در این مقاله با انواع نخ نسوز، ویژگی های فنی، کاربردها، روش های استفاده، ترندهای جدید و نکات انتخاب و نگهداری آن آشنا می شویم.

نخ نسوز چیست؟

نخ نسوز (Fireproof Yarn یا Heat Resistant Yarn) نوعی نخ صنعتی است که از الیاف مقاوم در برابر حرارت، سایش، فشار و مواد شیمیایی تولید می شود. این نخ ها معمولاً از الیاف معدنی، شیشه ای، سرامیکی یا آرامیدی ساخته شده اند و در دماهای بسیار بالا تا ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد هم دوام دارند.

ویژگی اصلی نخ نسوز، پایداری ساختاری و شیمیایی در دماهای بالا است. به همین دلیل، از آن در تولید طناب های نسوز، پکینگ های گرافیتی، پارچه های مقاوم حرارتی و آب بندی صنعتی استفاده می شود.

چرا نخ نسوز اهمیت دارد؟

• جلوگیری از نشتی و آتش سوزی در محیط های صنعتی
  افزایش طول عمر تجهیزات حرارتی
  کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری
  مقاوم سازی تجهیزات در برابر تماس با حرارت مستقیم یا غیرمستقیم
  ایمنی بیشتر در محیط های پرریسک مانند پتروشیمی، فولاد و نیروگاه ها

در صنایع امروزی، هر نقطه ای که گرما، اصطکاک یا فشار بالا وجود دارد، نخ نسوز می تواند به عنوان یک لایه محافظ یا آب بندی مطمئن به کار رود.

انواع نخ نسوز

در بازار صنعتی ایران و جهان، نخ های نسوز در مدل های گوناگون عرضه می شوند که هرکدام ویژگی ها و محدوده دمایی خاصی دارند. در ادامه به بررسی مهم ترین انواع نخ نسوز می پردازیم:

۱. نخ نسوز فایبرگلاس (Fiberglass Yarn)

نخ فایبرگلاس یکی از پرکاربردترین و اقتصادی ترین انواع نخ نسوز است. از الیاف شیشه ای (Glass Fiber) ساخته شده و در برابر حرارت تا حدود ۵۵۰ درجه سانتی گراد مقاوم است.

ویژگی ها:

• مقاومت بالا در برابر سایش
  وزن سبک و انعطاف پذیر
  مقاوم در برابر مواد شیمیایی
  مناسب برای تولید طناب نسوز و پکینگ پمپ

کاربردها:
در صنایع خودروسازی، عایق کاری کوره ها، تولید نوار نسوز فایبرگلاس و آب بندی حرارتی استفاده می شود.

۲. نخ نسوز سرامیکی (Ceramic Fiber Yarn)

این نوع  نخ سرامیکی نسوز  از الیاف سرامیکی آلومینوسیلیکات ساخته می شود و تا ۱۲۶۰ درجه سانتی گراد دما را تحمل می کند. در برابر شوک حرارتی، خوردگی و حرارت مستقیم مقاوم است.

ویژگی ها:

• پایداری در دمای بسیار بالا
  عایق حرارتی فوق العاده
  مقاومت در برابر مواد اسیدی و قلیایی
  بدون ایجاد دود یا بوی خاص

کاربردها:
در عایق بندی کوره های ذوب، صنایع فولاد، پتروشیمی و ریخته گری، همچنین دوخت درزهای مقاوم حرارتی.

۳. نخ نسوز گرافیت دار (Graphite Yarn)

در ترکیب این نوع نخ، الیاف گرافیت و روان کننده های معدنی وجود دارد که باعث کاهش اصطکاک و افزایش مقاومت شیمیایی می شود.

ویژگی ها:

• تحمل حرارت تا ۶۵۰ درجه سانتی گراد
  مقاوم در برابر مواد اسیدی
  مناسب برای آب بندی پمپ ها و شیرآلات تحت فشار

کاربردها:
در صنایع نفت، گاز، نیروگاه ها و سیستم های انتقال بخار داغ کاربرد گسترده دارد.

۴. نخ نسوز آرامید (Aramid Yarn – Kevlar)

این نخ از الیاف آرامید (مانند کولار یا نومکس) ساخته شده و دارای مقاومت مکانیکی بالا در کنار پایداری حرارتی است.

ویژگی ها:

• مقاومت کششی بسیار بالا
  تحمل حرارت تا ۳۵۰ درجه
  مقاوم در برابر بریدگی و سایش
  وزن سبک و قابل بافت

کاربردها:
در لباس های ضد حریق، دستکش های صنعتی، طناب های مقاوم در صنایع نظامی و هوافضا.

۵. نخ نسوز سیلیکا (Silica Yarn)

سیلیکا یکی از مقاوم ترین مواد معدنی در برابر حرارت است. نخ سیلیکا تا ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد دما را بدون تغییر شکل تحمل می کند.

ویژگی ها:

• مقاومت فوق العاده در برابر شعله مستقیم
  بدون انتشار دود یا گاز سمی
  پایداری شیمیایی بالا

کاربردها:
در صنایع ریخته گری، شیشه، متالورژی و جوشکاری برای ساخت نوار، پرده و پارچه نسوز.

