به گزارش ایرنا، خشکسالی سال‌های اخیر و کاهش بارندگی، منابع آبی را در کشور از جمله استان کردستان با خطر مواجه و در کنار این موضوع، استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و حفر چاه غیرمجاز، مشکل را دوچندان کرده است.
میزان بارندگی سالانه در کردستان در شرایط عادی اقلیمی معادل ۴۵۵ میلیمتر است و بیشترین میزان بارندگی سالیانه مربوط به شهرهای مریوان و بانه با حدود ۸۰۰ میلیمتر و کمترین میزان بارندگی در شرق استان حدود ۴۰۰ میلیمتر است؛ میزان بارش در قسمت مرکزی یعنی سنندج نزدیک به ۵۰۰ میلی متر است.
تعداد دشت‌های استان ۹ مورد است که پنج دشت آن در نیمه شرقی، ۲ دشت در غرب و ۲ مورد دیگر در جنوب استان واقع شده است، دشت‌های قروه، دهگلان و چهاردولی در شرق استان جزو دشت‌های ممنوعه محسوب می‌شود.
برای اطلاع از آخرین وضعیت منابع آبی استان و میزان بارش‌ها، با آرش آریانژاد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان گفت و گویی انجام دادیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.
ایرنا: وضعیت آب‌های زیرزمینی استان به ویژه در مناطق شرقی چگونه است و نسبت به سال قبل چقدر تغییر یافته است؟
آریانژاد: با توجه به پایش ماهیانه سطح آب زیرزمینی در آبخوان دشت‌های استان کردستان که با استفاده از اندازه گیری سطح آب چاه‌های مشاهده‌ای در طول دوره مطالعاتی بلند مدت انجام گرفته است، بیشترین میزان افت سطح آب زیرزمینی مربوط به دشت‌های شرق استان بوده که میزان کسری مخزن در دشت دهگلان ۶۵۵.۱۸ میلیون مترمکعب، قروه ۶۵.۶۰ میلیون مترمکعب و چهاردولی ۱۱۰.۰۶ میلیون متر مکعب است.
این روند برداشت از مخازن آب زیرزمینی باعث بروز افت و کسری مخزن در سایر دشت‌های استان شده که در آبخوان دشت های مریوان، قزلچه، بیجار به ترتیب میزان کسری مخزن ۸.۵۴ میلیون مترمکعب، ۵.۵۹ میلیون مترمکعب و ۱۳.۲۰ میلیون متر مکعب است ولی در آبخوان دشت‌های کامیاران و امیرآباد- تپه اسماعیل، وضعیت آب خوان متعادل بوده و افت و کسری مخزن قابل ملاحظه ای به چشم نمی‌خورد.
با وجود انجام پروژه‌های تعادل بخشی و کنترل بهره برداری در سال‌های اخیر به دلیل کاهش نزولات جوی و بهره برداری زودهنگام از سفره‌های آب زیرزمینی، این روند افت در دشت‌های شرق استان افزایشی بوده بطوریکه میزان افت سطح آب زیرزمینی نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب در دشت های دهگلان، چهاردولی و قروه برابر ۱۱.۴۱ میلیون مترمکعب، ۰.۳۲ میلیون مترمکعب و ۰.۷۷ میلیون متر مکعب است.
ایرنا: نیمه اول امسال چند حلقه چاه آب غیرمجاز مسدود شد؟
آریانژاد: در ۶ ماهه اول امسال، ۲۴۱ حلقه چاه آب غیرمجاز در کردستان مسدود ۹ میلیون متر مکعب آب به آبخوان‌ها برگشت داده شد که بیشترین انسدادها مربوط به شهرستان های کامیاران، سنندج و مریوان بوده است.
مجوز حفر چاه در مناطق شرق استان ممنوع است و چنانچه مجوز حفری صادر شود مربوط به چاه جایگزین بوده و برای مصارف کشاورزی هیچ گونه پروانه حفر جدیدی صادر نمی‌شود.
