روز شنبه میلیون‌ها آمریکایی در سراسر ۵۰ ایالت این کشور، در اعتراضات گسترده‌ای با عنوان «نه به پادشاه» علیه دولت دونالد ترامپ شرکت کردند. این اعتراضات که دومین مرحله بزرگ از یک جنبش مردمی علیه سیاست‌های دولت دونالد ترامپ محسوب می‌شود، بیانگر نگرانی عمیق بخش قابل توجهی از جامعه آمریکا درباره روند رو به افزایش تمرکز قدرت و گرایش به استبداد در کشور است.
ابعاد اجتماعی و گستردگی اعتراضات
براساس اعلام سازمان‌دهندگان تظاهرات گسترده دیروز در سراسر آمریکا علیه دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور، در این اعتراضات دست‌کم ۷میلیون نفر حضور پیدا کردند و یکی از نکات برجسته این حرکت، حضور گسترده اقشار مختلف جامعه از گروه‌های سنی و طبقات گوناگون بود.
معترضان از شهرهای بزرگ تا مناطق کوچک با تابلوهایی که به مقدمه قانون اساسی آمریکا اشاره داشتند، همراه با گروه‌های موسیقی و لباس‌های بادی ویژه، به‌ویژه با شمایل قورباغه و باب اسفنجی که به نمادی از مقاومت تبدیل شده‌اند، در خیابان‌ها حضور یافتند. این تجمعات، برخلاف تصویر خشونت‌آمیزی که برخی جمهوری‌خواهان سعی داشتند القا کنند، فضایی آرام و به نوعی جشن خیابانی مردمی را به نمایش گذاشت.
این حرکت، سومین بسیج گسترده مردمی از زمان روی کار آمدن ترامپ است و در شرایطی برگزار شد که تعطیلی دولت فدرال وارد روز بیستم شده و رقابت‌های شدید میان قوه مجریه، کنگره و دادگاه‌ها به اوج خود رسیده است. برگزارکنندگان اعتراضات، این شرایط را نشانه‌ای از لغزش آمریکا به سوی تمرکز قدرت و استبداد می‌دانند.
در شهرهایی همچون شیکاگو، بیش از ۱۰هزار نفر با تابلوهایی مانند «دست از شیکاگو بردارید» و شعارهایی علیه سیاست‌های مهاجرتی ترامپ به خیابان‌ها آمدند. براندون جانسون، شهردار شیکاگو به‌صراحت مخالفت خود را با حضور نیروهای نظامی در شهر اعلام کرد و اعتراضات را نمادی از مقاومت در برابر گرایش‌های استبدادی دانست.
واکنش ترامپ؛ از تلاش برای کم‌اهمیت دانستن تا توهین
دونالد ترامپ در گفت‌وگویی با شبکه فاکس‌نیوز، ضمن رد اتهام‌هایی مبنی بر گرایش به حکومت مطلقه، خود را «پادشاه» ندانست و گفت: «می‌گویند به من می‌گویند پادشاه، اما من پادشاه نیستم». با این حال، کمپین انتخاباتی وی با انتشار ویدئویی طنزآمیز که ترامپ را با لباس پادشاهی و تاج نشان می‌داد، به شکلی کنایه‌آمیز به این موضوع واکنش نشان داد. علاوه بر این، ترامپ ویدئویی ساخته شده با هوش مصنوعی را در حساب کاربری خود منتشر کرد که در آن با هواپیما بر سر معترضان آمریکایی مدفوع می‌ریزد!
در همین حال، برخی از نزدیکان وی مانند جی‌دی ونس، معاون ترامپ و پیت هگست، وزیر دفاع، در رویدادهای نظامی شرکت کردند که به عنوان حرکتی مقابله‌ای برای جلب توجه به برنامه‌های دیگری در نظر گرفته شده بود. این اقدامات با اعتراض‌هایی از سوی مقامات محلی از جمله فرماندار کالیفرنیا مواجه شد که شلیک مهمات در نزدیکی یک بزرگراه شلوغ را به دلیل خطرات احتمالی غیرمسئولانه دانست.
