اصلی خود را افزایش بهره‌وری با کمترین هزینه‌های نیروی انسانی و نهاده‌ها، تولید محصول با کیفیت و صادرات‌محور و رسیدن به استانداردهای جهانی عنوان کرد.
او با اشاره به اینکه تیمش زنجیره تولید نشا را به‌صورت کامل طراحی و بومی‌سازی کرده است؛ از طراحی و ساخت ماشین بذرکار سینی نشا و خطوط تولید نشا گرفته تا سیستم‌های آبیاری و ربات‌های پیوندزن در ادامه گفت: بیش از ۳۰ محصول یا دستگاه مختلف در این زنجیره توسط فناوران کاشت زاگرس طراحی و به بازار عرضه شده است؛ دستگاه‌هایی که قبلاً در کشور وجود نداشت و امروز به‌عنوان یک برند فناورانه داخلی تولید و حتی به چند کشور منطقه صادر می‌شوند.
نامداری به عنوان اولین تولید کننده تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی گلخانه‌ای خط نشا سبزی و صیفی در کشور افزود که بسیاری از این دستگاه‌ها ابتدا نمونه‌سازی شدند، در مواجهه با مشکلات میدان و بازخورد مشتری اصلاح شدند و از دل تجربیات میدانی به سازگاری با ذائقه و نیاز ایرانی رسیدند.
در مورد فرآیند طراحی و تولید، او بر جایگاه تجربه میدانی، مشاهده بازار و تسلط بر قطعات مکانیکی و الکترونیکی تأکید کرد و گفت: طراحی برای او یک فرایند ذهنی کامل است؛ از اندازه‌گیری‌ها و انتخاب عملگرها و زنجیرها تا طراحی نرم‌افزار PLC و چینش سنسورها همگی ابتدا در ذهن کامل می‌شود و سپس وارد مرحله اجرا می‌گردد.
بروکراسی های اداری تا نبود شفافیت در تخصیص بودجه های حمایتی
او شکست‌ها و مشکلات نمونه‌های اولیه را بخشی از مسیر یادگیری دانست و خاطرنشان کرد که این شکست‌ها باعث شده تا محصولات بعدی قابل‌اطمینان‌تر و قابل‌استفاده‌تر شوند.
نامداری به تجربه رقابت با ماشین‌آلات اروپایی اشاره کرد و گفت که در عمل توانسته‌اند عملکرد بالاتر و خدمات پس از فروش بهتری ارائه دهند و مشتریان ایرانی را جذب تولیدات داخلی کنند.
او همچنین از تجربه دشوار ورود به بازار عراق یاد کرد؛ بازارهایی که در ابتدا برای شرکت زیان‌ده بودند اما با صبر و تداوم و ایجاد شناخت برند، امروز مشتریان ثابتی در آنجا وجود دارد و صادرات به عراق نقش عمده‌ای در سبد بازاریابی شرکت دارد.
دستآوردهای صنعت نشا در کشور از منظر نامداری بسیار چشمگیر است و همچنین اشاره کرد که با بومی‌سازی این صنعت صدها شرکت و هزاران گلخانه شکل گرفته‌اند و این زنجیره هم‌اکنون هزاران نفر را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار کرده است.
نامداری اعلام کرد که شرکت فن‌آوران کاشت زاگرس حدوداً چهل نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده و بخش عمده‌ای از محصولات تولیدی شرکت به بازارهای منطقه، به‌ویژه عراق، صادر می‌شود.
با این حال، او به موانع جدی و ساختاری اشاره کرد که سد راه توسعه واقعی شرکت‌های دانش‌بنیان شده است. بوروکراسی اداری، پیچیدگی فرایند تخصیص و توزیع تسهیلات، عدم شفافیت در منابع و نحوه مصرف بودجه‌های حمایتی و ساختارهای موازی و ناکارآمد در دستگاه‌های اجرایی به‌عنوان چالش‌های اساسی مطرح شد.
نامداری به مواردی از رانت، فساد و رفتارهایی اشاره کرد که در عمل باعث می‌شود حمایت‌های دولتی یا به‌طور مناسب به شرکت‌های فناور نرسد یا منابع صرف پروژه‌های غیرمولد (مانند ساخت‌وسازهای غیرضروری) شود.
توصیه به دانشجویان و فارغ التحصیلان / در میدان عمل مهارت کسب کنید
او خواستار اصلاح شیوه‌های حمایتی شد و چند پیشنهاد عملیاتی ارائه کرد: ایجاد بانک اطلاعاتی دقیق از حمایت‌ها و طرح‌های مصوب، شفاف‌سازی منابع و مسیر هزینه‌کرد، اختصاص تسهیلات هدفمند و ارزیابی‌پذیر، و تعیین یک مسئول دنبال‌کننده در دستگاه‌های اجرایی برای هر طرح یا شرکت تا زمان تحقق نتایج.
