اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، دوشنبه، ۲۸ مهر ۱۴۰۴ با حضور در نشست خبری هفتگی به پرسش‌های خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی درباره مهم‌ترین تحولات عرصه سیاست خارجی در روزهای گذشته پاسخ داد.
بقایی در ابتدا گزارشی از تحولات دیپلماتیک در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی در روزهای اخیر ارائه کرد و وضعیت فلسطین را مهم‌ترین تحول منطقه خواند.
واکنش ایران به کارشکنی رژیم صهیونیستی در آتش‌بس غزه
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به سابقه بدعهدی رژیم صهیونیستی در اجرای تعهدهایش، گفت: با وجود توافق آتش‌بس، بیش از ۸۰ مورد نقض آتش‌بس از سوی رژیم صهیونیستی رخ داد که شماری شهید برجای گذاشت؛ گذرگاه رفح برخلاف وعده‌ها همچنان بسته است و کمک‌رسانی به غزه با ۶۰۰ کامیون در روز اتفاق نیفتاد.
وی اظهار کرد: رژیم صهیونیستی این بار هم به وعده‌های خود عمل نکرد و آمریکا به‌عنوان ضامن آتش‌بس با بی‌عملی خود بر این روند مهر تایید زد.
بقایی درباره موضع ایران در مورد آتش‌بس غزه، تصریح کرد: مواضع ما درباره غزه روشن است و از ابتدای نسل‌کشی بر ضرورت وادار کردن رژیم صهیونیستی به اجتناب از ادامه کشتار، توقف حصر غزه، خروج اشغالگران و بازسازی غزه تاکید داشتیم؛ نگرانی ما درباره این توافق براساس تجربه است، زیرا موردی از وفای به عهد رژیم صهیونیستی وجود ندارد؛ نگرانی‌های ما اکنون به‌وضوح قابل مشاهده است و ضامن‌های آتش‌بس نیز به تعهدهای خود عمل نکردند.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین تاکید کرد: رژیم صهیونیستی پس از اجرای تعهدها از طرف حماس، به دنبال طفره رفتن از اجرای تعهدهای خود است.
وی همچنین درباره موضع ایران در مورد نشست بازسازی غزه که ماه نوامبر در مصر برگزار می‌شود، بیان کرد: ایران هنوز به جمع‌بندی در این مورد نرسیده است، اما بر اصل کمک به فلسطینی‌ها در بیانیه ۱۴ مهر تاکید کردیم.
حمایت جنبش عدم تعهد از موضع ایران
بقایی همچنین گزارشی از نشست اخیر وزیران خارجه جنبش عدم تعهد در کامپالا، پایتخت اوگاندا ارائه کرده و گفت: این جنبش در بیانیه پایانی خود به‌صورت قاطع از موضع ایران در خلاف قانون بودن ادعای تروئیکای اروپایی و آمریکا در بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران حمایت کرد.
حمایت ایران از برقراری آتش‌بس بین افغانستان و پاکستان
سخنگوی وزارت امور خارجه در بخشی دیگر به درگیری‌های میان افغانستان و پاکستان اشاره کرده و این امر را مایه نگرانی دانست؛ وی گفت: ما از ابتدا خواستار خویشتنداری از سوی طرفین شدیم؛ از برقراری آتش‌بس بین طرفین خوشحالیم و امیدواریم این روند مقدمه گفت‌وگوها برای کاهش تنش‌ها و صلح پایدار میان طرفین باشد.
وی اظهار کرد: تحلیل‌های مختلفی درباره چرایی به وجود آمدن این درگیری وجود دارد؛ موضوع مهم برای ما اکنون این است که ما شاهد کاهش تنش و توقف درگیری و صلح پایدار بین ۲ کشور باشیم.
ایران قطعنامه ۲۲۳۱ را خاتمه‌یافته می‌داند
بقایی در بخشی دیگر درباره حمایت گسترده کشورهای مختلف از ایران در مخالفت با یک‌جانبه‌گرایی و غیرقانونی دانستن سوءاستفاده تروئیکای اروپایی از ساروکار فنی ماشه، اظهار کرد: تحولات روزهای اخیر محصول یک کارزار همه‌جانبه دیپلماتیک در همه سطوح بود که از سال قبل شروع کردیم، زیرا سوءاستفاده اروپایی‌ها را پیش‌بینی می‌کردیم؛ ما در یک سال گذشته تلاش‌های زیادی در این زمینه داشتیم که تفاهم قاهره هم ازجمله نتایج این روند بوده است.
