حجت الاسلام و المسلمین احمد زکی افشاگر، از اساتید حوزه علمیه قم با اشاره به شخصیت والای حکیم ملا هادی سبزواری اظهار داشت: لازم است تا نگاهی کلی به شخصیت ایشان و آثار علمی این مرد بزرگ داشته باشیم.
وی افزود: مرحوم هادی سبزواری در سال ۱۲۱۲ ق در سبزوار به دنیا آمدند و در سال ۱۲۸۹ ق رحلت نمودند. حکیم ملا هادی سبزواری، عارف، فیلسوف، شاعر و متفکر مشهور شیعه در دوران قاجاریه بود که از آثار مشهور ایشان می توان به منظومه و شرح منظومه اشاره نمود؛ کتابی که در حوزه منطق و حکمت است و تا کنون در زمره کتب درسی حوزه های علمیه قرار دارد.
استاد حوزه علمیه قم گفت: حکیم ملا هادی سبزواری از شاگردان برجسته مکتب حکمت متعالیه صدرالمتألهین و از مصادیق اتمّ کسانی است که با شرح های قوی و متقن خود بر آثار ملاصدرا، این مکتب را تثبیت کرد و گسترش داد.
حجت الاسلام و المسلمین زکی افشاگر گفت: حکمت متعالیه مکتبی فلسفی است که از برآیند و تضارب آرای مکاتب فلسفی و مکاتب فکری، مانند مشاء، اشراق، و همچنین کلام و عرفان به وجود آمده است. این مکتب، مکتبی التقاطی نیست؛ بلکه مکتبی است که برای خود ابتکارات، ابداعات و نوآوری ها دارد و مسائل جدی را به دنبال دارد که واقعا هم در فلسفه اسلامی و هم در کلام اسلامی تأثیرگزار شده است. یکی از مباحث کلامی، معاد جسمانی است، که مکتب صدرایی تأثیر فوق العاده ای در مبرهن کردن آن دارد.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه گفت: لازم است تا به این شخصیت گرانقدر نگاهی تفصیلی نیز داشته باشیم؛ ملا هادی سبزواری در سال ۱۲۲۰ ق به جمع محصّلان مقدماتی پیوست و در اوان جوانی ادبیات عرب را فرا گرفت و حدود ۱۰ سال در مشهد مقدس در کنار مضجع شریف امام رضا (ع) به تحصیل پرداخت.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: شهرت حکمای اصفهان باعث شد که ایشان به اصفهان سفر بکند و از محضر بزرگانی چون: حاج شیخ محمد تقی اصفهانی، حاج محمد ابراهیم کلباسی و اسماعیل کوشکی استفاده بکند.
برخی از اساتیدِ حکیم ملا هادی سبزواری
حجت الاسلام و المسلمین افشاگر خاطرنشان کرد: یکی از آن شخصیت های بزرگ که ملاهادی سبزرواری مدتی به درس ایشان رفته بود، آیت الله کوشکی است؛ حکیم سبزواری احساس می کرد که درس آیت الله کوشکی برایشان بسان گمشده ای گرانسنگ است که اکنون به آن دست پیدا کرده است. بیان شیوا و عمیق استاد، وی را هر روز شیفته می نمود؛ حتی سفر حجّی را که بنا بود داشته باشد، نیمه تمام گذاشت و سفرِ خود را به سوی معارف شروع کرد.
استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: محمد ابراهیم کلباسی یکی دیگر از اساتید او است، از شاگردان سید بحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف الغطاء و سید علی طباطبایی بوده و آن شخصیتی است که با بازگشت به موطن خود، عمر مبارک خود را به کمال و زهد و قناعت و احتیاط سپری کرد و از آثار ایشان، اشاراتی در علم اصول و شوارح هدایة الی شرح الکفایه است.
حجت الاسلام و المسلمین افشاگر خاطرنشان کرد: سومین استاد بزرگِ حکیم ملا هادی سبزواری، شیخ محمد تقی اصفهانی صاحب کتاب هدایة المسترشدین است. ایشان در علم اصول ید طولایی داشت و رییس اصولیون مورد خطاب بود. خود این استاد از شاگردان سید بحرالعلوم، سید علی صاحب ریاض و سید محسن کاظمینی بوده و در ذیل توجهات آنها رشد پیدا کرده است. از تألیفات متعدد شیخ محمد تقی اصفهانی می توان به شرح الاسماء الحسنی و هدایة المسترشدین اشاره کرد.
شاگردان حکیم سبزواری
استاد حوزه علمیه قم به شاگردان حکیم ملا هادی سبزواری اشاره کرد و ادامه داد: این حکیم بزرگ، لااقل، سی و چهار شاگرد برجسته دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم: فرزند ارشد ایشان مرحوم آخوند ملا محمد، آخوند خراسانی صاحب کفایة الاصول، ملا محمد کاظم سبزواری و مرحوم قوچانی.
