خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ در آستانه تحولات نوین علمی و درراستای تحقق منویات عالی نظام مبنی بر توسعه علمی توأمان با عمق‌بخشی به مبانی اسلامی، تعامل میان نهادهای کلیدی حوزه علمیه و دانشگاه آزاد اسلامی از یک الزام ساختاری به یک ضرورت راهبردی ارتقا یافته است.

دبیرخانه مشترک حوزه علمیه کشور و دانشگاه آزاد اسلامی به مثابه یک سازوکار نوآورانه و فرابخشی، با اتکا به ظرفیت‌های اجرایی مدیران ارشد دانشگاه آزاد با بهره‌گیری از تجربیات نخبگان حوزوی، فرآیند یکپارچه‌سازی محتوای آموزشی و پژوهشی را در دستورکار قرار داده است. 

هدف غایی این هم‌افزایی که مبتنی بر تأکید مستمر دکتر ولایتی بر نقش محوری دانشگاه در تمدن‌سازی است، نه صرفاً بازنگری سرفصل‌ها، بلکه خلق مجموعه‌ای از درسنامه‌های تخصصی استاندارد است که بتواند پاسخگوی نیازهای پیچیده جامعه در حوزه‌هایی مانند اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی ایرانی-اسلامی باشد.

این تلاش که با تشکیل کارگروه‌های ده‌گانه و تدوین شیوه‌نامه‌های منطقه‌ای پشتیبانی می‌شود، درصدد نهادینه‌سازی یافته‌های عمیق اسلامی در سرفصل‌های درسی و تسریع در جذب هیئت علمی وابسته به‌عنوان پیامی روشن از جدیت تعامل در سطوح عالی مدیریتی (نظیر دیدار دکتر رنجبر با مراجع قم)، برای دستیابی به یک دانشگاه در تراز مطلوب انقلاب اسلامی است. 

این تلاش که با تشکیل کارگروه‌های ده‌گانه و تدوین شیوه‌نامه‌های منطقه‌ای پشتیبانی می‌شود، درصدد نهادینه‌سازی یافته‌های عمیق اسلامی در سرفصل‌های درسی و تسریع در جذب هیئت علمی وابسته به‌عنوان پیامی روشن از جدیت تعامل در سطوح عالی مدیریتی برای دستیابی به یک دانشگاه در تراز مطلوب انقلاب اسلامی است.

در این مسیر تقسیم‌بندی تخصصی فعالیت‌ها میان معاونت علوم انسانی و هنر و حوزه تعلیم و تربیت و مهارتی تضمین‌کننده پوشش جامع تمامی ابعاد علمی و کاربردی مورد نظر است.

علاوه بر این، تداوم فعالیت‌های مکمل نظیر کرسی‌های نظریه‌پردازی و همایش‌های مهم آتی که پیگیری برگزاری همایش‌هایی با مضامین «شهر سبز» برای اواخر دی ‌1404 در قم از جمله آن‌هاست نشان از تعهد عملی به تبدیل مبانی نظری به خروجی‌های ملموس اجتماعی و فرهنگی دارد. 

در نهایت، تحقق رسالت تمدن‌ساز منوط به فعال‌سازی تمام ظرفیت‌های موجود است.

خبرنگار آنا جدیدترین فعالیت‌ها و اقدامات دبیرخانه مشترک حوزه علمیه و دانشگاه آزاد اسلامی را در گفت‌‌وگوی تفصیلی با حجت‌الاسلام حسن خیری به عنوان نماینده دانشگاه به بحث گذاشته است.

گپ و گفت آنا با خیری در پی می‌آید:

استانداردسازی منابع آموزشی؛ تدوین کتاب‌های درسی تخصصی با محور مبانی اسلامی

آنا: از آخرین برنامه‌های عملیاتی، دستاورد‌های کیفی و کمّی دبیرخانه همکاری‌های مشترک حوزه و دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر محور جذب دانشجو، استادان و پیشبرد پروژه‌های پژوهشی مشترک بگویید. همچنین از آمار فارغ‌التحصیلان یا پژوهشگران سطح دکتری که از این مسیر تعاملی منتفع شده‌اند، وجود دارد.

خیری: آخرین اقدامات اجرایی بر محور‌های متمرکز شده که عملیاتی‌سازی تفاهم‌نامه مشترک از آن جمله است و فرآیند اجرایی با برگزاری جلسات متعدد و نشست مسئولان حوزه و دانشگاه با حضور دکتر علی سروری مجد قائم مقام رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدهادی همایون معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، علی نادی خوراسگانی معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد و ... وارد فاز عملیاتی شده است.

