سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مریم قاضیزاده: مرضیه فلاح کردآبادی که به تازگی سکان هدایت اداره کل کتابخانههای عمومی مازندران را به دست گرفته، از بدنه همین اداره کل است و تا قبل از این، ریاست کتابخانههای عمومی شهرستان قائمشهر و معاونت امور کتابخانههای اداره کل کتابخانههای عمومی مازندران را بر عهده داشته است. وی که به گفته خود حضور در صحنه را به پشت میز نشینی ترجیح میدهد، امیدوار است که بتواند ردپایی ماندگار از خود به جا بگذارد. وی در نخستین مصاحبه با خبرگزاری ایبنا مسائل مهمی را مطرح کرد که خواندن آنها خالی از لطف نیست.
متاسفانه در کشور بسیاری از پروژهها وابسته به مدیران است و بارها دیده شده که با تغییر یک مدیر، تصمیم گیریها درباره طرح ها و برنامههای مختلف و حتی پروژههای در حال اجرا دستخوش تغییرات شده است. برای شروع صحبتهایمان میخواهم بدانم برنامه شما برای به ثمر رساندن پروژههای نیمه تمامی که از مدیریت قبلی باقی ماندهاند مثل کتابخانه مرکزی ساری چیست؟
هر مدیری که مسئولیت میگیرد، دیدگاه متفاوتی به عملکرد دارد برای مثال مدیری بیشتر رویکرد فرهنگی دارد و به اموز فرهنگی میپردازد و مدیر دیگری رویکردش عمرانی است اما با هر رویکردی که بخواهیم کار کنیم، آنچه پیشنیاز تمام کارهاست، تأمین منابع مالی است. یک رویکرد فرهنگی زمانی میتواند خروجی خوب داشته باشد که از قبل مقدمات آن فراهم شده و انگیزه لازم بوجود آمده باشد تا بتواند نتیجه بخش باشد و اگر رویکرد عمرانی باشد، باید کارها اساسی و بنیادی انجام شود نه فقط برای اتمام پروژه و افتتاح که همه این موارد در گرو تأمین مالی و عملکرد اصولی است. درباره به اتمام رساندن پروژههای نیمه تمام هم با همین رویکرد پیش خواهیم رفت.
توضیح میدهید که مشخصاً درباره کتابخانه مرکزی ساری چه برنامهای دارید؟ چون طبق اعلام مدیرکل سابق، این پروژه ۹۷ درصد پیشرفت داشته و راه زیادی ندارد که بعد از ۱۶ سال بالاخره افتتاح شود.
درباره درصد پشرفتی که اعلام شده با احترام به همه عزیزانی که پیش از این زحمت کشیدهاند باید اعلام کنم که طبق بازدیدهای میدانی که از این پروژه به عمل آمد، درصد پیشرفت پروژه به میزانی که اعلام شده نیست و هنوز خیلی کار دارد تا به مرحله افتتاح برسد.
یعنی کتابخانه مرکزی ساری به این زودیها افتتاح نمیشود؟
ببینید طبق اعلام پیمانکار پروژه، نزدیکترین زمانی که میتوان کتابخانه مرکزی ساری را افتتاح کرد، آذرماه است با این حال کارهای تجهیز این کتابخانه در حال انجام است ولی طبق برآوردهای جدید، رقمی معادل ۶۰ میلیارد تومان اعتبار برای تجهیز این کتابخانه لازم است که پیش بینی میشود در جریان تجهیز، مبلغ برآورد شده بیشتر شود.
