سریال «پسران هور» که پس از پخش نسخه سینمایی «اشک هور» روی آنتن شبکه یک رفت، شب گذشته با پخش قسمت هفدهم به پایان رسید. این سریال روایتی تازه و متفاوت از حماسه قرارگاه سری نصرت و فرمانده آن شهید علی هاشمی را به تصویر کشید و تلاش داشت نگاهی نو به یکی از ناشناختهترین جبهههای دفاع مقدس داشته باشد.
این مجموعه به کارگردانی مهدی جعفری و تهیهکنندگی مجتبی فرآورده که محصول سیمافیلم و مرکز سریال سوره بود اوایل مهر ماه روی آنتن سیما رفت و رضا ثامری در نقش شهید علی هاشمی، تورج الوند، محمدرضا صولتی، باسط رضایی، مهدی کرنافی، امیر عباسزاده، سهند جاهد، مرتضی شاهکرم، ناصر عاشوری، علی زرمهری و همچنین رؤیا افشار و فرید سجادحسینی در آن به ایفای نقش پرداختند.
ساخت فیلم و سریال درباره زندگی شهید علی هاشمی برای مهدی جعفری، نویسنده و کارگردان آن که فیلمهای سینمایی «۲۳ نفر» و «یدو» را در کارنامه کاریاش دارد، بیش از یک پروژه حرفهای بود و در جایی عنوان کرده بود؛ «کار روی زندگی شهید هاشمی، تنها یک پروژه حرفهای برای من نبود؛ من با او زندگی کردم، در دل روایتها غرق شدم و به نوعی خودم را در جایگاه کسی قرار دادم که باید از دل این زندگی، یک روایت صادقانه، انسانی و در عین حال دراماتیک بیرون بکشد چون از ابتدا تصمیم داشتم تنها به بازنمایی قهرمانانه یک فرمانده بسنده نکنم بلکه یک انسان واقعی با تمام وجوه عاطفی، اعتقادی و خانوادگی علی هاشمی را به تصویر بکشم».
این فیلمساز نه تنها همشهری شهید علی هاشمی که هممحلهای او هم بوده است. منزل پدریاش نزدیک خانه شهید بوده و سالها نامش را شنیده اما آشنایی بیشتر او با زندگی علی هاشمی از سالها پیش برایش آغاز شد، زمانی که مستندی درباره شناسایی ژنتیکی شهدای گمنام میساخت و در آن مستند، به فرایند شناسایی پیکر شهید علی هاشمی نیز پرداخته شد. این جرقه آشنایی او را به سمت پژوهش درباره زندگی شهیدی سوق داد که پیکرش ۲۲ سال پس از شهادتش پیدا شد.
قصه مغفول ماندهای از جنگ
کار برای شهدا، تقدیری است که برای عدهای رقم میخورد. مجتبی فرآورده، تهیهکننده سریال «پسران هور» معتقد است: تقدیر موجب ورودش به این قصه و ساخت سریال درباره شهید علی هاشمی و نیروهای قرارگاه نصرت شده و تأکید دارد شهید علی هاشمی با همه بزرگیاش، همان طور که پیکرش ۲۲ سال مفقود مانده بود، پس از شناسایی هم پرداخت به شخصیت ایشان مغفول مانده بود و ما این توفیق را یافتیم که به بخشی از زندگی شهید و انتظار ۲۲ ساله خانوادهاش بپردازیم.
او درباره تفاوت نسخه سینمایی با تلویزیونی این اثر به خبرنگار ما میگوید: اشک هور درباره ارتباط شهید علی هاشمی و مادرش بود ولی در سریال به علل شکلگیری قرارگاه نصرت که منجر به عملیات خیبر و در نهایت شهادت ایشان شد، پرداختیم و بسط قصه در نسخه سریالی بسیار بیشتر بود.
او با بیان اینکه روایت سریال پسران هور از سال ۶۱ آغاز میشود یعنی زمانی که جنگ به بنبست مطلق رسیده بود، میافزاید: زمانی که عملیاتها با شکست مواجه میشد فرماندهان جنگ تصمیم میگیرند معبر جدیدی برای ادامه جنگ بگشایند.