وی در ادامه اعلام کرد: تروئیکای اروپایی به پیروی آمریکا برای بازگشت قطعنامه‌های تحریمی لغوشده اقدام کرد؛ مخالفت ۲ عضو دائم شورای امنیت با این روند به این معنا است که شورای امنیت موفق به بازگرداندن تحریم‌های یادشده نشد و این یک گزاره دقیق حقوقی است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین اظهار کرد: چین و روسیه در این باره موضع دقیق و آشکاری داشتند و گفتند اروپایی‌ها به‌عنوان ناقض برجام صلاحیت استفاده از ماشه را ندارند؛ استمرار این موضع هم از سوی چین و روسیه قابل توجه است؛ این بدان معناست که ما باید قطعنامه ۲۲۳۱ را از ۲۶ مهر ماه خاتمه یافته بدانیم و دبیرخانه شورای امنیت باید بر این اساس عمل کند.
وی تاکید کرد: اکثریت جامعه جهانی با رویکرد تروئیکای اروپایی و آمریکا در سوءاستفاده از سازوکارهای بین‌المللی مخالفت قاطع دارد.
بقایی با بیان اینکه ما در بیانیه وزارت امور خارجه پایان قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام کردیم، تاکید کرد: این قطعنامه در روز خاتمه براساس نص صریح قطعنامه پایان یافت؛ در عین حال بخشی از حقوق کسب‌شده برای ایران در این قطعنامه تغییر نمی‌کند که ازجمله آن‌ها غنی‌سازی است؛ برجام یک تفاهم موقت بود که قرار بود تحریم‌های غیرقانونی به بهانه هسته‌ای علیه ایران به ازای اقدام‌های شفاف‌ساز ایران درباره فعالیت هسته‌ای برداشته شود؛ تروئیکای اروپایی و آمریکا ناقضان برجام بودند؛ قطعنامه ۲۲۳۱ خاتمه می‌یابد بدون اینکه تاثیری بر تعهدهای اساسی ما ازجمله عدم تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای داشته باشد.
وی همچنین درباره روابط ایران و تروئیکای اروپایی و اعلام آمادگی آن‌ها برای مذاکره، گفت: در این مقطع تروئیکای اروپایی باید نشان دهد که اراده و توان لازم را به‌عنوان طرف مذاکراتی دارند که ما این را ندیدیم؛ آن‌ها به ناتوانی در نقش‌آفرینی موثر معترف هستند که در مصاحبه صدراعظم آلمان هم به صراحت به این موضوع اعتراف شده است؛ صدراعظم آلمان در مصاحبه موردنظر همچنین گفت که دلیل ناتوانی اتحادیه اروپا بر ای تاثیرگذاری بر تحولات منطقه نداشتن ابزار جنگی است؛ این نه‌تنها نگران‌کننده است، بلکه از ناتوانی اروپایی‌ها برای ایفای نقش به‌عنوان یک طرف مذاکراتی حکایت دارد.
بقایی اظهار کرد: این نخستین‌بار نیست که آمریکا از شورای امنیت به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم سوءاستفاده کرده است؛ آمریکا در سال ۲۰۲۰ برای سوءاستفاده از شورای امنیت برای بازگشت تحریم‌ها اقدام کرد؛ آنچه در دو سه هفته اخیر اتفاق افتاد تروئیکای اروپایی بدون صلاحیت منطقی ادعاهای ضد ایرانی را مبنای بازگشت قطعنامه‌های لغوشده قرار دادند؛ واقعیت این است که شورای امنیت تصمیمی برای بازگشت قطعنامه‌های لغوشده اتخاذ نکرده است؛ کشورهای متعددی از موضع ایران حمایت کردند؛ واقعیت این است که سوءاستفاده از یک فرآیند نمی‌تواند موجد آثار حقوقی باشد.
وی درباره اقدام کشورهای غیرعضو اتحادیه اروپا در پیروی از تحریم‌های علیه ایران، بیان کرد: این کشورها به‌عنوان نامزد عضویت تعهدهایی دارند؛ در عین حال، هر کشور عضو سازمان ملل باید تعهدهای خود در این چارچوب را فارغ از تعهدهای منطقه‌ای انجام دهد.
موضوع هسته‌ای ایران بین‌المللی نیست
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت:ما اعتقاد نداریم که موضوع هسته‌ای ما موضوع اختلاف بین‌المللی است؛ این را به اصرار و اجبار سه کشور اروپایی و آمریکا از ابتدا از سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ وارد دستور کار سازمان ملل کردند.
وی تصریح کرد: موضوع هسته‌ای ایران به هیچ عنوان موضوع اختلافی بین‌المللی نیست؛ بهانه‌ای است که در وهله نخست رژیم صهیونیستی ابداع و بر سازمان ملل متحد تحمیل کرد و بعد از آن هم سه کشور اروپایی و آمریکا به بهانه‌های مختلف این را ادامه دادند؛ در عین حال، این واقعیت است که این بهانه کماکان ادامه دارد؛ ما همیشه گفتیم که به موضوع هسته‌ای ایران براساس حقوق ایران طبق معاهده منع اشاعه باید نگاه کرد؛ حق جمهوری اسلامی ایران، حق ملت ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، حقی نیست که کسی بخواهد برای ما به رسمیت بشناسد؛ حقی است که به موجب عضویت در آن معاهده ما از آن برخوردار هستیم.