هم‌افزایی ساختاری: همچنین برای حصول اطمینان از همسویی محتوایی در دو ماه گذشته نشست‌هایی با مسئولان اجرایی و تخصصی حوزه از جمله نمایندگان معاونت‌های آموزشی و پژوهشی حوزه و تعامل با انجمن‌های علمی حوزه علمیه و خبرگزاری‌های حوزه در تهران و قم به انجام رسیده است.

در نهایت مقرر شد هشت کارگروه مشترک با ترکیب استادان دانشگاه و نخبگان حوزوی تشکیل یابد و اهداف محوری کارگروه‌ها تمرکز اصلی بر تدوین کتب و درسنامه‌های تخصصی و استاندارد برای ساماندهی فرآیند تدریس است که این امر درراستای مجوز‌های اخیر برای بازنگری و تغییر سرفصل‌ها و منابع درسی دانشگاه آزاد اسلامی صورت می‌گیرد.

در کارگروه‌های تخصصی حوزه و دانشگاه تدوین کتاب‌های درسی پیگیری خواهیم کرد که فعالیت‌های مکمل ازجمله پیگیری‌های مربوط به برگزاری نشست‌های علمی، کرسی‌های نظریه‌پردازی، همایش‌ها و مجامع نقد و نظر تداوم دارد.

آنا: این فعالیت‌ها و نشست‌های نظریه‌پردازی بیشتر در چه حوزه‌ای شکل می‌گیرد؟

خیری: این نشست‌ها بیشت‍ر در در دو حوزه تخصصی مشخص سازماندهی شده‌اند: نخست. حوزه معاونت علوم انسانی و هنر با راهبری دکتر همایون و دوم. حوزه تعلیم و تربیت و بخش‌های مهارتی با راهبری دکتر نادی.

آنا: شیوه‌نامه‌ای درباره این نشست‌ها و کرسی‌های نظریه‌پردازی نگاشته شده است؟

خیری: بله. در این زمینه مقررات استانی هم وجود دارد و شیوه‌نامه‌ای جامع تدوین شده که پیش‌نویس آن مبنای تعامل با استان‌ها قرار گرفته و اجرای همکاری‌ها براساس ظرفیت‌های منطقه‌ای تنظیم می‌‌شود و به تناسب ظرفیت هر استان مقرر شده تا با حوزه علمیه ارتباط قرار کنند.

مقرر شد هشت کارگروه مشترک با ترکیب استادان دانشگاه و نخبگان حوزوی تشکیل یابد و اهداف محوری کارگروه‌ها تمرکز اصلی بر تدوین کتب و درسنامه‌های تخصصی و استاندارد برای ساماندهی فرآیند تدریس است که این امر درراستای مجوز‌های اخیر برای بازنگری و تغییر سرفصل‌ها و منابع درسی دانشگاه آزاد اسلامی صورت می‌گیرد

برنامه‌های آینده همایش مشترک هم پیگیری برگزاری همایش‌هایی با مضامین کلیدی نظیر «شهر سبز» یا «حیات طیبه» برای بازه زمانی اواخر دی‌ 1404 در قم در جریان است و اکنون پیش‌نشست‌های مشترک در حال برگزاری است.

همچنین جذب هیئت علمی وابسته که واحدهای دانشگاهی تا حدودی ورود پیدا کرده‌اند، درحالی که باید سرعت بیشتری بگیرد، به‌خصوص براساس تأکید دکتر ولایتی در جلسه اخیر شورای مرکزی و پیگیری‌های دکتر رنجبر که باید تعامل حوزه و دانشگاه به‌صورت جدی‌تر پیش برود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بر ضرورت تسریع در جذب منابع وابسته و فعال‌سازی تدریس از طریق واحد‌های دانشگاهی هم تأکید کرد.

دکتر رنجبر اول مهر امسال در قم حضور داشت و با مراجع بزرگی نظیر آیت‌الله حسینی بوشهری رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه و آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه علمیه کشور و آیت الله اراکی عضو مجلس خبرگان رهبری ملاقات‌هایی داشت و بر جدیت در تعامل حوزه و دانشگاه تأکید کرد.

امیدوارم روسای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی با عزم جمعی و جدیت، موضوع حیاتی تعامل حوزه و دانشگاه را پیگیری کنند و بحمدالله معاونت های ستادی حاضر و ناظر هستند و موضوع مهم تعامل حوزه و دانشگاه را پیگیری جدی می کنند و به مرور زمان ان‌شاالله ارتباط و تعامل حوزه و دانشگاه پررنگ‌تر شود؛ هرچند این تعامل در مقایسه با گذشته بسیار بهبود یافته است.

