به گزارش جماران الجزیره در گزارشی نوشت: در صحنه انتخاباتی که حاوی معانی عمیق سیاسی بود، «طوفان ارهورمان»، نامزد مخالفان و رئیس حزب جمهوری خواه ترک، با اختلاف زیادی نسبت به «ارسین تاتار»، رئیس جمهور مستعفی، در رقابت برای ریاست جمهوری جمهوری ترک قبرس شمالی پیروز شد.
این پیروزی نشان دهنده تغییر احتمالی در نحوه برخورد با مسئله قبرس است، زیرا ارهورمان رویکردی را مطرح می کند که مبتنی بر از سرگیری مذاکرات با حمایت سازمان ملل برای حل و فصل فدرال با قبرسی های یونانی است، برخلاف رقیب خود تاتار که مورد حمایت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه است و در طول دوره تصدی خود به راه حلی مبتنی بر دو کشور برای دو ملت در دو طرف جزیره تقسیم شده پایبند بود.
اختلاف بزرگ
کمیسیون عالی انتخابات در جمهوری ترک قبرس شمالی، پیروزی طوفان ارهورمان (55 ساله)، نامزد حزب جمهوری خواه ترک را در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد. وی پس از کسب 62.8 درصد آرا، با اختلاف زیادی نسبت به ارسین تاتار (65 ساله)، رئیس جمهور مستعفی که 35.8 درصد آرا را به دست آورد، پیروز شد. میزان مشارکت در انتخابات حدود 65 درصد از 218 هزار رای دهنده ثبت نام شده بود.
با این پیروزی از دور اول، ارهورمان پس از تاتار که در سال 2020 این منصب را بر عهده گرفت، ششمین رئیس جمهور این جمهوری از زمان اعلام تاسیس آن در سال 1983 می شود.
ارهورمان به جریان چپ میانه تعلق دارد و مبارزات انتخاباتی خود را بر اساس وعده احیای مذاکرات صلح متوقف شده، با تکیه بر تعهد خود به راه حل سیاسی مبتنی بر اتحاد جزیره در چارچوب نظام فدرال تحت نظارت سازمان ملل متحد، بنا کرد.
در مقابل، تاتار در انتخابات به عنوان نامزد مستقل، با حمایت حزب حاکم وحدت ملی و آنکارا شرکت کرد و در طول دوره تصدی خود به گزینه ایجاد دو کشور جداگانه پایبند بود و از جامعه بین المللی خواست جمهوری ترک قبرس شمالی را به عنوان یک کشور مستقل، موازی با جمهوری قبرس که از نظر بین المللی در جنوب به رسمیت شناخته شده است، به رسمیت بشناسد.
شایان ذکر است که جزیره قبرس دهه هاست که در وضعیت تقسیم سیاسی و قومی به سر می برد، زیرا جمهوری ترک قبرس شمالی از زمان مداخله نظامی ترکیه در سال 1974 بر یک سوم شمالی جزیره تسلط دارد و ترکیه حدود 35 هزار سرباز در شمال در چارچوب نقش خود به عنوان کشور ضامن امنیت قبرسی های ترک، مستقر کرده است.
اما جمهوری قبرس در جنوب - با اکثریت یونانی - از سال 2004 عضو سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا است و این جزیره را در جامعه بین المللی نمایندگی می کند.
پیروزی ارهورمان به عنوان فرصتی بالقوه برای شکستن این بن بست و باز کردن پنجره ای جدید برای از سرگیری مذاکرات بر اساس راه حل فدرالی دو منطقه ای و دو طایفه ای تلقی می شود، الگویی که از حمایت سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا برخوردار است، زیرا مناسب ترین چارچوب برای حل و فصل دائمی مناقشه قبرس به شمار می رود.
واکنش ها
پیروزی طوفان ارهورمان در نیکوزیای شمالی با جشن و سرور گسترده روبرو شد، زیرا حامیان وی با تکان دادن پرچم های حزب جمهوری خواه ترک به خیابان ها ریختند و از تغییر سیاسی که صندوق های رای به همراه داشت، ابراز خرسندی کردند.
ارهورمان در سخنانی در جمع هواداران، پیروزی خود را «پیروزی برای همه قبرسی های ترک، با وابستگی های مختلف آنها» توصیف کرد و بر عزم خود برای مدیریت سیاست خارجی «با هماهنگی نزدیک با ترکیه»، به منظور حفظ وحدت و موضع، تاکید کرد.
در مقابل، ارسین تاتار، رئیس جمهور مستعفی، به شکست اعتراف کرد و به رئیس جمهور منتخب تبریک گفت و خواستار احترام به اراده مردم شد، علیرغم اختلاف دیدگاه های آنها در مورد آینده جزیره و مسیر حل و فصل سیاسی.
