مجلس اعلام کرده است که افزایش مبلغ کالابرگ آبان به اجرای کامل تکلیف بودجه‌ای درباره حذف یارانه دهک‌های ۸ تا ۱۰ و انتقال منابع به دهک‌های کم‌درآمد گره خورده است. به‌عبارت روشن‌تر، هرچه پاکسازی فهرست یارانه‌بگیران پردرآمد دقیق‌تر انجام شود، اعتبار بیشتری برای افزایش مبلغ کالابرگ خانوارهای دهک‌های ۱ تا ۳ (و در سناریوهایی ۱ تا ۵) آزاد خواهد شد.
کالابرگ چیست و چرا افزایش مبلغ کالابرگ مهم است؟
کالابرگ اعتبار ماهانه‌ای است که به‌صورت الکترونیکی روی کارت بانکی/کدملی شارژ می‌شود و خانوار می‌تواند با آن کالاهای اساسی را با قیمت ثابت یا قدرت خرید ثابت تهیه کند. افزایش مبلغ کالابرگ یعنی تقویت سبد غذایی، کاهش آسیب تورمی و هدفمندتر شدن یارانه‌ها به نفع گروه‌های کم‌درآمد.
شرط مجلس برای افزایش مبلغ کالابرگ آبان ماه
-
پایبندی دولت به تبصره ۱۳ بودجه ۱۴۰۴: شناسایی دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ و حذف یارانه نقدی حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیون نفر.
-
انتقال مستقیم منابع آزادشده به کالابرگ: تخصیص اولویت‌دار به دهک‌های ۱ تا ۳ و در صورت نبود کسری، پوشش کمّی دهک‌های ۴ و ۵.
-
تضمین ثبات قیمت/قدرت خرید کالاهای اساسی: از طریق قراردادهای کوتاه‌مدت با عرضه‌کنندگان و نظارت پیوسته.
-
اتصال کامل شبکه توزیع به سامانه‌های نظارتی: برای جلوگیری از گران‌فروشی و انحراف منابع کالابرگ.
کالابرگ و یارانه نقدی؛ هم‌افزا یا جایگزین؟
بر اساس اظهارات نمایندگان، کالابرگ ستون اصلی حمایت معیشتی خواهد بود؛ اما یارانه نقدی در صورت نبود کسری هدفمندی برای دهک‌های ۱ تا ۵ (به‌ویژه تحت‌پوشش‌ها و جاماندگان واجد شرایط) تکمیل‌کننده است. یعنی اولویت با کالابرگ است و نقدی مکمل؛ هدف: امنیت غذایی و ثبات سبد ضروری.
حمایت از تولید داخل با اهرم کالابرگ
منطق طرح جدید: به‌جای اتکا به واردات، اعتبار کالابرگ به سمت تولید داخلی در حوزه‌های سلامت، دام و طیور، غلات و… هدایت شود. این کار ضرب دوگانه دارد:
۱) تقویت معیشت خانوار با قیمت کنترل‌شده؛ ۲) بازار تضمینی برای تولیدکننده داخلی و کاهش وابستگی.
چهار مرحله اجرا؛ کارنامه مشارکت و مصرف اعتبار کالابرگ
بر پایه گزارش‌های رسمی از روند اجرا:
| مرحله | خانوارهای مشمول | نرخ مشارکت | اعتبار تخصیصی | اعتبار مصرف‌شده | پرمصرف‌ترین گروه |
|---|---|---|---|---|---|
| مرحله ۱ | 20,937,146 | 88٪ | 25 همت | 22 همت | حبوبات (۲۳.۲٪) |
| مرحله ۲ | 20,942,043 | 96٪ | 25 همت | 25 همت (۱۰۰٪) | حبوبات (۲۳.۴٪) |
| مرحله ۳ | 21,379,248 | 92٪ | 25 همت | 24 همت | برنج (۲۲.۵۵٪) |
| مرحله ۴ (تا پایان آبان ۱۴۰۴) | 21,570,336 | 87٪ تا این لحظه | 25 همت + ۵۵۵ میلیارد | 23 همت | برنج (۲۵.۹٪) |
نکته سئویی: ذکر اعداد مشارکت و مصرف اعتبار نشان می‌دهد کالابرگ در سطح ملی فراگیر و عملیاتی است؛ همین شفافیت، نرخ ماندگاری کاربر (Dwell Time) را بالا می‌برد.
مصرف ۹۸.۸٪ اعتبار تا پایان مهر؛ معنای آن برای مبلغ کالابرگ
تا پایان مهر، ۹۸.۸٪ از ۱۱ همت اعتبار تخصیصی کالابرگ مصرف شده است؛ این یعنی تقاضای واقعی و نیاز ملموس. مجلس می‌گوید با حذف یارانه پردرآمدها، می‌توان سقف اعتبار کالابرگ آبان را بالا برد تا قدرت خرید دهک‌های پایین حفظ شود.