در ابتدای صحبت به بحث تأمین منابع مالی اشاره کردید و جا دارد که به بحث همیشگی پرداخت سهم نیم درصدی شهرداریها بپردازیم. تا جایی که در جریان هستم، تعداد شهرداریهایی که خود را موظف به اجرای این قانون میدانند در استان مازندران کم است. حتی در برخی شهرهای بزرگ استان اصلاً پرداخت نمیشود. برای تأمین این منبع مالی و ملزم ساختن شهرداریها به اجرای این قانون چه تمهیداتی در نظر گرفتهاید؟
شاید بخشی از مشکل در اجرای این قانون، شکل قانون نیز باشد. برای مثال اگر شرایطی ایجاد شود که هر مالیات دهنده نیم درصد کتابخانه را به حساب همان کتابخانه واریز کرده و فیش آن را به شهرداری تحویل بدهد، مشکل همیشگی چانهزنی ما با شهرداری برای پرداخت این سهم نیز حل میشود چرا که وقتی سهم مالیات به حساب شهرداری واریز میشود آنقدر پروژههای عمرانی مربوط به شهرداری وجود دارد که سهم کتابخانهها در بودجههای شهرداری مغفول میماند اما متأسفانه این قانون وجود ندارد و شهرداریها باید نیم درصد از درآمد جاری را به حساب کتابخانهها واریز کنند که همین روند، پرداختها را با چالش مواجه میکند. در حال حاضر برخی شهرداریها پرداخت منظم دارند، برخی شهرداریها به صورت اقساط پرداخت میکنند اما متأسفانه تعدادی از شهرداریها هیچگونه مسئولیتی را تقبل نمیکنند و هیچ پرداختی ندارند.
به طور حتم در چنین شرایطی شهر مورد نظر با چالش مواجه میشود درست است؟
قطعاً. البته این را هم مدنظر داشته باشید که اداره کل کتابخانهها به صرف اینکه شهرداری یک شهرستان سهم نیم درصدی خود را پرداخت نمیکند، آن شهرستان را از دریافت خدمات محروم نمیکند اما به طور حتم ارائه خدمات با دشواریهای زیادی مواجه خواهد بود. برای مثال شهرداریهای زیادی هستند که بدهی دارند اما کوچکترین کاری که انجام میدهند، تسویه هزینههای انرژی (برق، گاز و آب) است اما متأسفانه در حال حاضر دریافتی ما از شهرداری ساری صفر است و نه تنها سهم خود را پرداخت نمیکند که حتی در پرداخت هزینههای انرژی اقدام مؤثری نمیکند و از آنجایی که کتابخانهها جز سهم نیم درصدی شهرداری و کمک خیرین هیچ درآمد دیگری ندارند، به طور حتم در دراز مدت عملکردشان با مشکل روبهرو میشود.
با توجه به اینکه در حال حاضر تأمین مالی از طریق نهادهای دولتی با مشکل روبهرو است، آیا برنامهای برای مشارکت با بخش خصوصی برای برگزاری برنامههای درآمدزا دارید؟
تا به امروز نهاد کتابخانههای کشور قراردادهای خوبی را با دستگاههای دولتی و همسو برای خدماتدهی امضا کرده و در بخش طرحهای فرهنگی که قالب اجتماعی و اقتصادی به خود میگیرند، زمینه برای حضور افراد دارای مهارت که در تأمین مکان برای ارائه محصول خود مشکل داشتند در کتابخانهها فراهم میشد و درصدی از درآمد حاصل از فروش محصولات فرد به حساب کتابخانهها واریز میشد ولی همه اینها مانند مُسکِن است و راه علاج نیست. آنچه میتواند جان دوباره به کتابخانههای عمومی ببخشد همان سهم نیم درصدی شهرداریها است.
بگذارید به عنوان حسن ختام صحبتهایمان درباره فعالیت کتابخانه سبز ساری بپرسم. اینکه چه برنامههایی برای آن در نظر گرفته شده و قرار است چطور از این ظرفیت عظیم در استان استفاده شود؟
هرچند پروژه بسیار ارزشمند و پیشتاز است اما شاید مهمترین ایراد در این بود که کتابخانهای با این پتانسیل، بدون نیرو افتتاح شد که نباید این اتفاق رخ میداد و مهمتر اینکه تا تعریف مشخصی از کاربری این کتابخانه متفاوت نداشته باشیم، نمیتوانیم فعالیتی در خور ماهیت کتابخانه سبز داشته باشیم. لازم است تا کمیته طراحی برنامه برای این کتابخانه تشکیل و ایدههای فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستی مناسب برای اجرای برنامه در آن پرداخته و اجرا شود و از همه مهمتر به گونهای عمل کنیم که همه چیز برای همیشه در این کتابخانه سبز بماند.
∎