محسن حاجی‌زین‌العابدینی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره جریان دیجیتال‌سازی منابع کتابخانه‌ای و اهمیت آن بیان کرد: در حال حاضر دنیای کتابداری به سمت دیجیتال‌سازی همه منابع پیش می‌رود؛ به‌عبارت دیگر یا منابع از ابتدا دیجیتال منتشر می‌شوند و مابه ازای چاپی ندارند یا اینکه چاپی هستند و باید در فرایند «کوچ داده‌ها» قرار بگیرند؛ یعنی از قالب چاپی به قالب دیجیتالی کوچ کنند.
وی با تاکید بر اهمیت دیجیتال‌سازی منابع کتابخانه‌ای ادامه داد: بنابراین مسئله دیجیتال‌سازی یک مسئله حیاتی است. اگر بخواهیم از هوش مصنوعی استفاده کنیم، باید منابع خود را دیجیتال‌سازی کنیم؛ چون هوش مصنوعی براساس یادگیری ماشینی فعالیت می‌کند و یادگیری ماشینی یعنی خواندن از دل متون و اطلاعاتی که داریم؛ بنابراین دیجیتال‌سازی منابع کتابخانه‌ها به‌طور کلی و منابع بشری، به‌طور عام و کتابخانه‌های عمومی به‌طور خاص، اهمیت ویژه‌ای داره و در این مسئله حتماً باید به مسائل حقوقی، قانونی و اخلاقی مثل کپی‌رایت و غیره توجه شود.
عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات دانشگاه شهید بهشتی درباره تاثیر دیجیتال‌سازی در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن کشور بیان کرد: دیجیتال‌سازی به رشد و شکوفایی کمک می‌کند؛ چنانکه درگذشته که منابع‌مان، دیجیتال نبودند فرهنگ و تمدن‌مان راه خودشان را باز کردند و امروزه در سطح جهان، افراد متخصص و معظمی داریم که شاهنامه‌شناس، مولوی‌شناس و حافظ‌شناس هستند و فرهنگ و تمدن ایرانی را می‌شناسند.
وی افزود: دیجیتال‌سازی منابع موجب دسترسی می‌شود و دسترسی به منابع چه برای مردم کشور خودمان و چه برای مردم سطح دنیا موجب می‌شود، بتوانند شناخت بیشتری از فرهنگ و تمدن خود پیدا کنند؛ به همین دلیل دیجیتال‌سازی به این مسئله کمک می‌کند و تسهیل‌گر بسیار بزرگی است.
زین‌العابدینی، درباره اهمیت تربیت کتابداران و کارشناسان متخصص در حوزه فعالیت کتابخانه‌های دیجیتال بیان کرد: سال‌هاست که در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته کتابخانه دیجیتال را داریم و قرار بر این است که کتابدار دیجیتال تربیت کنیم، یعنی کسانی که کتابخانه دیجیتال را بشناسند و در این زمینه صاحب نظر باشند؛ فعالیت‌های مختلف و مرتبط با منابع دیجیتالی را پیش ببرند. از طرف دیگر در بازنگری دروس در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی چه در مقطع کارشناسی و چه ارشد و دکتری این مسئله لحاظ شده که درحال حاضر در «جامعه شبکه‌ای» به سر می‌بریم؛ به‌عبارت دیگر جامعه‌ای که جامعه اطلاعاتی و شبکه‌ای است. پس همه منابع و اطلاعات باید قابل دسترس باشد؛ به‌عبارت دیگر دیجیتالی، بدون مرز، زمان و مکان قابل استفاده و بهره‌برداری باشند.
عضو هیئت علمی گروه دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: بنابراین کتابداران و کارشناسان رویکردشان را نسبت به این مسئله تغییر دادند و از طرف دیگه به‌عنوان «مصرف‌کننده اطلاعات» هم به این شناخت رسیدند که باید دسترسی‌ها وجود داشته باشد تا بتوانیم بهره‌وری بیشتری در کتابخانه‌ها، اعم از اختصاصی و عمومی داشته باشیم.
وی درباره عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در زمینه دیجیتال‌سازی گفت: این سازمان از سالیان گذشته به اهمیت این موضوع پی برده و طرح‌های مختلف را در برنامه خودش قرار داده است. به ویژه در زمینه منابع خطی، اسناد و نسخه‌های قدیمی، فرآیند دیجیتال‌سازی انجام شده است. اما باید دقت کرد که باید بهره‌وری ملی را در این زمینه افزایش دهیم و افراد مختلف را توانمند کنیم که بتوانند از این اسناد استفاده کنند و مجوزهای لازم، شرایط ذهنی و فکری لازم برای دسترس پذیر کردن منابع را فراهم کنیم؛ بنابراین در سطح کتابخانه ملی این فعالیت شروع شده اما نیازمند سرعت است.
به گفته عضو هیئت علمی گروه دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، باید این سرعت وجود داشته باشد تا بتوانند منابع را هرچه سریع‌تر و بهتر دیجیتال کنند و از طرف دیگر، قوانین و قواعد را به شکلی طراحی کنند که برای همه قابل دسترس باشد.
∎