ایرنا: امسال چه میزان بارش در استان ثبت شد و وضعیت ذخیره آب سدهای استان چگونه است؟
آریانژاد: در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۴ بارش متوسط استان ۱۱۵ میلی متر بوده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۴ میلیمتر معادل ۳۲ درصد کاهش نشان می‌دهد.
در حال حاضر حجم ذخیره مخازن آب استان بیش از ۹۱۶ میلیون متر مکعب و همین عدد در مدت مشابه سال گذشته یک میلیارد و ۲۰۷ میلیون متر مکعب بود. میزان حجم آب سدهای کردستان تا پایان شهریور نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۸ درصد کاهش داشت.
حجم ورودی سدهای استان از ابتدای سال آبی ۷۲۶ میلیون متر مکعب و در مدت مشابه سال گذشته ۲ میلیارد و ۲۶۷ میلیون متر مکعب بود.
با توجه به کاهش شدید نزولات جوی در سال آبی گذشته در حال حاضر شهر بانه با مشکل کمبود آب شرب مواجه است و در این راستا شرکت آب منطقه‌ای کردستان در تلاش است در کمترین زمان ممکن پروژه انتقال آب اضطراری از سد چراغ ویس سقز به شهرستان بانه را نهایی کند که با تحقق این مهم، مساله کمبود آب شرب این شهرستان رفع خواهد شد.
ایرنا: در بحث سنددار کردن رودخانه ها و همینطور رفع تصرف حریم رودخانه‌ها امسال چه اقداماتی صورت گرفته است؟
آریانژاد: اقدامات رفع تصرف حریم رودخانه‌ها به منظور حفظ و احیای محیط زیست، جلوگیری از تخریب منابع آبی و حفاظت از حق عمومی در دسترسی به رودخانه‌ها انجام می‌شود. این اقدامات معمولا توسط نهادهای دولتی مانند وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل‌ها و مراتع، و شهرداری‌ها اجرا می‌شود.
مهمترین اقدامات رفع تصرف حریم رودخانه‌ها شامل شناسایی و پایش حریم رودخانه‌ها، تعیین دقیق محدوده حریم قانونی رودخانه‌ها بر اساس نقشه‌ها و مستندات قانونی، پایش مستمر برای شناسایی تصرفات غیرمجاز در حریم رودخانه، آگاهی‌رسانی و اطلاع‌رسانی عمومی، آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم و مالکان زمین‌ها درباره اهمیت حفظ حریم رودخانه‌ها و تبعات تصرف غیرقانونی، صدور اخطاریه به افراد یا نهادهای متصرف غیرمجاز برای تخلیه و آزادسازی حریم رودخانه، استفاده از ظرفیت نیروی انتظامی و دستگاه قضایی برای اجرای دستور تخلیه، آزادسازی فیزیکی حریم رودخانه‌ها از ساخت و سازهای غیرمجاز، کشاورزی، دامداری یا سایر تصرفات، تخریب یا جابجایی سازه‌های غیرمجاز در حریم، تشکیل پرونده قضایی علیه متصرفان غیرمجاز، توقیف اموال یا اعمال جریمه‌های قانونی، ایجاد فضای سبز و راه‌اندازی پروژه‌های احیای طبیعی در حریم رودخانه و نصب علائم هشدار دهنده است.
تاکنون برای سه هزار و ۱۴۷ هکتار حریم و بستر رودخانه‌های کردستان با پیگیری‌های مستمر این شرکت، سند بنام دولت جمهوری اسلامی «وزارت نیرو» صادر شده است؛ ضمن اینکه در سال جاری برای ۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع از حریم رودخانه‌های استان سند صادر شد.
به گزارش ایرنا، ۱۸ سد در کردستان وجود دارد که از این تعداد مدیریت ۱۲ سد در اختیار استان و بهره‌برداری مابقی سدها در اختیار استان‌های همجوار از جمله آذربایجان‌غربی و کرمانشاه قرار دارد.