سازوکار ثبات قیمت در کالابرگ
دو سناریو روی میز سیاست‌گذار:
-
ثابت‌سازی قیمت اقلام مشمول بر مبنای ارز ترجیحی مرجع (مثلاً ۲۸,۵۰۰).
-
ثابت‌سازی قدرت خرید: اگر قیمت بالا رفت، کالابرگ به‌قدر مابه‌التفاوت شارژ شود تا سبد ثابت حفظ بماند.
کلید اجرا: قراردادهای ۲–۳ ماهه با تولیدکنندگان و تسویه روزانه/سیستمی با فروشندگان متصل به سامانه کالابرگ.
فهرست کالاهای مشمول کالابرگ؛ چه چیزهایی اضافه شده؟
با رویکرد تغذیه سالم و متنوع، ۴ قلم پروتئینی جدید به کالابرگ افزوده شده است:
| گروه | اقلام پیشین | اقلام اضافه‌شده |
|---|---|---|
| لبنیات | شیر کم‌چرب، ماست کم‌چرب، پنیر UF | — |
| پروتئین | مرغ، تخم‌مرغ، گوشت منجمد گوساله | بوقلمون، بلدرچین، ماهی، میگو |
| خواربار | برنج، روغن، شکر، حبوبات، ماکارونی | — |
هدف: بهبود پروتئین دریافتی خانوارهای کم‌درآمد از محل کالابرگ.
اولویت‌بندی دهک‌ها در کالابرگ آبان
-
اولویت اول: دهک‌های ۱ تا ۳ (به‌ویژه تحت‌پوشش کمیته امداد و بهزیستی)
-
اولویت دوم: دهک‌های ۴ و ۵ در صورت عدم کسری هدفمندی
-
حذف یارانه نقدی دهک‌های ۸ تا ۱۰: منبع افزایش مبلغ کالابرگ
-
جاماندگان واجد شرایط: امکان ورود به طرح پس از راستی‌آزمایی
چگونه بفهمیم مشمول افزایش مبلغ کالابرگ هستیم؟
-
ورود به سامانه‌های رفاهی/وزارت تعاون و مشاهده وضعیت دهک و سرپرست خانوار
-
بررسی تراکنش اخیر کارت بانکی (اعتبار کالابرگ به‌صورت اتوماتیک شارژ می‌شود)
-
نصب اپ فروشگاهی متصل به کالابرگ و مشاهده اعتبار ماه
-
در صورت مغایرت: ثبت اعتراض در پرتال رفاهی
شاخص‌های شناسایی پردرآمدها برای آزادسازی اعتبار کالابرگ
-
درآمد سرانه ماهانه پس از کسر اجاره (آستانه مصوب)
-
تراکنش‌های بانکی و رفتار مالی
-
دارایی‌های ملکی و خودروهای لوکس
-
سفرهای خارجی و اقامت/سرمایه‌گذاری خارج
اجرای دقیق این شاخص‌ها، کلید افزایش مبلغ کالابرگ است.
تجربه میدانی از خرید با کالابرگ؛ فرایند پرداخت
-
انتخاب فروشگاه متصل (سوپرمارکت، هایپر، پلتفرم آنلاین)
-
کشیدن کارت یا وارد کردن کدملی
-
کسر خودکار از اعتبار کالابرگ برای اقلام مشمول
-
در صورت خرید غیرمشمول، پرداخت نقدی/کارت برای باقیمانده
مزیت کالابرگ نسبت به یارانه نقدی
-
اثر تورمی کمتر (اعتبار به کالا قفل می‌شود)
-
پوشش سبد ضروری (ریسک خرج‌کرد غیرضروری پایین‌تر)
-
قدرت چانه‌زنی دولت برای ثبات قیمت و حمایت از تولیدکننده داخلی
سناریوهای افزایش مبلغ کالابرگ آبان (نمونه‌سازی سیاستی)اعداد زیر نمونه تحلیلی برای فهم سیاست است (مبالغ واقعی تابع ابلاغیه رسمی است).