پوشش رسانه‌ای و اتهام‌های سیاسی علیه معترضان
رسانه‌های محافظه‌کار به‌ویژه فاکس‌نیوز تلاش کردند اعتراضات را به عنوان حرکتی ضدآمریکایی معرفی کنند و مدعی شدند گروه‌هایی مرتبط با انتفاضه فلسطینی و بنیادهای مالی همچون بنیاد جورج سوروس از این اعتراضات حمایت مالی می‌کنند. این ادعاها بخشی از تلاش گسترده‌تر برای تضعیف مشروعیت جنبش و ارائه تصویری منفی از معترضان بود.
رهبران جمهوری‌خواه نیز در هفته‌های منتهی به اعتراضات، شرکت‌کنندگان را «کمونیست» و «مارکسیست» توصیف و ادعا کردند دموکرات‌های میانه‌رو مانند چاک شومر توسط جناح چپ افراطی گروگان گرفته شده‌اند. مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، تجمعات را «راهپیمایی نفرت علیه آمریکا» نامید و از حضور گروه‌هایی مانند آنتی‌فا و مخالفان سرمایه‌داری خبر داد.
با وجود این حملات لفظی، در روز برگزاری اعتراضات سکوت قابل توجهی از سوی بسیاری از رهبران جمهوری‌خواه مشاهده شد که می‌تواند نشانه‌ای از ارزیابی واقع‌بینانه آن‌ها از قدرت و گستردگی این جنبش باشد. این سکوت در تضاد با تلاش‌های پیشین حزب برای سیاسی‌کردن موضوع و متهم کردن معترضان به ضدیت با آمریکا قرار داشت.
در مقابل، معترضان با تأکید بر عدم خشونت‌طلبی و برپایی تجمعات مسالمت‌آمیز، پیام خود را به شکل مقاومت مدنی و مدافع حقوق اساسی به جامعه منتقل کردند. آن‌ها هشدار دادند هدف اصلی، مقابله با تمرکز بیش از حد قدرت و نقض آزادی‌های اساسی همچون آزادی بیان و حق تجمع است.
«نه به پادشاه» بازتاب نگرانی عمیق جامعه آمریکا
گاردین اعتراضات «نه به پادشاه» را بیش از آنکه صرفاً مخالفت با شخص دونالد ترامپ باشد، بازتاب نگرانی عمیق جامعه آمریکا درباره تمرکز قدرت، تضعیف نهادهای دموکراتیک و تهدید آزادی‌های اساسی دانست و نوشت: این حرکت نشان می‌دهد میلیون‌ها آمریکایی حاضرند برای حفظ دموکراسی و حقوق خود به خیابان‌ها بیایند و در برابر فشارهای سیاسی و استبدادی مقاومت کنند. بر اساس نظرسنجی جدید منتشر شده توسط خبرگزاری آسوشیتدپرس و مؤسسه NORC بیش از ۶۱درصد آمریکایی‌ها نگاه منفی به عملکرد کلی دولت ترامپ دارند و فقط ۳۷ درصد به عملکرد این دولت نگاهی مثبت دارند. در موضوعات جزئی نیز دولت ترامپ موفق به جلب رضایت اکثر آمریکایی‌ها نشده است. به‌طور مثال در موضوعات مناقشه فلسطین-اسرائیل، مهاجرت، اقتصاد و مراقبت‌های بهداشتی، بیشتر مردم از عملکرد دولت ناراضی هستند.واکنش‌ها، حملات لفظی و تلاش‌های رسانه‌ای جمهوری‌خواهان در کنار پوشش خبری همراه با تخریب این جنبش، نمایانگر جامعه‌ای در حال تقابل و تنش است که سرنوشت دموکراسی آمریکا را به‌شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.