وی خاطرنشان کرد: از آثار نفیس ایشان می توان به منظومه و شرح منظومه اشاره کرد؛ کتابی که خیلی کم نظیر است. ایشان حدود بیست سال روی این قضیه کار کرد، در ابتدا مطالب این کتاب را تدریس و سپس آن را تألیف نمود. این کتاب جزو مباحث علوم عقلی بسیار ارزشمند است و مشتمل بر مباحث علم منطق و مباحث حکمت می باشد.
حجت الاسلام والمسلمین افشاگر اظهار کرد: از آثار مهم دیگر ایشان، اسرار الحکم است که دو بخش دارد؛ یک بخش آن حکمت نظری و ما ینبغی ان یعلم می باشد. مرحوم سبزواری در این کتاب بعد از آنکه به اثبات واجب الوجود و مباحث توحید پرداخت، به مباحث دیگری مانند نبوت و امامت به طور مستدل اشاره نمود و با استناد به ادلّه اثبات امامت حضرت حجت (عج) این بخش را به پایان رساند.
وی با اشاره به وجود آثاری دیگر از ملاهادی سبزواری در حکمت عملی یادآور شد: مرحوم سبزواری در فقه نیز آثاری همانند «النبراس فی اسرار الاساس» به رشته تحریر در آورده است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: از آثار فلسفی ایشان می توان به این موارد اشاره نمود: حاشیه بر شواهد، حاشیه بر اسفار، حاشیه بر مفاتیح الغیب، مبدأ و معاد، حاشیه بر شواهد مرحوم ناییجی که جنبه فلسفی و کلامی دارد.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: ملا هادی سبزواری در ادبیات هم ید طولایی داشته است؛ به گونه ای که شرحی بر سیوطی ابن مالک دارد. این حکیم بزرگ، در مباحث معرفتی هم کتابی به نام هدایة الطالبین دارد؛ چه اینکه در مباحث اخلاقی هم آثار فخیمی از خود به یادگار گذاشته است.
وی تصریح کرد: به هر جهت این عالم برجسته که فقط به بعد نظری اکتفا نکرد؛ بلکه در رابطه با مسأله معنویت و ولایت مداری و رفع حوائج مؤمنین اهتمام فوق العاده ای داشت و همین مطلب، یک شخصیت جامع و کم نظیر از ایشان ساخته که در سال ۱۲۸۹ هجری قمری در بیست و هشت ذی الحجه دیار فانی را وداع کردند و به دیار باقی و لقاء الله پیوستند.
حجت الاسلام و المسلمین احمد زکی افشاگر، از اساتید حوزه علمیه قم با اشاره به شخصیت والای حکیم ملا هادی سبزواری اظهار داشت: لازم است تا نگاهی کلی به شخصیت ایشان و آثار علمی این مرد بزرگ داشته باشیم.
وی افزود: مرحوم هادی سبزواری در سال ۱۲۱۲ ق در سبزوار به دنیا آمدند و در سال ۱۲۸۹ ق رحلت نمودند. حکیم ملا هادی سبزواری، عارف، فیلسوف، شاعر و متفکر مشهور شیعه در دوران قاجاریه بود که از آثار مشهور ایشان می توان به منظومه و شرح منظومه اشاره نمود؛ کتابی که در حوزه منطق و حکمت است و تا کنون در زمره کتب درسی حوزه های علمیه قرار دارد.
استاد حوزه علمیه قم گفت: حکیم ملا هادی سبزواری از شاگردان برجسته مکتب حکمت متعالیه صدرالمتألهین و از مصادیق اتمّ کسانی است که با شرح های قوی و متقن خود بر آثار ملاصدرا، این مکتب را تثبیت کرد و گسترش داد.
حجت الاسلام و المسلمین زکی افشاگر گفت: حکمت متعالیه مکتبی فلسفی است که از برآیند و تضارب آرای مکاتب فلسفی و مکاتب فکری، مانند مشاء، اشراق، و همچنین کلام و عرفان به وجود آمده است. این مکتب، مکتبی التقاطی نیست؛ بلکه مکتبی است که برای خود ابتکارات، ابداعات و نوآوری ها دارد و مسائل جدی را به دنبال دارد که واقعا هم در فلسفه اسلامی و هم در کلام اسلامی تأثیرگزار شده است. یکی از مباحث کلامی، معاد جسمانی است، که مکتب صدرایی تأثیر فوق العاده ای در مبرهن کردن آن دارد.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه گفت: لازم است تا به این شخصیت گرانقدر نگاهی تفصیلی نیز داشته باشیم؛ ملا هادی سبزواری در سال ۱۲۲۰ ق به جمع محصّلان مقدماتی پیوست و در اوان جوانی ادبیات عرب را فرا گرفت و حدود ۱۰ سال در مشهد مقدس در کنار مضجع شریف امام رضا (ع) به تحصیل پرداخت.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: شهرت حکمای اصفهان باعث شد که ایشان به اصفهان سفر بکند و از محضر بزرگانی چون: حاج شیخ محمد تقی اصفهانی، حاج محمد ابراهیم کلباسی و اسماعیل کوشکی استفاده بکند.