در طرف ترکیه، آنکارا به سرعت از نتایج انتخابات استقبال کرد و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از طریق پلتفرم ایکس تبریک علنی خود را ابراز کرد و آنچه را که «بلوغ دموکراتیک» قبرسی های ترک در انتخاب رهبری خود نشان دادند، ستود.
اردوغان تاکید کرد که ترکیه به «دفاع از حقوق حاکمیتی جمهوری ترک قبرس شمالی در همه مجامع» ادامه خواهد داد و بر تعهد ثابت کشورش به ایستادن در کنار قبرسی های ترک تاکید کرد.
از سوی دیگر، نیکوس کریستودولیدس، رئیس جمهور قبرس نیز به سرعت به رئیس جمهور منتخب تبریک گفت و آمادگی خود را برای از سرگیری مذاکرات صلح «در اسرع وقت ممکن» ابراز کرد.
اصول ثابت آنکارا
در این زمینه، دکتر محمد یوجا، آکادمیسین دانشگاه بورسا، اظهار داشت که جمهوری ترک قبرس شمالی برای ترکیه چیزی فراتر از یک پیوند تاریخی یا فرهنگی است، زیرا یک رکن استراتژیک در معادله امنیت و سلطه ژئوپلیتیکی در شرق دریای مدیترانه به شمار می‌رود.
یوجا در گفتگو با الجزیره نت، خاطرنشان کرد که سیاست آنکارا در قبال قبرس شمالی تابع شرایط کنونی یا تغییرات سیاسی نیست، بلکه یک رویکرد ثابت برای دولت ترکیه است که بر مبانی امنیت ملی، حاکمیت و منافع استراتژیک استوار است.
وی توضیح داد که اولویت‌های ترکیه عبارتند از: به رسمیت شناختن برابری حاکمیتی ترک‌های قبرس، تداوم حضور نظامی ترکیه، حفظ نظام تضمین‌ها، حمایت از حقوق دریایی در شرق مدیترانه و رد ادعاهای قبرسی‌های یونانی مبنی بر حاکمیت یکجانبه بر این جزیره.
یوجا در مورد موضع آنکارا در قبال رئیس جمهور منتخب، طوفان ارهورمان، گفت: «ارهورمان، علیرغم اتخاذ رویکردی فدرالی در طول مبارزات انتخاباتی، به حکم موقعیت جدید خود مجبور خواهد شد رویکردی واقع‌بینانه‌تر اتخاذ کند که منافع استراتژیک ترکیه در شرق مدیترانه را در نظر بگیرد.»
وی اشاره کرد که تجربه حکومت در قبرس شمالی نشان می‌دهد که هیچ دولتی نمی‌تواند سیاست خارجی کاملاً مستقل از آنکارا ترسیم کند، و تأکید کرد که اظهارات ارهورمان مبنی بر «عدم اتخاذ هیچ تصمیم خارجی بدون مشورت با ترکیه» منعکس کننده این درک است.
بن‌بست ریشه‌دار
از سوی دیگر، زینب گیزام اوزبینار، کارشناس سیاست خارجی، گفت که پیروزی طوفان ارهورمان در انتخابات در ابتدا این تصور را ایجاد کرد که امکان از سرگیری مذاکرات در مورد مسئله قبرس وجود دارد، اما داده‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل این امید به یک فرصت واقعی را دشوار می‌کند.
اوزبینار در گفتگو با الجزیره نت، توضیح داد که مشکل بن‌بست قبرس در تغییر رهبران نیست، بلکه در فرسودگی مدل مذاکرات مبتنی بر فدراسیون است، و اشاره کرد که این مدل برای دهه‌های طولانی آزمایش شده است و بارها به دلیل اصرار طرف قبرسی یونانی بر مفهوم «حاکمیت واحد» و تلاش برای تثبیت واقعیت نابرابری موجود در این سرزمین، به بن‌بست رسیده است.
اوزبینار افزود: «مانع بزرگ بر سر هرگونه گفتگوی جدید، پایبندی طرف قبرسی یونانی به ادعای نمایندگی جمهوری قبرس، به عنوان تنها موجودیت قانونی است، که اصل برابری بین طرفین را تضعیف می‌کند و حقوق حاکمیتی ترک‌های قبرس را به حاشیه می‌راند.»
اوزبینار در پایان گفت: «راه‌حل واقع‌بینانه امروز بازگشت به مذاکرات فدراتیو نیست، بلکه به رسمیت شناختن سیاسی وضعیت موجود، از طریق تثبیت مدل دو دولت برابر در حاکمیت است.» وی معتقد است که این رویکرد ضامن واقعی امنیت ترک‌های قبرس و ثبات شرق مدیترانه است.