به گزارش ایرنا، استان همدان، با دشت‌های سرسبز و کوهستان‌های پر از گل، نه تنها به عنوان یکی از قطب‌های تاریخی و گردشگری ایران شناخته می‌شود، بلکه در صنعت زنبورداری و تولید عسل نیز جایگاهی ویژه و قابل تامل دارد.
این استان با بهره‌گیری از تنوع گیاهی غنی، بستری مناسب برای فعالیت زنبورهای عسل فراهم کرده و عسل‌هایی با طعم و عطر منحصر به فرد تولید می‌کند.
با سرد شدن هوا و آغاز فصل زمستان، این سوال برای بسیاری پیش می‌آید که زنبورهای عسل که اغلب در فضای باز فعالیت می‌کنند، چگونه زمستان را سپری می‌کنند؟ و نبود گرده گل چه آسیبی به آنها می زند؟ استفاده از شکر در کلنی های زنبور عسل آیا کیفیت عسل را کاهش می دهد؟ خمیر شیرین چیست؟
در این زمینه خبرنگار ایرنا گفت و گویی با علی شهابی کارشناس مسوول زنبورعسل وپرورش کرم ابریشم سازمان جهادکشاورزی همدان انجام داده است که در زیر می خوانید:
ایرنا: آیا زنبورهای عسل در زمستان به خواب زمستانی می‌روند؟
شهابی: برخلاف تصور عمومی، زنبورهای عسل در زمستان به خواب نمی‌روند؛ آنها برای زنده ماندن در سرما، یک “کلنی” یا گوی فشرده تشکیل می‌دهند.
ایرنا: این کلنی چگونه به بقای زنبورها کمک می‌کند؟
شهابی: زنبورها با فعالیت مداوم عضلانی، گرمای لازم را تولید می‌کنند. با چرخش مداوم بین لایه‌های درونی و بیرونی این گوی، از یخ زدن یکدیگر جلوگیری کرده و دمای مرکز کلنی را تا ۳۰ درجه سانتیگراد در دمای منفی ۲۰ درجه بیرون حفظ می‌کنند.
ایرنا: زنبورداران چگونه به زنبورها در زمستان کمک می‌کنند؟
شهابی: در صورت کمبود عسل، زنبورداران ممکن است از اوایل زمستان از شربت شکر یا مخلوطی از عسل و پودر شکر برای تغذیه کمکی استفاده کنند که این کار تأثیر منفی بر کیفیت عسل ندارد. اما زنبورداران حرفه ای از خمیر شیرین استفاده می کنند.
همچنین، برخی زنبورداران کندوها را به مناطق گرم‌تر جنوبی منتقل می‌کنند و در فصل بهار بازمی‌گردانند که این کوچ سالانه حدود سه میلیون کندو را شامل می‌شود.
ایرنا: چرا حفظ کلنی در زمستان برای زنبوردار مهم است؟
شهابی: کلنی‌های سالم و فعال در زمستان، زمینه را برای تولید عسل مرغوب در فصل بهار فراهم می‌کنند و بقای زنبوردار به این چرخه بستگی دارد.
ایرنا: چرا استفاده از خمیر شیرین برای زنبور عسل اهمیت دارد؟
شهابی: خمیر شیرین یک غذای زمستانی حیاتی برای زنبورها است، و زمانی که منابع شهد و گرده طبیعی کمیاب می‌شود. این خمیر به سرعت انرژی مورد نیاز زنبورها را تامین کرده و از گرسنگی آنها در فصول سرد جلوگیری می‌کند.
ایرنا: خمیر شیرین چه فوایدی برای کلنی دارد؟
شهابی: جبران کمبود انرژی، تحریک تخم‌گذاری ملکه، تقویت سیستم ایمنی و حفظ ذخایر عسل کندو از مهمترین مزایای خمیر شیرین است.
و این خمیر فقط در زمستان استفاده نمی‌شود و با وجود اینکه نقش اصلی آن در زمستان است، اما در تمام فصول سال، به خصوص در دوره‌های کمبود شهد، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
ایرنا: چه میزان خمیر شیرین بین زنبورداران توزیع شده است؟
شهابی: میزان خمیر شیرین توزیع شده در استان ۲۸ تن بوده که ۱۴ تن توسط سازمان جهادکشاورزی و ۱۴ تن توسط اتحادیه زنبورداران استان همدان توزیع شده است.