برخی از اساتیدِ حکیم ملا هادی سبزواری
حجت الاسلام و المسلمین افشاگر خاطرنشان کرد: یکی از آن شخصیت های بزرگ که ملاهادی سبزرواری مدتی به درس ایشان رفته بود، آیت الله کوشکی است؛ حکیم سبزواری احساس می کرد که درس آیت الله کوشکی برایشان بسان گمشده ای گرانسنگ است که اکنون به آن دست پیدا کرده است. بیان شیوا و عمیق استاد، وی را هر روز شیفته می نمود؛ حتی سفر حجّی را که بنا بود داشته باشد، نیمه تمام گذاشت و سفرِ خود را به سوی معارف شروع کرد.
استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: محمد ابراهیم کلباسی یکی دیگر از اساتید او است، از شاگردان سید بحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف الغطاء و سید علی طباطبایی بوده و آن شخصیتی است که با بازگشت به موطن خود، عمر مبارک خود را به کمال و زهد و قناعت و احتیاط سپری کرد و از آثار ایشان، اشاراتی در علم اصول و شوارح هدایة الی شرح الکفایه است.
حجت الاسلام و المسلمین افشاگر خاطرنشان کرد: سومین استاد بزرگِ حکیم ملا هادی سبزواری، شیخ محمد تقی اصفهانی صاحب کتاب هدایة المسترشدین است. ایشان در علم اصول ید طولایی داشت و رییس اصولیون مورد خطاب بود. خود این استاد از شاگردان سید بحرالعلوم، سید علی صاحب ریاض و سید محسن کاظمینی بوده و در ذیل توجهات آنها رشد پیدا کرده است. از تألیفات متعدد شیخ محمد تقی اصفهانی می توان به شرح الاسماء الحسنی و هدایة المسترشدین اشاره کرد.
شاگردان حکیم سبزواری
استاد حوزه علمیه قم به شاگردان حکیم ملا هادی سبزواری اشاره کرد و ادامه داد: این حکیم بزرگ، لااقل، سی و چهار شاگرد برجسته دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم: فرزند ارشد ایشان مرحوم آخوند ملا محمد، آخوند خراسانی صاحب کفایة الاصول، ملا محمد کاظم سبزواری و مرحوم قوچانی.
وی خاطرنشان کرد: از آثار نفیس ایشان می توان به منظومه و شرح منظومه اشاره کرد؛ کتابی که خیلی کم نظیر است. ایشان حدود بیست سال روی این قضیه کار کرد، در ابتدا مطالب این کتاب را تدریس و سپس آن را تألیف نمود. این کتاب جزو مباحث علوم عقلی بسیار ارزشمند است و مشتمل بر مباحث علم منطق و مباحث حکمت می باشد.
حجت الاسلام والمسلمین افشاگر اظهار کرد: از آثار مهم دیگر ایشان، اسرار الحکم است که دو بخش دارد؛ یک بخش آن حکمت نظری و ما ینبغی ان یعلم می باشد. مرحوم سبزواری در این کتاب بعد از آنکه به اثبات واجب الوجود و مباحث توحید پرداخت، به مباحث دیگری مانند نبوت و امامت به طور مستدل اشاره نمود و با استناد به ادلّه اثبات امامت حضرت حجت (عج) این بخش را به پایان رساند.
وی با اشاره به وجود آثاری دیگر از ملاهادی سبزواری در حکمت عملی یادآور شد: مرحوم سبزواری در فقه نیز آثاری همانند «النبراس فی اسرار الاساس» به رشته تحریر در آورده است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: از آثار فلسفی ایشان می توان به این موارد اشاره نمود: حاشیه بر شواهد، حاشیه بر اسفار، حاشیه بر مفاتیح الغیب، مبدأ و معاد، حاشیه بر شواهد مرحوم ناییجی که جنبه فلسفی و کلامی دارد.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: ملا هادی سبزواری در ادبیات هم ید طولایی داشته است؛ به گونه ای که شرحی بر سیوطی ابن مالک دارد. این حکیم بزرگ، در مباحث معرفتی هم کتابی به نام هدایة الطالبین دارد؛ چه اینکه در مباحث اخلاقی هم آثار فخیمی از خود به یادگار گذاشته است.
وی تصریح کرد: به هر جهت این عالم برجسته که فقط به بعد نظری اکتفا نکرد؛ بلکه در رابطه با مسأله معنویت و ولایت مداری و رفع حوائج مؤمنین اهتمام فوق العاده ای داشت و همین مطلب، یک شخصیت جامع و کم نظیر از ایشان ساخته که در سال ۱۲۸۹ هجری قمری در بیست و هشت ذی الحجه دیار فانی را وداع کردند و به دیار باقی و لقاء الله پیوستند.