| دهک | مبلغ پایه کالابرگ (تومان) | افزایش سناریویی (تومان) | شرط تحقق |
|---|---|---|---|
| دهک ۱ | ۱,۵۰۰,۰۰۰ | +۳۰۰,۰۰۰ تا +۵۰۰,۰۰۰ | حذف کامل دهک‌های ۸–۱۰ + نبود کسری |
| دهک ۲ | ۱,۳۰۰,۰۰۰ | +۲۰۰,۰۰۰ تا +۴۰۰,۰۰۰ | همان |
| دهک ۳ | ۱,۱۰۰,۰۰۰ | +۱۵۰,۰۰۰ تا +۳۰۰,۰۰۰ | همان |
| دهک ۴–۵ (مشروط) | ۹۰۰,۰۰۰ | +۰ تا +۲۰۰,۰۰۰ | بسته به منابع آزادشده |
نظارت و شفافیت در زنجیره کالابرگ
-
نظارت سیستمی: اتصال فروشگاه‌ها، بارکد کالاهای مشمول، تسویه روزانه
-
نظارت مردمی: امکان گزارش گران‌فروشی/عدم پذیرش کالابرگ با پاداش گزارش درست
-
گزارش‌گیری عمومی: انتشار منظم آمار مشارکت/مصرف برای ارتقای اعتماد
کالابرگ؛ راهی برای رضایت حداقلی و عدالت منطقه‌ای
نمایندگان تأکید دارند کالابرگ با قیمت/قدرت خرید ثابت، رضایت حداقلی را تأمین می‌کند؛ به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار که سهم خوراک در هزینه خانوار بالاست. تخصیص هوشمند اعتبار و پهنای شبکه فروشگاهی، شکاف شهری–روستایی را کم می‌کند.
راهنمای عملیاتی خانوار برای استفاده از کالابرگ
-
اطمینان از صحت اطلاعات سرپرست (کدملی/شبا)
-
به‌روزرسانی شماره موبایل برای پیامک شارژ
-
نگهداری رسید خرید جهت اعتراض احتمالی
-
آموزش سالمندان خانوار برای خرید امن و ساده با کالابرگ
جمع‌بندی: چرا شرط مجلس می‌تواند مبلغ کالابرگ آبان را بالا ببرد؟
زیرا با خروج پردرآمدها از فهرست یارانه، منابع هدفمندی آزاد می‌شود؛ این منابع اگر مستقیماً به کالابرگ دهک‌های پایین تزریق شود، سبد غذایی پایدارتر می‌گردد، تولید داخل بازار مطمئن پیدا می‌کند و فشار تورمی کنترل‌پذیرتر می‌شود. نتیجه: کالابرگ قوی‌تر، معیشت مطمئن‌تر.
سوالات متداول (FAQ) درباره کالابرگ
۱) شرط اصلی مجلس برای افزایش مبلغ کالابرگ آبان چیست؟
حذف یارانه دهک‌های ۸ تا ۱۰ و انتقال منابع آزادشده به دهک‌های پایین.
۲) آیا یارانه نقدی حذف می‌شود؟
نه لزوماً؛ کالابرگ محور است و نقدی می‌تواند مکمل دهک‌های ۱ تا ۵ باشد در صورت نبود کسری.
۳) چه کالاهایی با کالابرگ قابل خرید است؟
لبنیات منتخب، برنج، روغن، شکر، حبوبات، ماکارونی، مرغ/تخم‌مرغ/گوشت منجمد و اقلام جدید بوقلمون، بلدرچین، ماهی، میگو.
۴) اگر فروشگاه کالابرگ را نپذیرد چه کنم؟
از فروشگاه متصل دیگری خرید کنید یا تخلف را در سامانه گزارش دهید (امکان پاداش برای گزارش درست وجود دارد).
۵) آیا قیمت کالا با کالابرگ ثابت است؟
بسته به تصمیم اجرایی؛ یا قیمت ثابت یا قدرت خرید ثابت با جبران مابه‌التفاوت.
۶) چطور بفهمم مشمول افزایش مبلغ هستم؟
دهک‌بندی و وضعیت خانوار را در پرتال رفاهی/وزارت تعاون بررسی کنید؛ شارژ اعتبار در کارت/کدملی قابل مشاهده است.
۷) جاماندگان چه کنند؟
در سامانه رفاهی ثبت‌نام/اعتراض کنند؛ پس از راستی‌آزمایی، در صورت احراز شرایط، به کالابرگ متصل می‌شوند.
۸) آیا با کالابرگ می‌توان خرید غیرمشمول انجام داد؟
خیر؛ اعتبار کالابرگ فقط برای اقلام فهرست‌شده کسر می‌شود.
۹) آیا امکان افزایش تعداد اقلام وجود دارد؟
بله؛ با پایداری منابع و نیاز تغذیه‌ای، فهرست کالابرگ می‌تواند به‌روزرسانی شود.
۱۰) نقش تولید داخل در طرح چیست؟
کالابرگ بازار تضمینی برای تولید داخل ایجاد می‌کند و وابستگی به واردات را کم می‌کند.