بازار گوشت قرمز در هفته پایانی مهر ۱۴۰۴ با شوک قیمتی بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است. گوشت تنظیم بازاری که قرار بود با نرخ مصوب و در حمایت از سفره مردم عرضه شود، حالا در بسیاری از فروشگاه‌ها با قیمت ۹۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود؛ رقمی که نه‌تنها از نرخ مصوب فاصله‌ای ۳۰۰ هزار تومانی دارد، بلکه حتی از قیمت گوشت داخلی نیز بیشتر است.
این اختلاف عجیب، صدای اعتراض مصرف‌کنندگان را بلند کرده و پرسش اصلی را به وجود آورده است:
چرا گوشت تنظیم بازاری با ارز دولتی، گران‌تر از گوشت آزاد فروخته می‌شود؟
کارشناسان علت را در نبود نظارت قیمتی، تعدد واسطه‌ها و عدم ورود مؤثر ستاد تنظیم بازار می‌دانند. حالا وزارت جهاد کشاورزی وعده داده تا با اصلاح فوری قیمت‌ها و شفاف‌سازی زنجیره واردات، بازار را آرام کند. اما آیا این وعده‌ها می‌تواند شوک ۹۰۰ هزار تومانی قیمت گوشت قرمز تنظیم بازاری را جبران کند؟
شوک قیمتی در بازار گوشت قرمز؛ تنظیم بازار از مدار خارج شد
در حالی‌که قرار بود گوشت قرمز تنظیم بازاری با هدف کنترل قیمت‌ها و حمایت از سفره مردم عرضه شود، حالا خبر رسیده که قیمت همین گوشت در برخی فروشگاه‌ها به ۹۰۰ هزار تومان رسیده است!
رقمی که نه‌تنها بالاتر از گوشت داخلی است، بلکه فاصله‌ای حدود ۳۰۰ هزار تومان با نرخ مصوب دارد.
این افزایش غیرمنتظره باعث شوک شدید در بازار گوشت قرمز و نارضایتی مردم شده است. شهروندان می‌پرسند:
چطور ممکن است «گوشت تنظیم بازاری» که با ارز دولتی وارد می‌شود، از گوشت معمولی گران‌تر باشد؟
قیمت گوشت تنظیم بازاری چقدر باید باشد؟
بر اساس اعلام رسمی وزارت جهاد کشاورزی، قیمت تمام‌شده‌ی هر کیلوگرم گوشت وارداتی بدون چربی و استخوان با ارز مبادله‌ای حدود ۵۹۸ هزار تومان است.
اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این گوشت با برچسب «تنظیم بازاری» در بازار تا ۹۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
رضا سالمی، دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی می‌گوید:
«واردات گوشت قرمز گرم از کشورهای برزیل و پاکستان با نرخ مصوب ۵۹۸ هزار تومان انجام می‌شود و هرگونه افزایش قیمت، تخلف است.»
با این حال، در نبود نظارت میدانی و شفافیت در توزیع، گوشت تنظیم بازاری عملاً با نرخ آزاد فروخته می‌شود.
قیمت گوشت قرمز در بازار آزاد چقدر است؟
طبق گزارش‌های میدانی، قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله در بازار آزاد به ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار تومان رسیده است.
در جدول زیر، مقایسه‌ی قیمت‌ها را مشاهده می‌کنید:
| نوع گوشت | منبع عرضه | قیمت هر کیلوگرم (تومان) |
|---|---|---|
| گوشت گوساله داخلی | بازار آزاد | ۸۵۰,۰۰۰ تا ۹۰۰,۰۰۰ |
| گوشت وارداتی تنظیم بازار | مصوب دولت | ۵۹۸,۰۰۰ |
| گوشت گوساله بسته‌بندی مخلوط | پس از اصلاح نرخ | ۶۹۵,۰۰۰ |
با این اختلاف قیمتی، عملاً مردم تفاوتی میان گوشت تنظیم بازاری و آزاد احساس نمی‌کنند.