راهکار‌های بومی‌سازی و پاسخگویی به مسائل روز

آنا: تصور می‌کنم هدف بنیادین همکاری حوزه و دانشگاه، شناسایی و ارائه راهکار‌های بومی، علمی و پژوهشی برای حل مسائل جاری جامعه در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است، در این راستا، اقدامات جدید صورت گرفته و وضعیت نهایی‌سازی آنها چگونه است؟

خیری: همانطور که گفتم موضوع مهم و حیاتی ارتباط حوزه و دانشگاه به‌خصوص در سطح استانی در مراحل تدوین و اجرا قرار دارند و تجلی آنها در قالب نشست‌ها و نمایشگاه‌های مشترک و همایش‌ها مشاهده می‌شود.

یکی از اهداف کلیدی کارگروه‌ها، پیگیری عملیاتی نظامات اجتماعی است که مورد تأکید مقام معظم رهبری در منشور حوزه علمیه بوده و اجرای آن نیازمند همکاری ساختاری حوزه و دانشگاه است.

بنابراین سیاست‌گذاری‌های لازم صورت گرفته و فعالیت‌هایی در حال انجام است، اما نیاز است که نمود ملموس‌تری در عرصه‌هایی نظیر اقتصاد مقاومتی و ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی پیدا کنند.

آنا: مانند حوزه اقتصاد مقاومتی، سبک زندگی اسلامی ایرانی یا فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی، درست است؟

خیری: بله. این‌ فعالیت‌ها در حوزه‌های سبک زندگی اسلامی ایرانی و هوش مصنوعی شکل می‌گیرد و در حوزه فناوری، فعالیت‌هایی در زمینه هوش مصنوعی (شامل همایشی که هفته گذشته برگزار شد و اینجانب در هیئت‌مدیره آن حضور داشتم) که در این همایش بر حوزه مهم هوش مصنوعی تأکید کردیم، همچنین در زمینه سبک زندگی اسلامی ایرانی مباحث و تعاملات به صورت گسترده و مشترک انجام پذیرفته و اغلب این فعالیت‌ها به‌صورت مشترک انجام شده است.

نهادینه‌سازی دروس تخصصی حوزوی در دانشگاه

آنا: در افق برنامه‌ها، سازوکاری برای نهادینه‌سازی دروس عارف (مبتنی بر مباحث سطح عالی و خارج حوزه) در سرفصل‌های عمومی یا تخصصی علوم انسانی دانشگاه آزاد یا بالعکس در نظر گرفته‌اید؟

خیری: ببینید. اساساً فرآیند تدوین کتب درسی که پیش‌تر ذکر شد، در همین راستا تعریف شده و هدف، ایجاد منابع آموزشی با محتوای تخصصی عمیق است که در آنها رعایت مبانی اسلامی و تحقق بومی‌سازی و اسلامی‌سازی مبانی علمی مدنظر قرار گرفته باشد.

عرض کردم، وقتی مباحثی نظیر «شهر سبز» یا «حیات طیبه» در واقع همان چارچوب‌های مفهومی لازم برای نهادینه کردن سبک زندگی مورد نظر هستند، هرچند به‌دلیل پراکندگی جغرافیایی، اثرات فعالیت‌های دانشگاهی به‌خصوص دانشگاه آزاد اسلامی به‌دلیل گسترده بودن ممکن است کمتر ملموس باشد، اما ضرورت اجرای این برنامه‌ها با تأکید بیشتر احساس می‌شود.

آنا: و سخن آخر....

خیری: براساس تأکید دکتر ولایتی، مؤسسات دانشگاهی و دانشگاه‌ها باید به نقش تمدن‌ساز خود دست یابند، همان‌گونه که نهاد‌های نظامی در نقش تأمین‌کننده امنیت عمل می‌کنند و در جهان درخشیده‌اند؛ مانند ربع رشیدی، جندی شاپور و ...

در نهایت اینکه دانشگاه آزاد اسلامی ظرفیت اصلی برای هدایت دانشگاه‌ها به تراز مطلوب انقلاب اسلامی را دارد و این رسالت بدون تعامل با حوزه نشدنی است و غیرممکن است و با این اتفاق آینده درخشان‌تری برای مراکز آموزشی اعم از حوزه و دانشگاه شاهد خواهیم بود و نسبت به آینده تعامل مراکز آموزشی عالی خوشبین هستیم.