این مأموریت از سوی محسن رضایی به علی هاشمی واگذار میشود. او و همرزمانش با راهاندازی قرارگاه نصرت یک سال تمام فضای ناشناخته هورالعظیم را در مساحت ۴هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع شناسایی کرده و همزمان با طراحی عملیات، ادوات مورد نیاز را نیز طراحی و تولید میکنند که در نهایت به عملیات خیبر منجر میشود.
قصه سریال از سال ۶۱ شروع میشود و تا سال ۸۹ که پیکر شهید پیدا میشود ادامه مییابد یعنی حدود ۳۰سال را در برمیگیرد.
فرآورده با بیان اینکه سریال پسران هور قصه مغفول ماندهای از جنگ را روایت میکند، میگوید: سریال علاوه بر روایت زندگی علی هاشمی بر شکلگیری «قرارگاه نصرت» و رشادتهای نیروهایش نیز تمرکز دارد، در حالی که در نسخه سینمایی بیشتر روی مرارت و انتظار یک خانواده در بازگشت پیکر شهیدشان و رشادتهای سردار بزرگ علی هاشمی و چگونگی شهادتش متمرکز بودیم، در واقع فیلم به مقطعی از زندگی شهید علی هاشمی میپرداخت که روز آخر زندگیاش بود ولی در نسخه سریالی به زندگی و رشادتهای علی هاشمی و نیروهای قرارگاه سری نصرت پرداخته میشود.
قهرمانهای ملی متعلق به همه مردم هستند
این تهیهکننده سینما و تلویزیون با اشاره به فرایند طولانی پژوهش کار یادآور میشود: تقریباً همه منابعی که درباره قرارگاه نصرت توسط پژوهشگران دفاع مقدس یا نیروهای این قرارگاه نوشته شده بود را جمعآوری کردیم، روی اسنادی از مرکز اسناد دفاع مقدس و مرکز اسناد ملی پژوهش کردیم و با نیروهای قرارگاه نصرت و کسانی که در شکلگیری قرارگاه دخیل بودند، نشستهای طولانی داشتیم و همه اینها سبب شکلگیری فیلمنامه سریال شد.
او با بیان اینکه قهرمانهای ملی متعلق به همه مردم هستند و باید درباره آنها کار شود، خاطرنشان میکند: وقتی میخواستیم این کار را بسازیم در شهریور سال ۴۰۲ نزد خانواده شهید علی هاشمی رفتیم و ارتباط مستمری با خانواده ایشان داشتیم، از این رو برخی جزئیاتی که مخاطبان از زندگی شخصی شهید علی هاشمی در فیلم و سریال دیدند در هیچ کتابی پیدا نخواهند کرد.
او درباره اهمیت تولید آثاری درباره زندگی سرداران شهید و عملیاتهای مهم دفاع مقدس با وجود پرهزینه بودن این آثار و فروش پایین نسخههای سینمایی در گیشه میگوید: تولید این آثار، وظیفه سازمانهای دولتی است همان طور که برای آموزش و پرورش هزینه میشود، بنابراین اینکه اثراتشان آشکار نیست به معنای بیاثر بودن نیست و باید درباره این اتفاقهای مهم تاریخی، تولید آثار نمایشی داشت.
سریال «پسران هور» که قصه گستردهتری از نسخه سینماییاش یعنی «اشک هور» داشت علاوه بر پرداختن به یک برهه تاریخی مهم در دوران دفاع مقدس، تلاش کرد تصویری واقعی و ملموس از قرارگاه سری نصرت و شرایط سخت رزمندگان در نیزارهای جنوب را نشان دهد. پروژهای که شرایط دشوار و پرچالشی در تولید داشت و بخش زیادی از فیلمبرداری آن در دل آبهای هورالعظیم و زمین باتلاقی و زیر گرمای طاقتفرسای جنوب با قابهایی استاندارد و تماشایی انجام شد.