به گفته بقایی، در مورد ورود به هر روند دیپلماتیک، هر زمان که واقعا این جمع‌بندی از سوی طرف‌های مقابل صورت بگیرد که حاضرند در یک گفت‌وگوی معقول و با در نظر گرفتن منافع و حقوق مشروع ایران گفت‌و‌گو کنند، فکر می‌کنم مسیر بسته نیست.
توضیح بقایی درباره عدم حضور ایران در نشست شرم‌الشیخ
بقایی درباره عدم حضور ایران در نشست شرم‌الشیخ، گفت: تصمیم‌گیری درباره یک روند یا رویداد دیپلماتیک نیازمند بررسی در نهادهای ذیربط و وزارت امور خارجه است.
وی تصریح کرد: نتیجه روند بررسی و تدقیق جنبه‌های مختلف هم عدم مشارکت در نشست شرم‌الشیخ بود.
واکنش وزارت امور خارجه به اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اظهارات اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: آژانس به‌عنوان نهاد مسئول و فنی در موضوع هسته‌ای نقش مهمی دارد و مادامی که براساس صلاحیت‌های خود به دور از سیاسی‌کاری عمل کند، مورد احترام ماست.
وی تاکید کرد: آژانس نباید اجازه مورد سوءاستفاده قرار گرفتن توسط کشورهای غربی را بدهد.
آخرین وضعیت روند همکاری‌های ایران و روسیه
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اظهارات وزیر خارجه روسیه درمورد همکاری با ایران، گفت: روند همکاری‌های ایران و روسیه در همه زمینه‌ها رو به رشد است و ما چند موافقتنامه مهم و مبنایی داریم که آخرین آن‌ها معاهده جامع راهبردی است به‌تازگی توسط روسیه لازم‌الاجرا شده و جنبه‌های مختلف همکاری را پوشش می‌دهد.
وی اضافه کرد: ما و روسیه بر این باوریم که قطعنامه ۲۲۳۱ پایان یافته و همکاری ایران و روسیه ادامه خواهد یافت.
بقایی درباره سفر لاریجانی به مسکو اظهار کرد: ما با روسیه در مورد موضوع‌های امنیتی رایزنی داریم؛ نماینده ویژه روسیه در امور سوریه امروز با مقام‌های وزارت امور خارجه و خارج از آن دیدار دارد.
کشورهای منطقه درباره پایگاه بگرام موضع یکسانی دارند
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا درباره در اختیار گرفتن پایگاه هوایی بگرام در افغانستان، گفت: تجربه حضور ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان جز ناامنی، تروریسم و افزایش مواد مخدر به ارمغان نیاورد.
وی اضافه کرد: کشورهای منطقه درباره موضوع بگرام موضع یکسانی دارند که همان احترام به تمامیت سرزمینی افغانستان است.
زمینه‌ای برای مذاکره ایران و آمریکا شکل نگرفته است
بقایی در بخشی دیگر درباره میانجی‌گری مصر میان ایران و آمریکا گفت: تماس‌ها بین ایران و طرف‌های مقابل با واسطه ادامه دارد، اما این به معنای ورود به فرآیند مذاکراتی نیست.
وی تاکید کرد: مادامی که مطالبات زیاده‌خواهانه وجود داشته باشد، زمینه مذاکره و تفاهم شکل نمی‌گیرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین اظهار کرد: در گفت‌وگوی وزیر امور خارجه با وزیر خارجه مصر یکی از موضوع‌های مورد بحث غزه است؛ کشورهای زیادی برای مذاکرات در سال‌های اخیر تلاش کردند و انتظار می‌رود که این روند ادامه پیدا کند.
وی همچنین گفت: تماس‌های با واسطه بین ایران و طرف‌های مقابل مانند گذشته در روزهای اخیر وجود داشت اما نمی‌توانیم بگوییم که در آستانه یک روند دیپلماتیک قرار داریم.
اقدام‌های وزارت امور خارجه درباره سامان‌دهی اتباع خارجی
بقایی درباره صدور ویزای کاری برای شهروندان افغانستانی در ایران، گفت: در راستای سامان‌دهی به اتباع خارجی در کشور اقدام‌هایی انجام دادیم و در همین ارتباط نوع و نحوه صدور روادید برای اتباع افغانستانی را تنظیم کردیم.
خشونت پلیس آمریکا علیه آفریقایی‌تبارها یک معضل است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره برخورد خشونت‌بار پلیس آمریکا با یک زن سیاه‌پوست، اظهار کرد: همیشه نسبت به ضرورت احترام به همه اقشار جامعه آمریکا به‌ویژه آفریقایی‌تبارها تاکید کردیم.
وی اضافه کرد: فارغ از اختلاف‌های سیاسی ما با آمریکا، خشونت پلیس آمریکا با این اقشار را یک معضل می‌دانیم؛ سیاست‌های ضدمهاجرتی ترامپ در یک سال اخیر روند یادشده را تشدید کرده است.
انتهای پیام/