۶. نخ نسوز تفلونی (PTFE Yarn)

نخ تفلون یا PTFE در برابر مواد شیمیایی و خوردگی فوق العاده مقاوم است و در دماهای تا ۲۶۰ درجه سانتی گراد کارایی دارد.

ویژگی ها:

• مقاوم در برابر اسید و باز
  ضد چسبندگی
  اصطکاک پایین

کاربردها:
در صنایع دارویی، غذایی و شیمیایی برای آب بندی پمپ ها و شیرآلات خورنده.

مقایسه انواع نخ نسوز

کاربرد نخ نسوز در صنایع مختلف

۱. صنعت نفت و گاز

در آب بندی فلنج ها، پمپ ها و شیرآلات که در معرض بخار یا سیالات داغ هستند، نخ نسوز از نوع گرافیت دار یا تفلونی بهترین گزینه است.

۲. صنعت فولاد و ریخته گری

در محیط هایی با دمای بالاتر از ۱۰۰۰ درجه، نخ های سرامیکی و سیلیکا برای دوخت پرده های نسوز و اتصال پارچه های حرارتی استفاده می شوند.

۳. صنایع خودروسازی

نخ آرامید و فایبرگلاس در سیستم ترمز، واشر اگزوز و عایق موتور کاربرد دارد.

۴. صنعت ساختمان

در درب های ضدحریق، درزگیرهای مقاوم به حرارت و پرده های صنعتی از نخ های فایبرگلاس استفاده می شود.

۵. صنایع غذایی و دارویی

به دلیل حساسیت محیطی، نخ تفلونی (PTFE) در تجهیزات فرآوری و بسته بندی کاربرد دارد چون هیچ واکنش شیمیایی با مواد غذایی ندارد.

ترندهای جدید در تولید نخ نسوز (۲۰۲۵)

در سال های اخیر، فناوری تولید نخ های نسوز پیشرفت چشمگیری داشته است. برخی ترندهای مهم عبارت اند از:

1. نخ های کامپوزیتی هیبریدی: ترکیب فایبرگلاس با آرامید برای افزایش هم زمان مقاومت حرارتی و مکانیکی.
   روکش های نانوسرامیکی: افزایش طول عمر نخ در برابر شوک حرارتی.
   الیاف زیست پایه (Eco-Friendly Fibers): تولید نخ نسوز از مواد غیرسمی و قابل بازیافت برای کاهش اثرات زیست محیطی.
   پوشش های ضد UV و ضد اکسیداسیون برای افزایش دوام در محیط های بیرونی.

نکات مهم هنگام انتخاب نخ نسوز

• محدوده دمای کاری: باید متناسب با دمای واقعی محیط انتخاب شود.
  میزان اصطکاک و فشار: برای سیستم های متحرک از نخ های گرافیت دار استفاده کنید.
  مقاومت شیمیایی: در محیط های خورنده، نخ PTFE یا سیلیکا بهترین گزینه است.
  انعطاف پذیری: برای دوخت یا بافت، نخ آرامید یا فایبرگلاس مناسب تر است.
  استاندارد تولید: نخ باید مطابق با استانداردهای ASTM یا ISO باشد تا ایمنی تضمین شود.

نگهداری و انبارداری نخ نسوز

• در محیط خشک و دور از رطوبت نگهداری شود.
  در تماس مستقیم با نور خورشید قرار نگیرد.
  از تاخوردگی یا پیچیدن شدید جلوگیری شود تا بافت نخ آسیب نبیند.
  در بسته بندی اصلی کارخانه تا زمان مصرف باقی بماند.

قیمت نخ نسوز در بازار ایران

قیمت نخ نسوز بستگی به نوع الیاف، ضخامت، برند و مقاومت حرارتی دارد.
در سال ۱۴۰۴، قیمت نخ نسوز فایبرگلاس از حدود ۴۵ تا ۹۰ هزار تومان برای هر متر متغیر است،
در حالی که نخ سرامیکی یا سیلیکا به دلیل مقاومت بالا، قیمتی بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان در هر متر دارد.
مدل های گرافیت دار و آرامید نیز در بازه ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان فروخته می شوند.

جمع بندی: کدام نخ نسوز برای شما مناسب تر است؟

اگر در محیطی با دمای کمتر از ۵۰۰ درجه کار می کنید، نخ فایبرگلاس یا آرامید گزینه ی مناسبی است.
برای دماهای بالاتر از ۸۰۰ درجه، نخ سرامیکی یا سیلیکا بهترین انتخاب است.
و در شرایطی که فشار و تماس با مواد شیمیایی زیاد است، نخ تفلونی یا گرافیت دار کارایی بالاتری دارد.

اگر در حوزه عایق کاری حرارتی، تولید پکینگ، یا ساخت تجهیزات مقاوم به حرارت فعالیت دارید، استفاده از نخ نسوز باکیفیت می تواند هزینه تعمیرات شما را تا ۴۰٪ کاهش دهد.
برای خرید، مشاوره فنی یا دریافت کاتالوگ محصولات انواع نخ نسوز باکیفیت، می توانید با شرکت  تکتاز نسوز  تماس بگیرید و از خدمات مشاوره رایگان بهره مند شوید.