شناسهٔ خبر: 75416325 - سرویس استانی
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا | لینک خبر

وامنان، نگین زعفران ایران؛ الگویی جهانی برای توسعه روستایی

گرگان- ایرنا- استان گلستان، با بیش از ۷۰۰ هزار هکتار زمین حاصلخیز و تولید سالیانه ۶ میلیون تن محصول کشاورزی، همیشه به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی ایران شناخته شده اما آنچه روستای کوهستانی وامنان آزادشهر به عنوان نمادی از رستاخیز اقتصادی را متمایز می‌کند، کشف ظرفیت‌های طبیعی منطقه توسط مردم محلی و تبدیل گلستان به قطب تولید زعفران است.

صاحب‌خبر -

به گزارش ایرنا، ماجرای کاشت زعفران در وامنان به ۳۲ سال قبل بازمی‌گردد. حجت‌الاسلام محمدرضا احمدی، پس از تحصیلات حوزوی در مشهد و قم، در اوایل دهه ۷۰ به زادگاهش بازگشت و در پس یک اتفاق ساده، ساکنان این روستا را آرام آرام به جای کشت گندم و سیب زمینی به کاشت زعفران ترغیب کرد.

وی گفت: در سال ۱۳۷۲، وقتی با دوستی به زمین‌های کنار جنگل رفتیم، زعفران وحشی را دیدیم که بدون هیچ تلاشی رشد کرده بود. این نشانه‌ای بود که خاک و اقلیم اینجا برای زعفران مناسب است.

این کشف ساده، جرقه‌ای برای تغییر الگوی کشت از محصولات سنتی مانند گندم، جو و سیب‌زمینی با درآمد ناچیزی به زعفران شد.

حجت‌الاسلام احمدی روحانی ۵۴ ساله این روستا، با کشف ظرفیت‌های طبیعی منطقه از زعفران وحشی تا نسترن‌های کوهستانی، الگویی از کشاورزی پایدار را بنا نهاد که نه تنها زندگی هزاران نفر را متحول کرد، بلکه گلستان را به عنوان قطب تولید زعفران و گل محمدی در ایران و جهان مطرح کرد .

اقلیم کوهستانی وامنان، با بارش‌های مناسب و خاک غنی از مواد آلی، ظرفیت ایده‌آلی برای کشت زعفران فراهم کرده بود. احمدی با خرید ۳۰ کیلوگرم پیاز زعفران، کار را آغاز کرد و تردید اولیه اهالی با برداشت اولین محصول و سود اقتصادی آن برطرف شد.

تا سال ۱۳۹۲ حدود ۶۳ هکتار از زمین‌های روستای وامنان زیر کشت زعفران رفت و سپس شرکت تعاونی زعفران‌کاران وامنان با ۴۶۰ عضو تأسیس شد که امروز، این تعاونی با ۹۸۶ عضو، ۶۰ روستا را پوشش می‌دهد و بیش از ۴۰۰ هکتار در وامنان و ۵۰۰ هکتار در مناطق اطراف زیر کشت زعفران است.

کیفیت بالای زعفران وامنان که بدون استفاده از علف‌کش و حشره‌کش تولد میشود، این محصول را به عنوان سالم‌ترین زعفران ایران معرفی کرده و بازارهای داخلی و بین‌المللی را فتح کرده است.

اما کشف ظرفیت‌ها به زعفران محدود نشد. در سال ۱۳۹۳، حجت‌الاسلام احمدی با مشاهده نسترن وحشی در ارتفاعات، کشت گل محمدی را در اراضی شیب‌دار آغاز کرد. این گیاه، سازگار با اقلیم منطقه، نه تنها درآمدزا است بلکه در کنترل سیلاب و جلوگیری از فرسایش خاک نقش کلیدی دارد.

اکنون، ۲۵ هکتار از زمین های روستای وامنان به گل محمدی اختصاص یافته و سالیانه هفت تن محصول برداشت می‌شود که از این مقدار، بیش از ۹۰ درصد به گلاب تبدیل شده و بقیه به اسانس یا گل خشک صادر می‌شود.

این کشف‌ها، بخشی از ظرفیت‌های گسترده‌تر گلستان هستند؛ استانی که در تولید گندم، دانه‌های روغنی مانند سویا و کلزا، پنبه، برنج و محصولات باغی مانند مرکبات، رتبه‌های برتر کشوری را دارد و سهم ۲۵ درصدی کشاورزی در اقتصاد آن، پتانسیل برندسازی ملی و جهانی را فراهم کرده است.

کشف این ظرفیت‌ها، اقتصاد وامنان را دگرگون کرد. تعاونی زعفران‌کاران با سرمایه میلیاردی، زیرساخت‌هایی مانند گلاب‌گیری سنتی (۴۰ دستگاه) و صنعتی (ظرفیت یک تن) ایجاد کرده تا خام‌فروشی را به حداقل برساند.

وامنان، نگین زعفران ایران؛ الگویی جهانی برای توسعه روستایی

حجت‌الاسلام احمدی تأکید کرد: هدف ما خدمت‌رسانی، تغییر الگوی کشت و جلوگیری از خام‌فروشی بود و این اقدامات، اشتغال برای بیش از ۶۰ هزار نفر در منطقه ایجاد کرده و درآمد خانوارها را چندین برابر کرد.

زعفران و گل محمدی، با برداشت در پاییز و بهار، فصول کاری مداوم فراهم کرده و وابستگی به محصولات سنتی را کاهش داده‌اند.

گلستان با بیش از ۱۳۰ هزار بهره‌بردار کشاورزی و صنایع تبدیلی و بیش از هزار و ۲۰۰ واحد صنعتی، فرصت‌های طلایی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده.که در این میان، برندسازی زعفران و گل محمدی وامنان، گلستان را به عنوان قطب طلای سرخ شمال معرفی کرده و صادرات به کشورهای همسایه را افزایش داده است.

از طرف دیگر، گردشگری کشاورزی نیز در استان رونق گرفته و در فصل برداشت، گردشگران برای تجربه چیدن گل‌ها به منطقه می‌آیند و این امر، درآمد جانبی ایجاد کرده است.

یکی از دستاوردهای برجسته، مهاجرت معکوس است. پیش از تحول و کاشت زعفران در وامنان، خشکسالی و درآمد پایین، جوانان را به شهرها می‌کشاند اما کشت زعفران و گل محمدی، بیش از ۱۲۰ خانوار را به وامنان بازگرداند.

حجت‌السلام احمدی گفت: جوانان وقتی دیدند کار و درآمد در روستا هست، بازگشتند و حالا در مزارع مشارکت می‌کنند که این مهاجرت معکوس، هویت روستایی را حفظ کرده و جمعیت وامنان را پایدار ساخته است.

گلستان با کشف ظرفیت‌هایی مانند زعفران، گل محمدی، دانه‌های روغنی و گردشگری، در آستانه جهشی بزرگ است. حمایت دولتی برای زیرساخت‌ها و برندسازی شهری، می‌تواند این استان را به قطب صادراتی شمال ایران تبدیل کند.

این استان روستاهای متحول شده دیگری هم دارد. عطاآباد که به قطب تولید مبل تبدیل شده، شفیع آباد فندرسک که نماد تولید توت فرنگی است و روستاهای مشابه دیگری که ثابت می کند با تکیه بر مردم و طبیعت، رونق اقتصادی و برندسازی ممکن خواهد بود و اگر این مدل در روستاهای دیگر هم تکرار شود، آینده‌ای سبز و روشن‌تر در انتظار گلستان است.