چرا قیمت گوشت تنظیم بازاری افزایش یافت؟
تحلیل کارشناسان نشان می‌دهد چند عامل در این جهش نقش داشته است:
-
نبود نظارت قیمتی از سوی ستاد تنظیم بازار
-
تعدد واسطه‌ها و سود بالای فروشگاه‌های زنجیره‌ای
-
عدم هماهنگی میان وزارت صمت و جهاد کشاورزی در تعیین نرخ
-
اختلاف در نرخ ارز وارداتی و هزینه حمل‌ونقل
به گفته‌ی یکی از اعضای انجمن صنفی گوشت قرمز:
«در بعضی مراحل، تا ۴ درصد از قیمت فروش به فروشگاه‌ها و چند درصد دیگر به انجمن بسته‌بندی اختصاص داده می‌شود؛ این یعنی چند واسطه غیرضروری که قیمت نهایی را بالا می‌برد.»
واکنش وزارت جهاد کشاورزی به قیمت گوشت ۹۰۰ هزار تومانی
با انتشار گزارش گران‌فروشی گوشت وارداتی، وزارت جهاد کشاورزی بلافاصله ورود کرد و نرخ نهایی مصرف‌کننده را ۶۹۵ هزار تومان اعلام کرد.
اما بسیاری از فروشگاه‌ها همچنان همان نرخ‌های بالاتر را اعمال می‌کنند.
یک مقام آگاه در وزارت جهاد گفت:
«قیمت گوشت تنظیم بازاری باید در سامانه ستاد تنظیم بازار ثبت و اعلام شود تا امکان تخلف نباشد. هر فروشگاهی که بالاتر بفروشد، متخلف است.»
آیا ستاد تنظیم بازار قیمت گوشت را کنترل می‌کند؟
ستاد تنظیم بازار وظیفه دارد قیمت کالاهای اساسی از جمله گوشت را تعیین و نظارت کند.
اما طبق گزارش‌ها، در هفته‌های اخیر هیچ مصوبه جدیدی درباره‌ی گوشت وارداتی صادر نشده است.
به گفته‌ی کارشناسان، عدم حضور فعال این ستاد در فرآیند توزیع و قیمت‌گذاری باعث شده انجمن‌های صنفی و واردکنندگان عملاً تعیین‌کننده نرخ باشند.
مردم چه می‌گویند؟
کاربران شبکه‌های اجتماعی و خریداران از سراسر کشور نسبت به قیمت گوشت واکنش تندی نشان داده‌اند.
یکی از شهروندان در گفت‌وگو با رستانیوز گفت:
«گوشت تنظیم بازاری را آورده‌اند که ارزان‌تر باشد، اما از گوشت معمولی گران‌تر است. اگر این تنظیم است، پس آزاد یعنی چه؟»
دیگری می‌گوید:
«وقتی قدرت خرید مردم پایین آمده، گوشت باید متناسب با دهک‌های درآمدی قیمت‌گذاری شود، نه بر اساس سود فروشنده.»
قیمت گوشت و سفره خانوار
بر اساس داده‌های بانک مرکزی، سهم گوشت قرمز از سبد غذایی خانوار ایرانی در سال ۱۴۰۴ به ۱۰ درصد کاهش یافته است.
در کلان‌شهرها، بسیاری از خانواده‌ها خرید گوشت را به‌صورت ماهی یک‌بار انجام می‌دهند.
اگر قیمت گوشت تنظیم بازاری به محدوده ۵۰۰ هزار تومان برسد، مصرف این محصول اساسی دوباره به روال طبیعی بازمی‌گردد.
آیا قیمت گوشت کاهش می‌یابد؟
کارشناسان معتقدند در صورتی که ستاد تنظیم بازار به‌صورت مستقیم وارد عمل شود و عرضه گوشت وارداتی را بر اساس نرخ مصوب کنترل کند، قیمت‌ها در هفته‌های آینده کاهش می‌یابد.