نامداری تأکید کرد که وجود یک متولی مشخص و پاسخگو برای هر پروژه می‌تواند مانع توقف طرح‌ها و جلوگیری از پراکندگی مسئولیت‌ها شود و پیگیری مستمر باعث نجات و تقویت صدها شرکت خواهد شد.
از منظر او، ساختارهای حمایتی کنونی نیاز به بازتعریف و ساده‌سازی دارد؛ به‌ویژه پارک‌های علم و فناوری و نهادهای مرتبط که به‌جای تبدیل شدن به نهادهای تسهیل‌گر، در بسیاری موارد به بوروکراسی اداری شبیه شده‌اند.
نامداری خاطرنشان کرد که اگر تسهیلات و بودجه‌ها به‌صورت هدفمند، شفاف و با نظارت دقیق تخصیص یابند، تأثیرگذاری آن‌ها به‌مراتب بیشتر خواهد بود.
او همچنین به ضرورت اعتماد هوشمندانه نظام بانکی و حمایتی اشاره کرد و گفت که با اخذ تعهدات درست و مکانیزم‌های ارزیابی، می‌توان ریسک‌ها را کاهش داد و به جوانان و استارتاپ‌ها منابع معقول و مؤثر داد.
در زمینه آموزش و نیروی انسانی، نامداری از فارغ‌التحصیلان خواست که صرفا به مدرک اتکا نکنند و برای ورود به بازار کار و صنعت واقعی، تجربه میدانی کسب کنند.
او توصیه کرد دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در کنار آموزش دانشگاهی به کار عملی بروند، در گلخانه‌ها و واحدهای تولیدی دوره بگذرانند، با مسائل تغذیه، آفات، مدیریت سازه و بازار آشنا شوند و در عمل مهارت بیاموزند؛ زیرا تنها دانش تئوریک بدون تجربه میدانی منجر به موفقیت پایدار نخواهد شد.
راهکار واقعی و عملیاتی توسعه کرمانشاه چیست؟
نامداری همچنین بر لزوم تکمیل زنجیره ارزش کشاورزی در سطح استان تأکید و گفت که ظرفیت‌های بالقوه‌ای مانند گوجه، سیب‌زمینی، چغندر و انواع کشت‌ها وجود دارد که با کامل کردن صنایع تبدیلی و تکمیل زنجیره تولید تا بسته‌بندی و فرآوری می‌توان ارزش افزوده قابل‌توجهی ایجاد کرد.
او نمونه‌هایی از استان‌های دیگر را یادآور شد که با وجود داشتن تولید اولیه، عدم تکمیل زنجیره باعث شده محصول خام با کمتر ارزش افزوده عرضه شود؛ به همین دلیل توصیه کرد برنامه‌ریزی برای ایجاد کارخانه‌ها و واحدهای تبدیلی در استان باید در اولویت باشد.
نکته مهم دیگر از نگاه نامداری، نیاز به سیاست‌گذاری واقع‌بینانه درباره واردات و تولید داخلی است که در این خصوص هم گفت که در برخی موارد تولید داخلی منطقی و مقرون‌به‌صرفه است و باید از آن حمایت شود و در موارد دیگر واردات توجیه‌پذیر است؛ اما تعیین این مرزبندی باید مبتنی بر تحلیل فنی و اقتصادی صورت گیرد نه تصمیمات آنی و سلیقه‌ای.
او همچنین به نمونه‌هایی اشاره کرد که تسهیلات یا یارانه‌ها به واردات کالاهای خارجی اختصاص یافته در حالی که می‌توانست به رشد تولیدکنندگان داخلی کمک کند.
نامداری تأکید کرد که توسعه واقعی در استان کرمانشاه با ترکیب سه محور امکان‌پذیر است: توانمندسازی فناوران و شرکت‌های دانش‌بنیان با تسهیلات هدفمند و شفاف، تربیت نیروی انسانی عملی و کارآفرین از دانشگاه‌ها، و تکمیل زنجیره‌های تولید و صنایع تبدیلی مرتبط با ظرفیت‌های کشاورزی استان.
او افزود که با مدیریت درست منابع، تعیین مسئولیت‌های مشخص، و کاهش بوروکراسی می‌توان از ظرفیت‌های منطقه‌ای بهره برد و اشتغال و درآمد مولد پایداری ایجاد کرد.