ایرنا: پرورش زنبور عسل چه مزایایی برای استان دارد؟
شهابی: پرورش زنبور عسل فعالیتی جذاب و اقتصادی با سرمایه اندک است که می‌تواند راهکاری برای افزایش درآمد خانوارها باشد و علاوه بر تولید محصولاتی چون عسل، موم، ژل رویال، گرده و بره‌موم، زنبورها با گرده‌افشانی به رشد کمی و کیفی محصولات کشاورزی و تقویت محیط زیست کمک شایانی می‌کنند.
همچنین، محصولات زنبور عسل در صنایعی مانند غذایی، داروسازی، شمع‌سازی، قالب‌سازی و بهداشتی کاربرد دارند.
ایرنا: کیفیت عسل همدان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شهابی: کیفیت عسل همدان به دلیل تنوع اقلیمی و وجود انواع گیاهان و گل‌های پرشهد، در سطح کشور مطلوب است و استان همدان با تولید سالانه حدود چهار هزار و ۵۰۰ تن عسل، رتبه نهم کشوری را دارد.
میانگین تولید عسل در هر کندو در استان همدان ۹.۲ کیلوگرم است.
ایرنا: آیا خشکسالی بر تولید عسل تأثیر گذاشته است؟
شهابی: بله، خشکسالی حاکم بر استان و اثرات منفی آن بر مراتع، منجر به کاهش تولید عسل می شود.
ایرنا: نکته مهمی که زنبورداران باید در زمینه کوچ رعایت کنند چیست؟
شهابی: رعایت زمان کوچ دهی کلنی‌ها برای افزایش تولید بسیار مهم است. کوچ به موقع به زنبورداران امکان بهره‌مندی مناسب از تنوع گیاهی و طبیعت را می‌دهد و از خسارات سنگین ناشی از سرمازدگی و افت دما جلوگیری می‌کند
ایرنا: تأثیر زنبور عسل بر محصولات کشاورزی و باغی همدان چقدر است؟
شهابی: گرده‌افشانی زنبور عسل نقش بسیار مهمی در افزایش عملکرد در واحد سطح و ارتقا کیفیت محصولات کشاورزی دارد. این امر موجب افزایش ۲۰ درصدی عملکرد باغ‌های مثمر استان می‌شود.
استان همدان به دلیل داشتن مراتع غنی (۶۶۵ هزار هکتار) و تنوع گیاهی بی‌نظیر (بیش از ۱۶۰۰ گونه گیاهی شهدزا)، یکی از مستعدترین مناطق کشور برای توسعه صنعت زنبورداری و تولید عسل مرغوب و خوش‌طعم است.
ایرنا: چند زنبوردار در استان همدان فعال هستند و چه میزان اشتغالزایی ایجاد شده است؟
شهابی: در حال حاضر۲ هزار و ۳۱۰ بهره‌بردار بومی در حوزه زنبورداری در استان همدان فعال هستند و ۴۶۹ هزار و ۳۶۷ کندوی زنبور عسل وجود دارد که برای ۲ هزار و ۴۷۸ نفر اشتغالزایی کرده است.
اتحادیه زنبورداران همدان متشکل از هفت تعاونی است و با همکاری مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان‌ها، مشکلات بخش زنبورداری را پیگیری می‌کند و یک هزار و ۵۷۰ نفر عضو این تشکل‌ها هستند.
ایرنا: علاوه بر عسل، چه محصولات دیگری از زنبورستان‌های همدان استحصال می‌شود؟
شهابی: سال گذشته، علاوه بر عسل، بیش از ۱۰۴ کیلوگرم ژل رویال، ۲۴ هزار ۵۱۲ کیلوگرم گرده گل، ۶۱ هزار و ۳۴۶ کیلوگرم موم و چهار هزار و ۳۸۸ کیلوگرم بره موم نیز از زنبورستان‌های استان استحصال شده است.
در سال جاری، ۲۸ تن خمیر شیرین به صورت یارانه‌ای بین هزار و ۵۴۷ زنبوردار استان توزیع شده است و از مهرماه نیز توزیع خمیر شیرین آغاز شده است.