اما اگر روند فعلی ادامه یابد، احتمال دارد گوشت قرمز حتی از مرز یک میلیون تومان هم عبور کند.
مقایسه قیمت گوشت در ایران و جهان
در کشورهای همسایه، متوسط قیمت هر کیلوگرم گوشت بین ۷ تا ۱۰ دلار است.
با نرخ ارز مبادله‌ای ۷۰ هزار تومانی، قیمت منطقی گوشت وارداتی در ایران باید حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان باشد.
بنابراین، قیمت‌های فعلی بازار (۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار تومان) حتی از نرخ جهانی نیز بالاتر است.
راهکار کارشناسان برای کنترل قیمت گوشت
-
قیمت‌گذاری رسمی توسط ستاد تنظیم بازار و ابلاغ شفاف به فروشگاه‌ها
-
نظارت مستمر بر زنجیره توزیع از بندر تا فروشگاه
-
حذف واسطه‌های غیرضروری در بسته‌بندی و فروش
-
اعلام عمومی قیمت روز گوشت در سامانه‌های اطلاع‌رسانی
-
افزایش واردات در ماه‌های پایانی سال برای کنترل بازار شب عید
آیا دولت قصد اصلاح سیاست گوشت تنظیم بازاری را دارد؟
منابع آگاه در وزارت جهاد کشاورزی می‌گویند برنامه‌ای برای بازنگری در سیاست واردات و توزیع گوشت قرمز در دست بررسی است.
قرار است از آبان‌ماه، قیمت گوشت تنظیم بازاری توسط ستاد تنظیم بازار به‌صورت رسمی و روزانه اعلام شود تا هیچ دستگاهی نتواند خارج از نرخ مصوب اقدام کند.
گوشت تنظیم بازاری؛ از حمایت مردم تا شوک قیمتی
طرح گوشت تنظیم بازاری قرار بود ابزاری برای حمایت از اقشار کم‌درآمد باشد، اما به‌دلیل ضعف نظارت، تعدد واسطه‌ها و نبود شفافیت در قیمت‌گذاری، به یکی از پرحاشیه‌ترین طرح‌های امسال تبدیل شده است.
تا زمانی که قیمت‌گذاری رسمی و نظارت میدانی قوی‌تر نشود، سفره مردم همچنان از گوشت قرمز خالی خواهد ماند.
پرسش‌های متداول
سؤال ۱: چرا قیمت گوشت تنظیم بازاری به ۹۰۰ هزار تومان رسیده است؟
پاسخ: به‌دلیل نبود نظارت ستاد تنظیم بازار، سود بالای فروشگاه‌ها و اعلام خودسرانه قیمت از سوی برخی انجمن‌ها.
سؤال ۲: قیمت مصوب گوشت وارداتی چند است؟
پاسخ: قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار برای هر کیلوگرم گوشت گوساله بدون چربی و استخوان حدود ۵۹۸ هزار تومان است.
سؤال ۳: آیا قیمت گوشت کاهش پیدا می‌کند؟
پاسخ: در صورت ورود جدی دولت و تعیین نرخ رسمی، احتمال کاهش قیمت به محدوده ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان وجود دارد.
سؤال ۴: چه نهادی مسئول نظارت بر قیمت گوشت است؟
پاسخ: ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان مسئول نظارت و کنترل قیمت گوشت قرمز در کشور هستند.
منابع خبری
-
خبرگزاری مهر – گزارش انجمن بسته‌بندی گوشت قرمز
-
وزارت جهاد کشاورزی – اطلاعیه اصلاح نرخ گوشت وارداتی
-
خبرگزاری تسنیم – بررسی قیمت گوشت وارداتی و بازار آزاد
-
بانک مرکزی – سهم هزینه گوشت از سبد خانوار